Przedstawiciele mniejszości seksualnych w Polsce są znacznie bardziej skłonni do doświadczania agresji lub postrzegania dyskryminacji w porównaniu ze średnią UE, jak wskazuje raport Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Uzupełnia to zbiór badań, które przedstawiają Polskę jako naród homofobiczny. 
Wiktor Ferfecki
16% osób LGBT w Polsce zgłasza, że padło ofiarą przemocy fizycznej lub seksualnej motywowanej mową nienawiści przynajmniej raz w ciągu ostatnich pięciu lat. Ta liczba plasuje się wśród najwyższych w Europie, tylko Bułgaria (19%) zgłosiła wyższy odsetek. Porównywalne wyniki odnotowano na Łotwie, w Rumunii, Francji i Niemczech. Informacje te pochodzą ze sprawozdania Agencji Praw Podstawowych UE.
Celem była ocena stanu praw i zabezpieczeń osób LGBT, a agencja twierdzi, że jest to jedno z największych badań tego typu na świecie. W badaniu przeprowadzonym w 2023 r. wzięło udział łącznie 100 600 uczestników z 30 krajów: 27 krajów UE i 3 kraje kandydujące. Wyniki pokazują, że Polska znajduje się w gronie krajów z największą liczbą skarg ze strony osób LGBT.
W większości badanych obszarów osoby LGBT w Polsce stwierdziły, że borykają się ze znacznie większymi wyzwaniami niż średnia europejska.
Na przykład odpowiedzi na pytanie wstępne omówione w raporcie dostarczają dowodów na to. Uczestników zapytano, czy doświadczyli dyskryminacji w co najmniej jednej dziedzinie w ciągu ostatniego roku, obejmującej aplikacje o pracę, wynajem lub zakup nieruchomości, dostęp do opieki zdrowotnej, a nawet zakupy. Wśród polskich respondentów, znaczące 42% odpowiedziało „tak”, przy czym tylko Grecja, Słowacja, Litwa, Cypr i Bułgaria odnotowały wyższe odsetki.
58 procent
respondentów z Polski wskazało, że w ciągu ostatniego roku doświadczyło nękania
Nasz kraj wypadł podobnie słabo w kwestii dyskryminacji w miejscu pracy lub podczas poszukiwania pracy, przy czym 24% respondentów odpowiedziało twierdząco, co stanowi piąty najgorszy wynik wśród badanych krajów. Ponadto 61% polskich respondentów przyznało się do ukrywania swojej tożsamości LGBT w pracy, co plasuje nas znacznie powyżej średniej UE.
Negatywne wyniki dla Polski utrzymują się, ponieważ 58% respondentów zgłosiło, że doświadczyło nękania w ciągu ostatniego roku, co stanowi czwarty najgorszy odsetek na kontynencie. Jednak jesteśmy liderami w Europie w nie zgłaszaniu takich incydentów organom ścigania lub innym agencjom. Trudną sytuację w Polsce dodatkowo ilustruje badanie myśli samobójczych w ciągu ostatniego roku, w którym przyznało się do nich 44% respondentów.
Jak zauważył ekspert, jednym z czynników przyczyniających się do negatywnych nastrojów wśród osób LGBT jest brak przepisów chroniących ich prawa.
Dlaczego Polska jest tak daleko w tyle za europejską średnią? – Istotnym powodem jest powszechność mowy nienawiści wśród polityków, między innymi, i ważne jest, aby pamiętać, że badanie zostało przeprowadzone w ostatnim roku rządów PiS. Przemoc homofobiczna stanowi poważny problem w Polsce, a osoby LGBT zdają się zdawać sobie sprawę, że nie ma dla nich praktycznie żadnej ochrony prawnej, komentuje socjolog Monika Czaplicka.
Inne badanie również potwierdza to stwierdzenie. W 2024 r., po raz piąty z rzędu, Polska została uznana za najbardziej homofobiczny kraj w UE w corocznym rankingu ILGA Europe. Ocena ta koncentruje się na krajobrazie prawnym, w tym na ochronie przed dyskryminacją i potencjale legalizacji związków osób tej samej płci, a nie na postawach społecznych.
Czytaj więcej:
Raporty ekonomiczne Ponad 20 mld zł strat z powodu dyskryminacji osób LGBT. Mamy raport
Zawodowiec
Mimo tych wyzwań można zauważyć pewien postęp. W porównaniu z poprzednim badaniem Agencji Praw Podstawowych z 2019 r. kilka wskaźników dotyczących Polski poprawiło się o kilka punktów procentowych. – Osoby LGBT mogą czuć, że ich sytuacja poprawiła się ze względu na zmianę rządu i różne obietnice wyborcze. Jednak obietnice te pozostają niespełnione, więc ten pozytywny trend może się nie utrzymać, twierdzi Monika Czaplicka.
