Adobe Stock
Jak wynika z badania opublikowanego w czasopiśmie Environmental Health , narażenie dziecka na działanie paracetamolu w okresie prenatalnym może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia u niego schorzeń neurologicznych, takich jak zaburzenia ze spektrum autyzmu i ADHD.
Paracetamol (w Ameryce Północnej znany jako acetaminofen) to powszechnie stosowany, dostępny bez recepty środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Dotyczy to również kobiet w ciąży: według autorów badania, ponad 50% kobiet w ciąży na świecie sięga po niego. Wcześniej uważany za lek o niskim ryzyku w leczeniu bólów głowy, bólu i gorączki, najnowsze wyniki podważają ten pogląd, podkreślając potrzebę wzmożonej ostrożności i dalszych badań.
Naukowcy z takich instytucji jak Icahn School of Medicine w Mount Sinai, UCLA, University of Massachusetts Lowell i Harvard University przeanalizowali dane z 46 badań z udziałem ponad 100 000 uczestników na całym świecie. Wykorzystali metodę Navigation Guide Systematic Review, uznaną za punkt odniesienia w ocenie zagrożeń dla zdrowia środowiskowego. Podejście to ocenia potencjalne błędy – takie jak niekompletność danych lub wybiórcze raportowanie – oraz ocenia siłę i jakość dowodów we wszystkich badaniach.
Wśród analiz 27 badań sugerowało korelację między stosowaniem paracetamolu w ciąży a ryzykiem rozwoju neurologicznego u dzieci. „Badania z zastosowaniem bardziej rygorystycznych metod często wskazywały na związek między prenatalną ekspozycją na paracetamol a podwyższonym ryzykiem autyzmu i ADHD” – zauważył współautor, dr Diddier Prada z Mount Sinai.
Podkreślił, że biorąc pod uwagę powszechne stosowanie tego leku, nawet niewielki wzrost ryzyka może mieć poważny wpływ na zdrowie publiczne.
Autorzy badania (https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-025-01208-0c) zwrócili uwagę, że paracetamol przenika przez barierę łożyskową, co może powodować stres oksydacyjny u płodu, zaburzać funkcje endokrynologiczne i wyzwalać zmiany epigenetyczne, które mogą wpływać na rozwój mózgu płodu.
Chociaż wyniki nie dowodzą bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego między paracetamolem a zaburzeniami neurorozwojowymi, to jednak podkreślają obawy dotyczące obecnych zaleceń medycznych. Jest to szczególnie istotne w obliczu stale rosnącej liczby diagnoz zaburzeń ze spektrum autyzmu i ADHD na całym świecie.
Naukowcy opowiadają się za krótkotrwałym stosowaniem paracetamolu w ciąży pod nadzorem lekarza. Podkreślają również potrzebę aktualizacji wytycznych klinicznych, aby lepiej zrównoważyć korzyści i ryzyko, a także dalszych badań potwierdzających obserwowane zależności i poszukujących bezpieczniejszych alternatyw w leczeniu bólu i gorączki związanych z ciążą.
„Kobiety w ciąży powinny skonsultować się z lekarzem przed przerwaniem leczenia, ponieważ nieleczony ból lub gorączka mogą również zaszkodzić płodowi” – ostrzegał dr Prada. Zalecił omówienie indywidualnych rozwiązań z lekarzami i rozważenie terapii niefarmakologicznych, jeśli to możliwe. (PAP)
jjj/ zan/
