Chociaż formalnie system kaucji ma zostać uruchomiony w Polsce 1 października, faktycznie rozpocznie się wtedy okres przejściowy. Konsumenci powinni pamiętać, że kaucje będą dostępne tylko dla opakowań – butelek lub puszek – oznaczonych logo systemu kaucji. Opakowania z etykietami pojawią się w sklepach w listopadzie-grudniu, a na szerszą skalę dopiero w styczniu.
Zgodnie z ustawą uchwaloną pod koniec rządów PiS i znowelizowaną przez obecny rząd, system kaucyjny ruszy 1 października. Obejmie on butelki plastikowe do trzech litrów, puszki metalowe do jednego litra oraz zwrotne butelki szklane do półtora litra. Konsumenci muszą się jednak przygotować na długi okres adaptacyjny systemu. Zanim osiągnie on pełną wydajność, minie wiele miesięcy.
1 października rozpocznie się okres przejściowy, a nie pełne uruchomienie systemu.
Jak tłumaczy w rozmowie z Business Insider Polska Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności (PFPŻ), która zrzesza największych producentów napojów, a więc te firmy, które wdrożą w praktyce system kaucyjny, 1 października to data, od której przedsiębiorcy będą mogli rozpocząć obsługę systemów kaucyjnych, a nie data, od której w Polsce zacznie obowiązywać powszechny system kaucyjny.
1 października rozpoczyna się okres przejściowy, w którym wyprzedawane są zapasy produktów bez symbolu kaucji, a firmy produkujące napoje stopniowo włączają się do systemu. Opakowania bez symbolu kaucji mogą być wprowadzane na rynek do końca roku.
Pierwsze opakowania z logo systemu kaucyjnego pojawią się w sklepach w połowie listopada, a nawet na przełomie grudnia i stycznia. „Prawdopodobnie najwcześniej zobaczymy w systemie opakowania marek własnych sieci” – przewiduje wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności i Rolnictwa (PFPŻ). Dodaje: „ Realny termin uruchomienia systemu to najwcześniej początek przyszłego roku, a jego powszechne wdrożenie mogłoby nastąpić w połowie przyszłego roku, kiedy wszystkie duże firmy wdrożą system”.
Joanna Kądzioła z organizacji proekologicznej Polskie Stowarzyszenie Zero Waste podziela jego zdanie. „ Pierwsze trzy miesiące od 1 października to okres przejściowy; od nowego roku opakowania z logo systemu i kodem kreskowym staną się powszechnie dostępne na sklepowych półkach ”.
Obawy dotyczące dezorientacji konsumentów
Wiceprezes Polskiej Federacji Żywności przyznaje, że producenci wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym obawiają się, że konsumenci na początku zniechęcą się do systemu, co „byłoby fatalnym sygnałem ”.
W związku z tym ważne jest , aby jak najszerzej informować konsumentów o tym, że zwracać można wyłącznie opakowania oznaczone logo systemu kaucyjnego i rozpoznawane przez czytniki automatyczne lub ręczne .
„ Nikt nam nie odda 50 groszy za butelki bez kaucji. Konsumenci powinni też pamiętać, żeby nie płacić kaucji za napoje pakowane bez kaucji. To dwa kluczowe komunikaty dla konsumentów ” – podkreśla ekspert.
Należy również pamiętać, że system nie ogranicza się wyłącznie do automatów do sprzedaży butelek. Małe i tradycyjne sklepy, a początkowo również niektóre duże, będą prowadzić zbiórkę ręczną. Zbiórka ręczna będzie odbywać się za pomocą skrzynek lub toreb przy kasie lub w innym wyznaczonym miejscu. W przypadku mniejszych sklepów – o powierzchni poniżej 200 metrów kwadratowych – warunkiem jest przynależność do systemu, co nie jest obowiązkowe dla mniejszych firm.
Co ważne, automat do sprzedaży butelek nie wyda nam gotówki, lecz paragon, zwany również voucherem, który należy okazać kasjerowi w sklepie, w którym znajduje się automat. Kasjer zwróci nam pieniądze w zamian za kaucję. Ministerstwo Klimatu i Środowiska uważa, że voucher powinien być ważny co najmniej miesiąc, ponieważ okres ten jest uzasadniony przepisami dotyczącymi rozliczeń między sprzedawcą a tzw. podmiotem reprezentującym.
Ministerstwo Klimatu zaleca również, aby nie zgniatać opakowań z symbolem kaucji. Przed oddaniem ich do punktu zbiórki należy je opróżnić, jednak nie trzeba ich myć. Ponadto symbol kaucji i kod kreskowy muszą być czytelne, aby umożliwić prawidłową identyfikację opakowania.
Kwota kaucji nie będzie wliczona w cenę napoju na półce ani w automacie. Zamiast tego pojawi się osobno, jako osobna pozycja na paragonie. Co ważne , do odzyskania kaucji nie potrzebujesz paragonu – wystarczy opakowanie z etykietą i symbolem kaucji .
Problemy wynikają z faktu, że w systemie jest wielu operatorów
Zdaniem Andrzeja Gantnera „system wchodzi w życie zbyt wcześnie, co jest błędem ministerstwa, na co organizacje zwracały uwagę od samego początku prac nad ustawą”.
Jak zaznacza, wiele problemów i opóźnień wynika również z faktu, że Polska była pierwszym krajem UE od 20 lat, który wprowadził system wielooperatorski. „To powoduje obecnie problemy organizacyjne i znacząco podnosi koszty systemu . W systemach jednooperatorskich na znacznie mniejszych rynkach czas wdrożenia systemu wynosił dwa, trzy lata. W Polsce wdrażającym dano praktycznie niecały rok, co jest zupełnie nierealne w sytuacji, gdy trzeba rozliczyć prawie 16 miliardów opakowań rocznie, co do grosza, i rozliczyć około 10 miliardów kaucji” – wskazuje wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności i Rolnictwa (PFPŻ).
x.com
Uniknięcie powtórki zamieszania na Węgrzech
Gdy system faktycznie zostanie uruchomiony na przełomie roku, decydenci muszą dołożyć wszelkich starań, aby konsumenci zrozumieli, że nie mogą przynosić starych butelek do sklepów bez oznaczeń systemu kaucyjnego i oczekiwać zwrotu kaucji. W przeciwnym razie możemy być świadkami powtórki sytuacji z okresu wprowadzania systemu kaucyjnego na Węgrzech, kiedy to sfrustrowani klienci zaczęli porzucać butelki przed sklepami.
Byłby to cios w wizerunek systemu kaucyjnego. Tymczasem, jak podkreśla Joanna Kądziołka z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste, wprowadzenie tego systemu przyniesie szereg pozytywnych efektów. W tym kontekście wymienia zmniejszenie zanieczyszczenia lasów, rzek i przestrzeni miejskiej. Ponadto, jak podkreśla, „ żadne inne rozwiązanie nie zapewni 90-procentowego poziomu zbiórki zużytych opakowań po napojach z rynku ”. „Dzięki kaucji Polska zapłaci niższy „podatek od plastiku”. Wprowadzenie systemu zmniejszy również emisję CO2. Kaucja jest zatem korzystna z punktu widzenia środowiskowego, klimatycznego i ekonomicznego” – podsumowuje ekspert.
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Google News.
Źródło
