"Aktywny rodzic" zacznie działać od 1 października 2024 roku. Wnioski o wypłatę jednego z trzech świadczeń w ramach programu, w tym tak zwanego babciowego, składane będą do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dostać można nawet 1900 złotych miesięcznie na dziecko. Są jednak warunki.
W ramach programu „Aktywny rodzic” będą funkcjonować obowiązują trzy świadczenia:
– aktywni rodzice w pracy (babciowe) – nowe świadczenie, – aktywnie w żłobku – zastąpi dofinansowanie do żłobka, – aktywnie w domu – zastąpi rodzinny kapitał opiekuńczy.
„Świadczenia z programu Aktywny rodzic przysługują bez względu na dochód rodziny i nie podlegają egzekucji administracyjnej i komorniczej. Od świadczeń nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składek na ubezpieczenia społeczne ani składek na ubezpieczenie zdrowotne” – przypomina w komunikacie ZUS.
Wnioski można będzie składać tylko elektronicznie od 1 października 2024 r. Wniosek złożony w formie papierowej ZUS pozostawi bez rozpatrzenia.
Komu przysługują świadczenia z programu "Aktywny rodzic"?
Zgodnie z przyjętymi przepisami mają do nich prawo mieszkający w Polsce: – obywatele polscy, – obywatele UE/EFTA oraz Wielkiej Brytanii, – pozostali cudzoziemcy, o ile spełniają warunek legalnego pobytu w Polsce na podstawie karty pobytu z dostępem do rynku pracy albo na podstawie innego dokumentu potwierdzającego legalny pobyt i dostęp do rynku pracy.
Jak informuje ZUS, świadczenia „aktywni rodzice w pracy i aktywnie w domu nie przysługują obywatelom Ukrainy którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi”.
Jednocześnie świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w związku z działaniami wojennymi, jeśli przebywali legalnie, ze statusem „UKR” (mają polski PESEL) nieprzerwanie przez okres przynajmniej 365 dni. Dotyczy to także dziecka obywatela Ukrainy, które ma status „UKR”.
"Aktywni rodzice w pracy"
Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje aktywnym zawodowo rodzicom lub opiekunom na dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca. Świadczenie nie przysługuje na dziecko, które uczęszcza do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego lub jest pod opieką dziennego opiekuna.
Wniosek o świadczenie może złożyć: – rodzic dziecka (matka albo ojciec), – opiekun faktyczny, – rodzic zastępczy, – osoba prowadząca rodzinny dom dziecka.
Co oznacza aktywny zawodowo w kontekście tego świadczenia? ZUS wyjaśnia, że spełnić trzeba pewne warunki.
Ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a więc:
– zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, – wykonywanie pracy nakładczej, – praca na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, – prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpracowanie przy jej prowadzeniu, – pozostawanie członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, – pozostawanie posłem lub senatorem, który pobiera uposażenie, – pozostawanie osobą duchowną, – pobieranie stypendium: doktoranckie, sportowe, dla słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
lub
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników ustawowe (tzw. obowiązkowe ubezpieczenie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – KRUS) albo przez co najmniej 12 miesięcy bez przerwy na własny wniosek (tzw. dobrowolne ubezpieczenie w KRUS).
lub
Praca w służbach mundurowych na podstawie stosunku służbowego (żołnierze zawodowi, policjanci, funkcjonariusze Agencji Wywiadu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, sędziowie, prokuratorzy, aplikanci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury).
lub
Pobieranie: – zasiłku macierzyńskiego, – zasiłku chorobowego (w tym zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego), – zasiłku opiekuńczego, – zasiłku wyrównawczego (w tym zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego), – świadczenia rehabilitacyjnego (w tym świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego), – wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy na podstawie Kodeksu pracy.
Jak podkreśla ZUS, „nie dotyczy Cię to, jeśli pobierasz zasiłek lub świadczenie po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego (czyli np. pobierasz zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia)”.
Kolejne kryterium to minimalny poziom zarobków. ZUS przypomina, że „aby otrzymać świadczenie, musisz wykazać minimalny poziom przychodów, od których opłacane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (minimalny poziom podstawy wymiaru składki). Dotyczy on Ciebie oraz osoby, z którą wspólnie wychowujesz dziecko”.
„Świadczenie przysługuje, jeśli oboje rodzice/opiekunowie osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej)”.
Dodatkowo podstawa, od której opłacane są składki każdej z tych osób, nie może być niższa od:
– 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia, – 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia – w przypadku osób, które prowadzą pozarolniczą działalność na preferencyjnych zasadach (korzystają z ulg: preferencyjne składki, ulga na start, mały ZUS plus).
Zakład przy tym przypomina, że „jeśli samodzielnie wychowujesz dziecko, wówczas świadczenie przysługuje Ci pod warunkiem, że podlegasz ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy wynoszącej co najmniej 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę”.
Zasady świadczenia aktywnie w żłobku
Świadczenie to przysługuje na dofinansowanie kosztów objęcia dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym albo sprawowaną przez dziennego opiekuna. Dotyczy dzieci, które uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego (znajdującego się w rejestrze żłobków i klubów dziecięcych) lub są objęte opieką opiekuna dziennego (znajdującego się w wykazie opiekunów dziennych).
Świadczenie przysługuje do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata,a gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – do końca roku szkolnego, w którym skończy 4 lata.
Wniosek o świadczenie mogą złożyć m.in.: – rodzic dziecka (matka albo ojciec), – opiekun faktyczny, – opiekun prawny, – osoba sprawująca nad dzieckiem pieczę bieżącą, – osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej, – osoba prowadząca rodzinny dom dziecka.
Świadczenie aktywnie w domu
„Świadczenie to przysługuje na każde dziecko w rodzinie, które skończyło 12 miesięcy, do ukończenia przez nie 35. miesiąca życia” – wskazuje ZUS.
„Wniosek o świadczenie może złożyć rodzic dziecka (matka albo ojciec) oraz opiekun faktyczny” – dodaje instytucja.
Jaka jest wysokość świadczeń z programu "Aktywny rodzic"?
Świadczenie aktywni rodzice w pracy przysługuje w wysokości:
1500 zł miesięcznie na dziecko, 1900 zł miesięcznie – jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności.
Świadczenie aktywnie w żłobku przysługuje w wysokości:
do 1500 złotych miesięcznie, do 1900 złotych miesięcznie, jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności.
Świadczenie aktywnie w domu przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko, niezależnie od tego, czy dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności.
