Choć nowa wersja programu „Czyste Powietrze” działa już od kilku miesięcy, wciąż nie brakuje głosów osób borykających się z problemami z wykonawcami i rozliczaniem dotacji. Operator programu, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, opublikował właśnie poradnik dla beneficjentów oszukanych przez nieuczciwe firmy.
Osoby korzystające z programu „Czyste Powietrze” często skarżą się na nieprawidłowości popełniane przez wykonawców, którzy nie wywiązywali się z warunków umowy lub wykonywali prace nierzetelnie i nienależycie. W przypadku otrzymania zaliczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) i późniejszych kontroli, beneficjenci mogą być nawet zobowiązani do zwrotu środków, mimo że za prace odpowiadała firma budowlano-wykończeniowa. Fundusz przypomina osobom poszkodowanym przez nieuczciwych wykonawców, że mogą, a nawet powinni, walczyć o swoje prawa.
Możesz odstąpić od umowy
W przypadku umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, konsument ma prawo do bezpłatnego odstąpienia od niej w ciągu 14 dni . Jeżeli dokumenty zostały podpisane w domu podczas nieplanowanej wizyty, termin odstąpienia wynosi 30 dni. Jeżeli jednak wykonawca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy, prawo to przysługuje w ciągu 12 miesięcy. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) odradza wyrażanie zgody na rozpoczęcie prac przed upływem tych terminów, ponieważ w przeciwnym razie odstąpienie od umowy może być utrudnione.
Warto pamiętać, że firma budowlana ponosi odpowiedzialność za niewykonane lub nienależycie wykonane prace, dlatego jako konsumenci możemy powołać się na prawa gwarancyjne i rękojmiowe. W przypadku jakichkolwiek wad, beneficjentom programu przysługuje odszkodowanie za szkodę, obniżenie ceny lub zwrot pieniędzy.
Niedbała praca, zawyżone koszty i brak kontaktu to niepokojące sygnały.
W przewodniku Fundusz wymienia 5 grup problemów po stronie wykonawców, na które warto odpowiedzieć:
- • Niedbale wykonana praca zamiast fachowej pomocy – instalacja wykonana niezgodnie ze standardami Czystego Powietrza (np. brak podłączenia nowego źródła ciepła) lub brak zamówionego sprzętu;
- • Ukryte koszty i pułapki finansowe – zawyżone ceny materiałów, źródeł ciepła i usług lub wpisywanie fikcyjnych prac do dokumentów; pobieranie zaliczek i brak kontaktu z klientem;
- • Fałszywe dokumenty – sfałszowane faktury, sfałszowane oświadczenia i podpisy beneficjentów;
- • Celowe wprowadzenie w błąd – brak specyfikacji technicznych i dokumentacji zainstalowanych urządzeń, a także protokołów odbioru prac;
- • Zniknięcie bez śladu – brak kontaktu ze strony wykonawcy, brak poprawek.
Warto działać natychmiast
Jeśli korzystamy z programu „Czyste Powietrze”, powinniśmy zadbać o kompletną dokumentację , taką jak umowy, faktury, potwierdzenia płatności, korespondencja z firmą budowlano-montażową, zdjęcia „przed” i „po” itp. W przypadku zauważenia jakichkolwiek nieprawidłowości lub zaniedbań w realizowanych pracach, należy niezwłocznie wyjaśnić je z wykonawcą, zachowując kopie korespondencji. Nierzetelną firmę można również zgłosić na policję/prokuraturę w przypadku oszustwa lub do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), jeśli wprowadza w błąd co do przebiegu prac, wywiera presję na podpisanie umowy itp. Nieprawidłowości można również zgłaszać mailowo na adres [email protected] lub do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Przed podpisaniem umowy i opłaceniem faktur warto również porównać oferty na ten sam sprzęt, materiały i usługi. Zdarzały się przypadki, że wykonawcy zawyżali koszty prac (co wykazały kontrole Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministerstwa Klimatu), dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na ceny materiałów i robocizny.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zwraca uwagę, że osoby poszkodowane przez nierzetelnych wykonawców mogą liczyć na różnorodne formy bezpłatnej pomocy prawnej. Należą do nich punkty prowadzone przez prawników lub organizacje pozarządowe , rzecznicy konsumentów działający w urzędach powiatowych i miejskich, Inspekcja Handlowa oraz organizacje konsumenckie . W przypadku braku polubownego rozwiązania sprawy, można rozważyć drogę prawną: wezwanie do zapłaty, dochodzenie swoich praw przed sądem cywilnym, skorzystanie z mediacji lub arbitrażu.
Fundacja ogłasza wsparcie dla oszukanych
Program „Czyste Powietrze” wystartował na nowych zasadach na początku kwietnia, ale nieprawidłowości, które wystąpiły we wcześniejszych inwestycjach, wciąż dają o sobie znać. Beneficjenci oszukani przez nieuczciwych wykonawców są niekiedy nakłaniani przez wojewódzkie oddziały Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) do zwrotu dotacji wraz z odsetkami, mimo że nadużycie nie było ich winą. Prezes Funduszu, Dorota Zawadzka-Stępniak, poinformowała niedawno, że międzyresortowy zespół pracuje obecnie nad wstrzymaniem odzyskiwania środków od uczestników programu ze względu na możliwość popełnienia przestępstw przez wykonawców. Przedstawiciele NFOŚiGW zapowiedzieli przygotowanie listy rozwiązań dla beneficjentów, zachęcając poszkodowanych do zgłaszania nadużyć do prokuratury.
