Oczekiwano, że sztuczna inteligencja odbierze pracę Polakom, ale obecny trend sugeruje co innego. Rynek pracy chętnie przyjmuje AI, a pracownicy chętnie wykorzystują tę technologię, aby pomóc im w ich zadaniach zawodowych. „Wzrost wykorzystania AI do różnych zadań wzrósł wraz ze wzrostem barier wejścia do niektórych zawodów, ale tylko do pewnego stopnia” — stwierdza Polski Instytut Ekonomiczny.
/ UBTech/Ferrari Press/East News / East News
Ostatnio sztuczna inteligencja stała się ważnym tematem rozmów. Dzieje się tak nie tylko ze względu na nowe inwestycje na szczeblu krajowym i europejskim. Warto zauważyć, że Polska otrzyma 50 mln EUR na budowę fabryki AI w Poznaniu . AI jest również postrzegana jako potencjalne zagrożenie dla rynku pracy . Niemniej jednak najnowsze dane pokazują, że AI nie prowadzi do powszechnego zastępowania miejsc pracy.
Czy AI odbiera pracę Polakom? Obecnie sztuczna inteligencja zapewnia pomoc
Postęp sztucznej inteligencji niewątpliwie zmieni nasz styl życia. Robotyczne głosy asystentów telefonicznych i chatboty zaprojektowane do obsługi klienta to dopiero początek. Coraz częściej pojawiają się spekulacje, że szybki postęp AI może skutkować utratą miejsc pracy . Pracownik AI będzie bardziej opłacalny i nie będzie wymagał przerw, nie będzie przestrzegał przepisów ani nie będzie wyrażał niezadowolenia z obciążenia pracą.
Polski Instytut Ekonomiczny ( PIE ) w najnowszym wydaniu Tygodnika Ekonomicznego (nr 10/2025 z 13 marca) przeanalizował dane dotyczące sztucznej inteligencji na rynku pracy. Jakub Witczak podkreślił , że obecnie AI jest częściej wsparciem niż zastępstwem dla zadań pracowniczych .
W swoim raporcie PIE odwołuje się do badań przeprowadzonych przez naukowców z laboratorium Anthropic AI. Zespół przeprowadził pierwsze obszerne badanie faktycznego zastosowania generatywnej AI (Anthropic Cloud) w różnych zawodach. Analiza została skompilowana z prawie 20 000 unikalnych zadań wykonywanych przez użytkowników w ponad 4 milionach interakcji z modelem AI.
Wyniki badań naukowców uspokoją wiele osób zaniepokojonych utratą pracy z powodu pojawienia się sztucznej inteligencji. „ Sztuczna inteligencja była częściej wykorzystywana do wspomagania pracy człowieka (57%) niż do zastępowania zadań (43%) ” – wyjaśnia Jakub Witczak z PIE.
Sztuczna inteligencja oferuje pomoc, ale głównie pracownikom średniego szczebla
AI częściej pomaga pracownikom, niż faktycznie odbiera im pracę. Badanie cytowane przez Polski Instytut Ekonomiczny wskazało ponadto nie tylko, czy i w jakich zadaniach pracownicy korzystali ze sztucznej inteligencji, ale także, jak przebiegał cały proces.
Co ciekawe, dane ujawniły, że nie wszyscy pracownicy są w równym stopniu podatni na przejmowanie przez AI ich pracy i wypełnianie ich obowiązków. PIE wyjaśnia, że „wykorzystanie AI w zadaniach wzrosło wraz ze wzrostem barier wejścia do zawodu (wymagającego większego doświadczenia lub wyższego poziomu wykształcenia), ale tylko do pewnego stopnia ”.
Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach, na których bariery wejścia są stosunkowo wysokie, najczęściej korzystali ze sztucznej inteligencji . Dotyczy to takich stanowisk, jak administratorzy baz danych lub kierownicy sprzedaży, czyli stanowisk, które zazwyczaj wymagają ukończenia studiów wyższych. Jednak specjaliści na wyższych stanowiskach zawodowych nie korzystali ze sztucznej inteligencji tak często. Dlatego też sztuczna inteligencja nie zapewniała prawnikom ani farmaceutom tak dużego wsparcia w ich pracy. Jakub Witczak z PIE zauważa, że „ wśród wysoce wyspecjalizowanych zawodów niektóre wykorzystują wrażliwe dane, co może skutkować niższym wykorzystaniem sztucznej inteligencji ”.
Badania przeprowadzone przez Anthropic AI lab jasno wskazują, że AI jest wykorzystywana głównie przez pracowników średniego szczebla, ale głównie wspiera wykonywanie ich obowiązków zawodowych, a nie zastępuje miejsc pracy. Nic dziwnego, że najniższy wskaźnik adopcji chatbotów AI dotyczy zawodów bezpośrednio związanych z pracą fizyczną.
„ AI wykazuje potencjał szerokiego wykorzystania w niektórych zawodach . (…) Wykorzystanie AI różniło się również w zależności od dochodów, będąc najniższym w zawodach z najniższymi i najwyższymi pensjami. Potwierdza to wcześniejsze ustalenia w literaturze sugerujące, że AI będzie miała największy wpływ na zadania przypisane pracownikom średniego szczebla” — dodaje PIE w Tygodniku Gospodarczym.
Sztuczna inteligencja na rynku pracy: statystyki
Jakub Witczak z PIE podkreśla, że sztuczna inteligencja ma „nie tylko potencjał do zastosowania w zawodach specjalistycznych i technicznych , ale jest aktywnie wykorzystywana zarówno do wspomagania, jak i zastępowania pracy człowieka ”. Warto zauważyć, że „ w 4% zawodów chatbot AI został wykorzystany do wykonania co najmniej 75% zadań ”.
Polski Instytut Ekonomiczny wcześniej analizował AI na rynku pracy . Specjalny raport z października 2024 r. wskazuje, że według metryk AIOE około 3,68 mln osób w Polsce pracuje w 20 zawodach najbardziej podatnych na skutki sztucznej inteligencji. Tymczasem 1,66 mln osób jest zatrudnionych w 20 zawodach najmniej zagrożonych przez AI.
Co znamienne, 82 procent
Źródło
