23.04.2019. Reaktor Maria. PAP/Piotr Nowak
Oczekuje się, że uruchomienie reaktora MARIA nastąpi w ciągu najbliższych kilku tygodni. W dużej mierze zależy to jednak od tempa prac w Narodowym Centrum Badań Jądrowych, o czym Ministerstwo Przemysłu poinformowało PAP w czwartek.
Wcześniejsza autoryzacja udzielona przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (PAA) na eksploatację reaktora badawczego MARIA w NCBJ Świerk wygasła 31 marca 2018 r., po dekadzie. Zbiegło się to z planowanym rutynowym wyłączeniem reaktora, które miało potrwać tylko do 8 maja. Jednak do tego czasu autoryzacja PAA (która pełni funkcję nadzoru jądrowego) nie została jeszcze wydana. W rezultacie reaktor pozostaje nieaktywny od początku kwietnia.
„Ten tydzień przyniósł znaczące postępy. PAA zaakceptowało obliczenia dotyczące wymiarów stref i odległości planowania awaryjnego. Po zatwierdzeniu przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także przez gubernatora, możliwe będzie zrewidowanie Planu Procedur Awaryjnych Spółki na podstawie tych ustaleń, co ułatwi uzyskanie pozwolenia” – Ministerstwo Przemysłu przekazało PAP w czwartek.
Ponadto rzeczniczka NCBJ Jadwiga Witek stwierdziła w komentarzu dla PAP, że jest to kluczowy kamień milowy, który znacznie przybliża nas do uzyskania pozwolenia na wznowienie pracy reaktora MARIA.
Ministerstwo Przemysłu zapewniło, że reaktor zostanie uruchomiony wkrótce po uzyskaniu pozwolenia na eksploatację. Niemniej jednak, aby uzyskać to pozwolenie, muszą zostać spełnione wszystkie niezbędne kryteria dotyczące bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. „Trwają prace nad wprowadzeniem wymaganych zmian i dostosowań do niezbędnej dokumentacji. W tym obszarze dokonywane są regularne postępy. Oczekuje się, że reaktor zostanie uruchomiony w nadchodzących tygodniach, ale zależy to przede wszystkim od szybkości postępu w NCBJ” – podsumowało Ministerstwo Przemysłu.
Rzecznik NCBJ poinformował, że zespół NCBJ współpracuje z ekspertami PAA w celu przyspieszenia zakończenia procedur i uzyskania pozwolenia od prezesa PAA. „Reaktor wznowi działanie natychmiast po otrzymaniu pozwolenia, co jest spodziewane w nadchodzących tygodniach. Priorytetem pozostaje zapewnienie zgodności z obowiązkowymi kryteriami ustalonymi przez odpowiednie przepisy prawne” – skomentowała.
Rzecznik NCBJ podkreślił również, że zawieszenie działalności reaktora nie utrudnia dostaw radiofarmaceutyków do krajowych zakładów medycyny nuklearnej. „Do ich produkcji wykorzystuje się materiały radioaktywne pochodzące od zewnętrznych dostawców. Ze względu na umowy o zachowaniu poufności nie możemy ujawnić źródeł dostaw. Jednak na tej liście nie ma rosyjskich dostawców. Potrzeby krajowych klientów są traktowane priorytetowo, z potencjalnymi zmianami harmonogramów wysyłek. Jeśli chodzi o produkcję eksportową, wszelkie zmiany w dostawach są indywidualnie omawiane z każdym odbiorcą” – poinformowała.
Na początku kwietnia minister przemysłu Marzena Czarnecka odwołała prof. Krzysztofa Kurka, dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Uzasadniła swoją decyzję koniecznością usprawnienia funkcjonowania NCBJ, w szczególności priorytetowego traktowania eksploatacji reaktora MARIA. Obecnie obowiązki dyrektora w NCBJ pełni prof. Agnieszka Pollo.
Reaktor MARIA, który w grudniu ubiegłego roku obchodził swoje 50-lecie, jest obecnie jedynym reaktorem jądrowym w Polsce. Nie wytwarza on energii elektrycznej, ale produkuje strumienie neutronów. Strumienie te umożliwiają napromieniowanie izotopów niezbędnych do ratowania ludzkiego życia, tworzenia nowych materiałów dla różnych sektorów gospodarki i prowadzenia badań fizycznych. Reaktor ułatwia również szkolenie personelu dla przemysłu jądrowego. Neutrony wytwarzane w reaktorze MARIA są wykorzystywane między innymi do wytwarzania izotopów promieniotwórczych i źródeł promieniowania wykorzystywanych w przemyśle, ochronie środowiska i ochronie zdrowia. Reaktor MARIA produkuje przede wszystkim molibden-99, jod-131, lutet-177, fosfor-32, samar-153, kobalt-60 i holm-166, które stanowią podstawę preparatów eksportowanych pod marką POLATOM do ponad 80 krajów na świecie.
Nauka w Polsce, Ludwika Tomal (PAP)
poł/ agt/ mhr/
