Widok na pozostałości budowli sąsiadującej z Pałacem Myśliwskim (fot. R. Solecki)
Archeolodzy z UKSW odkryli w Parku Morysińskim, na terenie Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, podstawę nieznanej dotąd budowli. Znajdująca się na skrzyżowaniu ścieżek prowadzących do Pałacu Myśliwskiego i pobliskiego folwarku, mogła służyć jako siedziba dozorcy, jak twierdzą eksperci.
Pałac Myśliwski w Morysinie to niedawny dodatek do historycznego zespołu pałacowo-ogrodowego Wilanowa. Wyobrażony przez Aleksandrę Potocką (z domu Lubomirską) i Stanisława Kostkę Potockiego jako centralny punkt założenia parkowego Morysina, szczegóły dotyczące jego historii pozostają fragmentaryczne.
Zbudowany w 1811 roku Pałac Myśliwski został rozbudowany przez kolejnych właścicieli, m.in. o Oraculum (1825), Bramę Neogotycką (1846), Dom Stróża i Gajówkę (około 1850 roku). Mapy z połowy XIX wieku przedstawiają trzy dodatkowe budynki w pobliżu pałacu, nieobecne w źródłach pisanych. Chociaż zachowały się ślady dwóch, miejsce pobytu trzeciego było do dziś niepewne.
Na początku 2025 roku Muzeum zleciło wykonanie analizy Morysina na podstawie numerycznego modelu terenu (NMT), zestawiając historyczne plany z danymi współczesnymi. Pozwoliło to na ustalenie prawdopodobnej lokalizacji zaginionej budowli, co skłoniło do dalszych badań pobliskich pozostałości architektonicznych wokół Pałacu Myśliwskiego.
Wykorzystując techniki nieinwazyjne, w tym georadar i magnetometrię, badania prowadził dr Fabian Welc z Instytutu Archeologii UKSW. Profesor Welc potwierdził odkrycie pozostałości fundamentów o wymiarach około 8 na 4 metry, z przedłużeniem od strony południowej. Bazy te, przypominające formą zachowane ruiny, łączyły w sobie elementy kamienne z fragmentami ceglanych murów.
Jedna z budowli prawdopodobnie służyła służbie pałacowej, o czym świadczą pozostałości pieca, podczas gdy inna pełniła funkcje użytkowe. Rola trzeciego budynku pozostaje niejasna, choć jego położenie na skrzyżowaniu dróg sugeruje, że mogła pełnić funkcję loży strażnika.
Fragmenty ceramiki powierzchniowej w pobliżu ruin gospodarstw, pochodzące z epoki nowożytnej i wczesnej nowożytności (XIV–XV wiek), wskazują na wcześniejsze osadnictwo. „Te artefakty sugerują wcześniejszą aktywność osadniczą” – zauważył koordynator projektu, dr Rafał Solecki.
Umieszczone na sztucznych kopcach (terpach), konstrukcje te mogą być związane z Olędrami – osadnikami holenderskimi, którzy zajmowali brzegi Wisły w XVI–XVII wieku. „Stanisław Kostka Potocki prawdopodobnie wykorzystał istniejące kopce, budując infrastrukturę Pałacu Myśliwskiego” – dodał dr Solecki.
Przyszłe działania konserwatorskie mogą potwierdzić tę hipotezę. Badanie zostało częściowo sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Funduszu Promocji Kultury.
Dalsza analiza będzie towarzyszyć nadchodzącym inicjatywom konserwatorskim. Ten projekt badawczy został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. (PAP)
Nauka w Polsce
ekr/ zan/ lm/
