Zdjęcie: Adobe Stock
Cytomegalowirus (CMV) należy do patogenów, które mogą uszkadzać rozwój płodu i powodować długotrwałe problemy zdrowotne u noworodków, zauważa dr Tadeusz Issat z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Mimo to rutynowe badania przesiewowe w kierunku CMV są w Polsce rzadkością u kobiet w ciąży.
Najnowsze badania wykazały potencjalne bezpieczeństwo i skuteczność leku przeciwwirusowego walacyklowiru w leczeniu CMV w czasie ciąży. Trwające obecnie w Instytucie Matki i Dziecka badanie ma na celu sprawdzenie, czy zmniejszenie dawek tego leku może zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa na płód.
CMV, wirus opryszczki, często zakaża dzieci w wieku dziecięcym, zazwyczaj bezobjawowo u zdrowych osób. Obawy pojawiają się, gdy kobieta w ciąży po raz pierwszy zakaża się CMV (zakażenie pierwotne), szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży, ponieważ zwiększa to prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa przez łożysko na płód.
Wirus rozprzestrzenia się za pośrednictwem płynów ustrojowych, takich jak ślina i mocz, często w warunkach domowych – na przykład poprzez kontakt z małymi dziećmi uczęszczającymi do żłobków i przedszkoli.
Kobiety w ciąży mogą nie wykazywać żadnych objawów lub wykazywać łagodne objawy grypopodobne, takie jak gorączka, przekrwienie błony śluzowej nosa lub bóle mięśni. „Chociaż CMV jest bardzo powszechny, pozostaje niedostatecznie rozpoznawany w opiece prenatalnej. Pierwotne zakażenia w czasie ciąży mogą prowadzić do poważnych, trwających całe życie problemów zdrowotnych u niemowląt” – podkreślił dr Issat, kierownik Oddziału Położnictwa i Ginekologii, w oświadczeniu dla PAP. Potencjalne powikłania u płodu obejmują upośledzenie neurologiczne, utratę słuchu, drgawki i opóźnienia rozwojowe.
W Polsce co roku rodzi się około 2500 niemowląt z wrodzoną CMV. Większość przypadków pozostaje niewykryta w okresie prenatalnym, częściowo dlatego, że badania nie są obowiązkowe ani refundowane przez publiczną służbę zdrowia – mimo że eksperci zauważają wyższe ryzyko zakażenia w porównaniu z chorobami takimi jak toksoplazmoza.
W komunikacie zauważono, że historycznie ograniczone zainteresowanie rutynowymi badaniami przesiewowymi w kierunku CMV mogło wynikać z braku dostępności leczenia. Wcześniej zdiagnozowani pacjenci „nie mieli sprawdzonych opcji terapeutycznych lub zalecano im skorzystanie z niesprawdzonych metod leczenia”.
Trwające badanie POL PRENATAL CMV w Instytucie oferuje bezpłatne testy na obecność wirusa CMV dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży. Kobiety, u których potwierdzono niedawne zakażenia pierwotne, mogą bezpłatnie otrzymać monitorowaną terapię walacyklowirem w celu oceny bezpieczeństwa i skuteczności.
„W ramach tego badania sprawdzamy zastosowanie walacyklowiru – leku przeciwwirusowego, który nie jest standardem w opiece prenatalnej – aby ustalić, czy mniejsze dawki mogą bezpiecznie zmniejszyć ryzyko przeniesienia zakażenia na płód” – wyjaśnił dr Issat.
To podejście ma znaczenie, ponieważ obecne koszty leczenia bez ubezpieczenia są nadal zaporowe. Wykazanie porównywalnej skuteczności w przypadku niższych dawek mogłoby poprawić dostępność cenową.
Będąc pierwszą tego typu inicjatywą w Polsce i drugą na świecie łączącą diagnostykę z leczeniem, pomyślne wyniki mogą zmienić wytyczne dotyczące opieki prenatalnej, umożliwiając wcześniejsze wykrywanie wirusa CMV i interwencję.
„Nasz program umożliwia diagnozę i leczenie prewencyjne, zanim dojdzie do uszkodzenia płodu, ale niezbędne są szersze reformy polityki” – dodał dr Issat. Obejmuje to włączenie testów na obecność wirusa CMV do standardowych badań prenatalnych, obok badań przesiewowych w kierunku HIV i toksoplazmozy – prosty krok, który może zapobiec poważnym problemom zdrowotnym u dzieci.
Magdalena, pierwsza pacjentka leczona walacyklowirem w ramach badania, otrzymała diagnozę w 10. tygodniu ciąży. Jej syn Jaś urodził się zdrowy po zastosowaniu schematu leczenia.
Specjaliści podkreślają, że świadomość CMV powinna być integralną częścią edukacji prenatalnej. Pomimo tego, że jest to główna przyczyna uszkodzenia płodu, wiedza na temat związanego z nią ryzyka pozostaje ograniczona zarówno wśród pracowników służby zdrowia, jak i pacjentów.
Finansowane przez Agencję Badań Medycznych badanie POL PRENATAL CMV obejmuje osoby dorosłe we wczesnej ciąży z potwierdzonymi przeciwciałami CMV. Więcej informacji można znaleźć na stronie szkoleniacmv.pl. (PAP)
jjj/ zan/
