Propozycja ustawodawcza, określana jako „Clear Earnings”, nakazuje pracodawcom ujawnianie przedziałów wynagrodzeń w ofertach pracy. Podczas gdy koncepcja przejrzystości wynagrodzeń cieszy się znacznym poparciem społecznym, budzi również pewne obawy. Jakie zmiany pociąga za sobą proponowana nowelizacja Kodeksu pracy i czy Polska jest przygotowana na te zmiany?
W styczniu tego roku Sejm przeprowadził wstępne czytanie projektu ustawy, która zobowiązałaby pracodawców do zamieszczania tzw. widełek płacowych w ofertach pracy. Ponieważ czytanie nie zostało zakończone, posłowie powrócą do projektu w czwartek 6 lutego 2025 r. Te nowe przepisy mają na celu wdrożenie dyrektywy UE przyjętej w 2023 r., której celem jest rozwiązanie problemu dyskryminacji płacowej na rynku pracy.
– Choć luka płacowa między kobietami i mężczyznami w Polsce jest nieco niższa niż średnia w Unii Europejskiej, istnieją pewne sektory, w których występują znaczne nieuzasadnione różnice płacowe między płciami. Tylko 57% uczestników badania Randstad uważa, że pensje w ich firmach są ustalane wyłącznie na podstawie kwalifikacji i doświadczenia, niezależnie od płci, przekonań czy preferencji – stwierdził Mateusz Żydek, ekspert rynku pracy z Randstad Polska, w komentarzu dla tvn24.pl.
Według najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego mediana wynagrodzeń w gospodarce narodowej w Polsce w sierpniu 2024 r. wyniosła 6697,52 zł. Oznacza to, że połowa pracowników zarabiała mniej niż ta kwota, a druga połowa więcej. „Mediana wynagrodzeń uwypukla dysproporcje ze względu na płeć – w przypadku mężczyzn wyniosła ona 6980 zł, czyli o 540 zł więcej niż w przypadku kobiet” – zauważa urząd.
Nowe przepisy zakładają nie tylko podawanie przedziałów wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę , ale również umożliwią pracownikom żądanie od pracodawców informacji na temat ich własnych poziomów wynagrodzeń, a także średnich poziomów wynagrodzeń w firmie.
„Rozmowy o wynagrodzeniach są często uważane za tabu w Polsce. Polityka różnych organizacji dotycząca tej kwestii jest często niejasna lub arbitralna, a względy kulturowe sprawiają, że pracownicy rzadko rozmawiają na ten temat między sobą. Rekruterzy i pracodawcy często postrzegają zapytania o wynagrodzenie, które są fundamentalne dla osób poszukujących pracy, jako oznakę braku uprzejmości, poczucia wyższości lub arogancji” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Autorzy wniosku podkreślają, że „młodzi ludzie wchodzący na rynek pracy mają ograniczone, wiarygodne źródła informacji o wynagrodzeniach”. „Ponadto kobiety, które nadal zarabiają mniej niż ich koledzy na tych samych stanowiskach, nie mogą określić, czy oferta wynagrodzenia przedstawiona przez pracodawcę jest niesprawiedliwie zaniżona ze względu na ich płeć” – dodali.
Uzasadnienie projektu podkreśla, że w przeciwieństwie do wielu państw członkowskich UE, Polska nie ustanowiła ani zwyczajowych, ani prawnych ram dla ujawniania wynagrodzeń. „W przeciwieństwie do krajów skandynawskich, obywatele polscy nie mają dostępu do informacji o zarobkach innych osób za pośrednictwem oficjalnych kanałów (np. zeznań podatkowych). W związku z tym drażliwy temat zarobków często prowadzi do podejrzeń i konfliktów” – stwierdza dokument.
„Przejrzystość wynagrodzeń skróci ten proces”
Krajowy związek zawodowy Związkowa Alternatywa, który zrzesza pracowników z całego kraju, wyraził w komentarzu wysłanym do sekcji biznesowej tvn24.pl, że w pełni popiera przejrzystość płac w gospodarce i opowiada się za reformami wykraczającymi poza to, co sugeruje Unia Europejska. Przedstawiciele związku wskazali, że „ujawnienie wynagrodzeń, w szczególności osób na znaczących stanowiskach społecznych, wyeliminowałoby spekulacje dotyczące poziomu dochodów kadry zarządzającej”.
„Przejrzystość wynagrodzeń ujawniłaby skalę nepotyzmu i przydzielania lukratywnych stanowisk krewnym i znajomym urzędników państwowych. Większa przejrzystość wynagrodzeń mogłaby również poprawić atmosferę w miejscu pracy, zwiększyć produktywność i zmniejszyć stres. Stanowiłaby kluczowy aspekt relacji opartych na zaufaniu i dialogu” – wyjaśnili.
Tymczasem ekspert Randstad Mateusz Żydek zauważył, że nowe przepisy poprawią również warunki pracy i sprawią, że oferty pracy będą bardziej konkurencyjne . – Obecnie wiele firm ukrywa przedziały wynagrodzeń, co sprawia, że kandydaci muszą przechodzić przez wiele etapów rekrutacji, zanim dowiedzą się, czy oferta spełnia ich oczekiwania finansowe. Wprowadzenie przejrzystości wynagrodzeń przyspieszy ten proces, co przyniesie korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom poprzez usprawnienie rekrutacji – stwierdził.
Z badań Randstad wynika, że obecnie 67% pracowników uważa, że zamieszczanie informacji o wynagrodzeniu w ogłoszeniach o pracę pozwala zaoszczędzić czas i wysiłek poświęcony na poszukiwanie pracy.
Przeczytaj także: Więcej przejrzystości w kwestii wynagrodzeń. „To narzędzie w walce z dyskryminacją”
Otwarte płace i obawy pracodawców
Tomasz Bujok, szef No Fluff Jobs, platformy z ofertami pracy, przyznał w komentarzu wysłanym do działu biznesowego tvn24.pl, że proponowane zmiany w propozycji budzą obawy wśród pracodawców . Zauważył, że martwią się oni potencjalnymi odejściami gorzej opłacanych pracowników, zagrożeniami ze strony konkurencji, wewnętrznymi sporami dotyczącymi wyższych pensji nowych pracowników lub tym, że pracownicy będą dążyć wyłącznie do zarabiania wyższych stawek.
– Wiele z tych obaw wynika z braku dobrze zdefiniowanej polityki płacowej w organizacjach. Niezaprzeczalnym jest fakt, że brak struktur wynagrodzeń i równego wynagrodzenia jest problemem, zwłaszcza w obliczu nadchodzących przepisów UE mających na celu ułatwienie walki o równe wynagrodzenie za równą pracę, co ma
Źródło
