Jak podaje dlahandlu.pl, Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) otrzymała 2382 skargi dotyczące naruszeń prawa pracy w 2024 r. Część z tych skarg dotyczyła warunków, w jakich pracowali pracownicy małych placówek franczyzowych, w których zarzucano „systemowe naruszenia praw pracowniczych”. Skontaktowaliśmy się z firmą Żabka, liderem w sektorze franczyzowym, aby poznać jej perspektywę w tej sprawie.
/ 123rf / 123RF/PICSEL
„W 2024 r. PIP udokumentował 2382 skargi dotyczące naruszeń praw pracowniczych w sektorze handlu detalicznego, co łącznie obejmowało 5136 kwestii” – podaje dlahandlu.pl. Raport podkreśla, że 386 skarg dotyczyło niezapłaconych wynagrodzeń, 330 umów o pracę, a 308 pracy w niedziele i święta pomimo zakazów.
Kontrole PIP w handlu detalicznym. Główne nieprawidłowości zidentyfikowane w małych sklepach
Nieprawidłowości odnotowano zarówno w małych sklepach, jak i w większych sieciach handlowych. Jednak w tych drugich takie problemy zdarzały się rzadziej i wynikały przede wszystkim z błędów popełnianych przez osoby zarządzające harmonogramami i obliczające godziny pracy. Można to przypisać między innymi temu, że duże sieci zazwyczaj wykorzystują oprogramowanie do planowania, co pomaga zapobiegać naruszeniom prawa – stwierdził PIP. „Natomiast naruszenia prawa w mniejszych placówkach miały często charakter systemowy i dotyczyły wszystkich pracowników w ramach danego punktu sprzedaży” – podaje dlahandlu.pl.
Kontrola PIP wykazała, że sytuacja jest szczególnie trudna w małych sklepach franczyzowych i sieciach o zdecentralizowanej strukturze zarządzania – jak wskazano w artykule służby. Inspektorzy napotykają przeszkody przy ocenie takich lokalizacji ze względu na dużą rotację personelu i częste przeprowadzki.
Agenci otrzymują wskazówki, jak ominąć prawo
Według PIP, poważnym wyzwaniem dla franczyzobiorców jest brak wsparcia prawnego i kadrowego ze strony sieci. Agenci często nie są świadomi odpowiednich przepisów i często brakuje im niezbędnych zasobów. Ponadto, zamiast otrzymywać prawdziwe wsparcie, podobno otrzymują wskazówki, jak ominąć prawo.
„Podczas gdy podmioty franczyzowe starają się pomagać franczyzobiorcom, udzielając wskazówek, jak radzić sobie w konkretnych sytuacjach (co czasami sprowadza się do oferowania strategii omijania przepisów), stosowanie tych wytycznych ostatecznie spoczywa na indywidualnych przedsiębiorcach” — zauważa strona internetowa PIP, podkreślając, że przedsiębiorcy „podlegają odpowiedzialności za wykroczenia”.
Właściciele i agenci zmagają się ze swoimi obowiązkami
Właściciele małych sklepów i agenci nie są w stanie zarządzać swoimi obowiązkami i częstymi zmianami. „W sieciach franczyzowych przestrzeganie przepisów prawa pracy często opiera się na indywidualnym uznaniu właściciela sklepu, który nie zawsze posiada odpowiednią wiedzę lub narzędzia do przestrzegania przepisów” — dodaje PIP.
Interia zwróciła się do Żabki – lidera branży – o komentarz do wyników kontroli PIP. Ponadto, jak poinformował bankier.pl w grudniu 2024 r. rzecznik prasowy Głównego Inspektora Pracy Mateusz Rzemek, w tym roku PIP „otrzymało 279 skarg od pracowników 272 sklepów, które zawierały w swojej nazwie określenie „sklep Żabka” lub „sklep Żabka”. Poniżej odpowiedź udzielona przez biuro prasowe Żabki.
Obawy dotyczące warunków pracy w Żabce. Sieć odpowiada
„Żabka Polska działa zgodnie z obowiązującymi ramami prawnymi i oczekuje tego samego od swoich franczyzobiorców. Przedsiębiorcy zarządzający punktami Żabka, zgodnie z umową franczyzową, zatrudniają swoich pracowników niezależnie i są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa pracy. Ponadto muszą przestrzegać Kodeksu etyki i postępowania franczyzobiorców Żabka, który określa etyczne ramy współpracy opartej na partnerstwie i wzajemnym szacunku. Ten obowiązek przestrzegania Kodeksu dotyczy franczyzobiorców, ich pracowników i współpracowników” – stwierdza biuro prasowe Żabka.
„Jako franczyzodawca, stale prowadzimy gruntowne szkolenia z zakresu prawa pracy dla wszystkich franczyzobiorców, zwiększając ich zrozumienie i wiedzę na temat obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy i zasad rządzących siecią Żabka. W ramach wprowadzającego cyklu szkoleń i programu Akademii Przedsiębiorczości franczyzobiorcy uczą się o zarządzaniu personelem i wymogach prawnych dotyczących zatrudnienia pracowników. Ponadto, w trakcie trwania partnerstwa, wszyscy franczyzobiorcy mają dostęp do platformy rozwojowej i mogą korzystać z zasobów, takich jak „Vademecum pracodawcy”, które porusza tematy z zakresu prawa pracy oraz zdrowia i bezpieczeństwa. Nasze sesje szkoleniowe są dostępne zarówno osobiście, jak i online, a uczestnicy otrzymują niezbędne materiały, które pomogą im zdobyć wiedzę i umiejętności niezbędne do prowadzenia sklepu”, zapewnia oświadczenie.
„Obecnie pod marką Żabka sklepy prowadzi ponad 9 tys. przedsiębiorców, a wspólnie z naszymi franczyzobiorcami Grupa Żabka zapewnia 63 tys. miejsc pracy. Biorąc pod uwagę skalę naszej działalności, oferujemy różne kanały zgłaszania nieprawidłowości. Każde zgłoszenie wskazujące na potencjalne naruszenia przepisów prawa lub wewnętrznych polityk w działalności naszych partnerów biznesowych, w tym franczyzobiorców, jest oceniane w zakresie dopuszczalnym przez umowy z franczyzobiorcami i przepisy prawa. W przypadku potwierdzenia nieprawidłowości podejmujemy zdecydowane działania, w tym rozwiązanie umowy” – podkreśla biuro prasowe Żabka.
Hanna Sidorska
