5 sierpnia 2025 r. Minister Energii Miłosz Motyka (po lewej) i p.o. dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych, prof. Agnieszka Pollo (po prawej), uczestniczą w konferencji prasowej zatytułowanej „Reaktor badawczy MARIA uzyskał od Prezesa PAA zgodę na wznowienie działalności”, która odbyła się 5 sierpnia 2025 r. w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki (PAA) wydał bezterminowe pozwolenie na użytkowanie reaktora badawczego MARIA. Według ministra energii Miłosza Motyki, priorytetem jest przyspieszona modernizacja reaktora. (mr) PAP/Piotr Nowak
„W ciągu najbliższych kilku godzin reaktor jądrowy MARIA ma osiągnąć pełną zdolność operacyjną” – zadeklarował we wtorek minister energii Miłosz Motyka. „Dążymy do odzyskania naszej roli w sektorze radioizotopów” – stwierdziła prof. Agnieszka Pollo, p.o. dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych.
Minister Motyka podzielił się tymi szczegółami podczas briefingu prasowego w Świerku, potwierdzając, że pełna funkcjonalność reaktora zostanie wkrótce przywrócona i utrzymana przez kolejne dwie dekady, aby wspierać polski rozwój naukowy. Podkreślił jego kluczowe znaczenie dla zastosowań medycznych, w szczególności w produkcji radioizotopów.
Państwowa Agencja Atomistyki potwierdziła w piątek, że 31 lipca Prezes PAA wydał bezterminowe pozwolenie na eksploatację reaktora MARIA. Wcześniej, ważne przez dziesięć lat pozwolenie na eksploatację reaktora wygasło 31 marca, co doprowadziło do jego zawieszenia na początku kwietnia.
Minister uznał konieczność inwestowania w modernizację reaktorów. „Polska musi utrzymać przewagę konkurencyjną, ponieważ MARIA należy do nielicznych reaktorów badawczych na świecie” – zauważył.
Wspomniał o rozpoczęciu rozmów na szczeblu rządowym na temat finansowania modernizacji, której udoskonalenia są już w toku i mają się zakończyć do 2027 roku. Motyka zapewnił, że trwające działania nie zakłócą pracy reaktora, a zamiast tego skupią się na usprawnieniu procesów technologicznych.
„Poza wytwarzaniem energii, MARIA wspiera badania fizyki materiałów i badania interdyscyplinarne” – dodała prof. Pollo. Wyjaśniła, że reaktywacja reaktora odbywała się pod ścisłym nadzorem NAEA, a jej przestrzeganie było stale monitorowane.
Minister Motyka ujawnił również plany dotyczące przepisów ustanawiających centrum kompetencji jądrowych. „Ta inicjatywa ujednolici wiedzę specjalistyczną, zapewniając, że wykwalifikowani specjaliści przeszkoleni w NCBJ będą przyczyniać się do rozwoju polskiego sektora jądrowego” – wyjaśnił.
Zapytana o trwające projekty, prof. Pollo zwróciła uwagę na bliskie ukończenie budowy ośrodka Cerad, w którym znajdzie się cyklotron do produkcji alternatywnych izotopów radiofarmaceutycznych. „Dywersyfikacja naszego portfolio umożliwi innowacyjny rozwój leków” – stwierdziła.
Podkreśliła również postęp NCBJ w terapiach medycznych wykraczający poza innowacje farmaceutyczne.
Odnosząc się do wpływu wiosennego zamknięcia na rynek, prof. Pollo przyznała, że występują tymczasowe zakłócenia, ale wyraziła nadzieję na odbudowanie udziału NCBJ w rynku radioizotopów. „Jako niszowy globalny dostawca, nasza rola pozostaje kluczowa i niezastąpiona” – zapewniła.
MARIA jest niezbędna do wytwarzania leków przeciwnowotworowych opartych na izotopach.
Według NCBJ, MARIA jest jedynym czynnym reaktorem jądrowym w Polsce o mocy 30 MW. Zbudowany w latach 70. XX wieku, historycznie zaspokajał krajowe zapotrzebowanie na jod-131 w leczeniu tarczycy i dostarczał 10–20% światowego zapotrzebowania na molibden-99, kluczowy w onkologii. (PAP)
ab/ pad/ ktl/
