Już 3 grudnia w Bibliotece Narodowej w Warszawie odbędzie się uroczystość wręczenia Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia. Kogo uhonorowano nominacjami w bieżącym roku?
Marek Kozubal
Reklama
Z tego artykułu się dowiesz:
- Jakie kryteria decydują o przyznaniu Nagrody im. Jerzego Giedroycia?
- Kim są osoby nominowane w tym roku do Nagrody Giedroycia?
- Jakie postacie i instytucje zostały uhonorowane tą nagrodą w minionych latach?
- Jakie jest znaczenie Nagrody im. Jerzego Giedroycia w kontekście dialogu polsko-ukraińskiego?
Redakcja „Rzeczpospolitej” ustanowiła to wyróżnienie im. Jerzego Giedroycia w 2001 roku, w pierwszą rocznicę śmierci założyciela „Kultury” oraz Instytutu Literackiego w Paryżu. To odznaczenie może przypaść osobom lub organizacjom, które kierują się ideami bliskimi Jerzemu Giedroyciowi: zaangażowaniem w sprawy społeczne, wzmacnianiem pozycji Polski w Europie oraz wspieraniem porozumienia między narodami Europy Środkowo-Wschodniej.
Reklama Reklama
Kapituła, której przewodniczy Michał Szułdrzyński, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, wytypowała do nagrody sześciu kandydatów indywidualnych oraz jedną organizację.
Osoby nominowane do Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia 2025
Wśród pretendentów do nagrody znaleźli się: Serhij Żadan – ukraiński prozaik, poeta i działacz społeczny, przekładający dzieła literackie i wokalista, a także – we wspólnym zgłoszeniu – dr Ernest Wyciszkiewicz oraz dr Łukasz Adamski reprezentujący Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego. Wyciszkiewicz to politolog i dyrektor Centrum, natomiast Łukasz Adamski to historyk i politolog specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, w szczególności w historii relacji polsko-ukraińskich i polsko-rosyjskich. Wśród kandydatów znajduje się również historyk i politolog prof. Grzegorz Motyka, szef Wojskowego Biura Historycznego, członek Kolegium IPN, który bada stosunki polsko-ukraińskie po roku 1939.
Rozmowa Mateusz "Exen" Wodziński: Chcę wsparciem podziękować Ukraińcom
– Dostarczamy Ukraińcom samochody terenowe tam, gdzie są potrzebne – mówi Mateusz "Exen" Wodzińsk…
Reklama Reklama Reklama
Kolejny raz, gdyż w minionych latach także była brana pod uwagę w konkursie o nagrodę Giedroycia, w tym zestawieniu znalazła się dr Wiera Meniok, ukraińska badaczka literatury, tłumaczka, propagatorka polskiej literatury, w szczególności twórczości Brunona Schulza. Wyróżnienie otrzymał również propagator zbliżenia polsko-litewskiego w duchu Giedroycia, litewski historyk prof. Alvydas Nikzentaitis.
Jedyną nominowaną instytucją jest ukraiński portal Stopfake.org, który zajmuje się śledzeniem mediów, a także analizą rosyjskiej propagandy m.in. w krajach byłego Związku Radzieckiego.
Kto dotychczas zdobył Nagrodę im. J. Giedroycia?
Pierwszym uhonorowanym był prof. Jerzy Kłoczowski, założyciel Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie. W następnych latach nagrodę odebrali: Zbigniew Gluza i Ośrodek Karta (2002), Andrzej Przewoźnik (2003), Marek Karp i Ośrodek Studiów Wschodnich (2004), Natalia Gorbaniewska (2005), Jerzy Pomianowski (2006), Bohdan Osadczuk (2007), Krzysztof Czyżewski (2008), Zygmunt Berdychowski (2009), Agnieszka Romaszewska-Guzy (2010), Tomasz Pietrasiewicz (2011), Andrzej Nowak i Timothy Snyder (2012), Jan Malicki (2013), Paweł Kowal (2014), Tomas Venclova oraz Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (2015), Bogumiła Berdychowska i Myroslav Marynovych (2016), Andrzej Sulima Kamiński i Leon Tarasewicz (2017), Adolf Juzwenko (2018), prof. Jacek Majchrowski oraz Mykoła Kniażycki (2019), Andrej Chadanowicz (2020), Andżelika Borys i Andrzej Poczobut (2021), Ołena i Wołodymyr Zełenscy (2022), Igor Cependa i Stanisław Stępień (2023).
W ubiegłym roku laureatem nagrody został przedsiębiorca Mateusz „Exen” Wodziński, który organizuje akcję „Terenówki na front”, prowadzi zbiórki funduszy i dostarcza samochody walczącym żołnierzom na Ukrainie.
Otrzymał ją za „konsekwentne i odważne wspieranie ukraińskich żołnierzy w ich walce z rosyjską agresją poprzez zakup i dostarczenie blisko 300 samochodów terenowych dzięki środkom zebranym w zbiórce publicznej. Za ciągłe pobudzanie polskiego społeczeństwa do udzielania pomocy Ukraińcom oraz cierpliwe wyjaśnianie, jak ważne jest utrzymanie wsparcia dla ich walki. I ostatecznie, za codzienne ukazywanie, jak wiele może zdziałać jednostka działająca z determinacją” – jak zaznaczono w motywacji kapituły.
Partnerem strategicznym Nagrody jest PGE Energetyka Kolejowa, a partnerami wspierającymi: Instytut Literacki, Biblioteka Narodowa, Forum Ekonomiczne, Ośrodek Karta oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
