– Ministerstwo dostrzega problem tzw. pułapki emerytalnej – stwierdził Sebastian Kamiński z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podczas posiedzenia podkomisji sejmowej. Wspomniał, że propozycja zmian legislacyjnych w tym zakresie zostanie przedstawiona po przeprowadzeniu niezbędnych analiz i uzyskaniu pozytywnego stanowiska Ministerstwa Finansów.
Tak zwana pułapka emerytalna dotyka osoby niepełnosprawne, które powstrzymują się od zatrudnienia lub awansu zawodowego, aby uniknąć przekroczenia limitów dochodów kwalifikujących je do emerytury socjalnej lub renty inwalidzkiej. Likwidacja tej pułapki emerytalnej została wyróżniona jako jedna ze „100 szczegółów na 100 dni” wprowadzonych przez Koalicję Obywatelską przed wyborami parlamentarnymi w 2023 r.
„Pułapka czynszowa” w podkomisji sejmowej
Ta kwestia była omawiana podczas poniedziałkowego posiedzenia stałej podkomisji sejmowej ds. osób niepełnosprawnych i integracji społecznej. Sebastian Kamiński, zastępca dyrektora w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przyznał, że ministerstwo otrzymało ostatnio raporty od osób niepełnosprawnych, w których wyrażono obawy dotyczące zawieszenia i obniżenia świadczeń emerytalnych i rentowych.
– Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawo do świadczeń emerytalno-rentowych (rent i niektórych emerytur – red.) ulega zawieszeniu, jeżeli przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego – wyjaśnia Kamiński.
Zaznaczył, że od 1 czerwca próg ten wynosi 11 651 zł. Przekroczenie tej granicy skutkuje wstrzymaniem wypłaty świadczeń.
– Drugi próg wynosi 70 proc. Od 1 czerwca został on ustalony na poziomie 6273,60 zł. Przekroczenie tego limitu skutkuje obniżeniem świadczenia o kwotę przekroczoną, ale nie przekraczającą określonych limitów, które obecnie wynoszą 936,61 zł i 704,75 zł. Dotyczy to przedziału od 70 proc. do 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – tłumaczył Kamiński.
Progi mogą zniknąć
Kamiński wspomniał, że ministerstwo rozważa możliwość zniesienia tych progów. Wyjaśnił również, że wcześniej emerytury były rekompensatą dla osób, które nie były w stanie zarabiać więcej z powodu niepełnosprawności. – Potrzebna jest systematyczna zmiana podejścia – podkreślił.
Oświadczył, że ministerstwo konsultowało się z Ministerstwem Finansów w sprawie skutków finansowych tej sprawy.
– Mogę potwierdzić, że ministerstwo dostrzega ten problem i zamierza zająć się nim kompleksowo, przeprowadzając analizy ekonomiczne, prawne i społeczne. Dopiero po zakończeniu tych analiz i uzyskaniu pozytywnego stanowiska Ministerstwa Finansów zostaną przedstawione propozycje zmian legislacyjnych w tym zakresie – podsumował Kamiński.
„Powinniśmy dążyć do wyeliminowania pułapki czynszowej”
Z kolei Andrzej Łosiewicz, zastępca dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, podkreślił konieczność podjęcia działań na rzecz wyeliminowania tzw. pułapki emerytalnej.
Przypomniał również, że ministerstwo pracuje nad ustawą o pomocy osobistej, która mogłaby pomóc w zwiększeniu zaangażowania zawodowego osób niepełnosprawnych.
– Kraje europejskie, choć nie wszystkie, ale te, w których odsetek osób niepełnosprawnych jest najwyższy, nie mają tego limitu. Dlatego też, biorąc pod uwagę inne aspekty systemu, takie jak pomoc i zatrudnienie wspomagane, powinniśmy dążyć do wyeliminowania „pułapki emerytalnej” – stwierdził Łosiewicz.
Zawieszenie emerytury
Od 2022 r. osoby zarabiające dodatkowo podczas pobierania emerytury socjalnej będą rozliczać swoje rachunki po roku kalendarzowym — corocznie lub co miesiąc, w zależności od tego, która metoda jest dla nich korzystniejsza. Wcześniej emerytura była zawieszana na bieżąco — co miesiąc.
Obniżenie lub zawieszenie renty socjalnej dotyczy dochodów uzyskanych z tytułu działalności podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, np. dochodów z tytułu umów o pracę, umów o świadczenie usług lub działalności pozarolniczej.
Aby kwalifikować się do renty socjalnej, należy być dorosłym rezydentem Polski z ważnym zaświadczeniem lekarskim o całkowitej niezdolności do pracy, stałej lub czasowej. Renta socjalna jest przyznawana, gdy niezdolność do pracy wynika z choroby lub wypadku, które miały miejsce przed ukończeniem 18. roku życia przez odbiorcę, w trakcie nauki (do 25 lat) lub w trakcie studiów doktoranckich lub akademickich studiów podyplomowych.
Od 1 marca 2025 r. renta socjalna i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wyniosą 1878,91 zł, natomiast renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 1409,18 zł.
