Kraj Środka w kryzysie. Groźba dla fundamentów ekonomii po karnych opłatach Trumpa

Dla chińskich wytwórców rynek amerykański stanowił fundament dynamicznego rozwoju, a dla chińskiej ekonomii był siłą pociągową. Lecz nastał Donald Trump i rozpoczął wprowadzanie ceł. Najświeższe dane chińskiego urzędu statystycznego sygnalizują, że w motorze ich gospodarki da się usłyszeć coraz mniej przyjemne odgłosy. Wskaźnik oparty na odczuciach managerów już siódmy miesiąc z rzędu prezentuje poziom wskazujący na recesję. Co więcej, notowania są na najniższym poziomie od czerwca 2023 r. Wyjaśnia to, dlaczego Chiny przystały na ustępstwa podczas ostatniego spotkania Xi Jinpinga z Donaldem Trumpem w Korei Południowej.

Na zdjęciu prezydent USA Donald Trump (po lewej) i prezydent Chin Xi Jinping (po prawej) przed dwustronnym spotkaniem w bazie lotniczej Gimhae, 30 października 2025 r. w Busan w Korei Południowej. | Foto: Andrew Harnik / Getty Images

Kto zna przedsiębiorstwo od kuchni? Menedżerowie odpowiedzialni za zakupy. Te założenia legły przed laty u podstaw idei stworzenia indeksu koniunktury w firmach, innymi słowy PMI (purchasing manager index), który jak się okazało, wyśmienicie odzwierciedla późniejsze dane dotyczące PKB. Najnowsze zestawienia opinii menedżerów nie dają powodów do optymizmu dla PKB Chin.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Centrum Analiz Przemysłu Usługowego Narodowego Biura Statystycznego oraz Chińską Federację Logistyki i Zakupów, indeks PMI dla chińskiego sektora produkcyjnego w październiku 2025 r. uplasował się na poziomie 49 pkt., co równa się spadkowi o 0,8 punktu procentowego w porównaniu z poprzednim miesiącem.

Wartość 50 pkt jest neutralna i oznacza stan równowagi, natomiast wszystko, co poniżej, świadczy o złych nastrojach. Co prawda, 49 pkt nie jest daną alarmującą, jednakże należy to zestawić z przeszłością, gdyż cechy charakterystyczne ludzi, a w tym przypadku menedżerów z różnych państw, wywierają rozmaity wpływ na wartości tego wskaźnika. Tak więc w odniesieniu do Chin, niższego odczytu należy szukać w maju 2023 r., a tylko w dwóch miesiącach w historii prowadzenia obliczeń wskaźnik zanotował spadek poniżej 40 pkt.: w lutym 2020 r., kiedy to osiągnął 35,7 pkt, czyli na początku pandemii, a także w grudniu 2008 r. podczas globalnego kryzysu finansowego. Aczkolwiek były to w istocie negatywne wskazania jedynie w jednym miesiącu, po którym natychmiast wskaźnik odbijał w górę.

Chińscy menedżerowie, jak widać, nie uskarżają się na realia, dlatego w przypadku Państwa Środka poziom 49 pkt jest już powodem do zmartwień. Tym faktem można wytłumaczyć wstrzymanie przez Chiny na okres roku straszaka w postaci ograniczenia sprzedaży metali ziem rzadkich po rozmowie prezydentów w Korei Płd. Donald Trump zgodził się na redukcję amerykańskich ceł na chińskie produkty z 57 do 47 proc. Wojna handlowa ze Stanami Zjednoczonymi zdecydowanie bardziej nie leży na rękę Chinom niż USA. W sytuacji, gdyby Donald Trump wprowadził cła w wysokości 100 proc. i wyższe, jak niedawno zapowiadał, chińskie towary całkowicie straciłyby popyt na amerykańskim rynku, a fabryki – zamówienia.

W piątek ogłoszono także wskaźnik PMI dla całej chińskiej gospodarki, obejmujący nie tylko przemysł, lecz także sektor usług, który po spadku o 0,6 pkt, w październiku wyniósł równe 50 pkt. Pozwala to przypuszczać, że PKB Chin również może utknąć w miejscu, ponieważ jest to poziom równowagi.

Problemy mniejszych firm w Chinach

Trudności dotykają przede wszystkim mniejsze przedsiębiorstwa. Wskaźnik PMI dla dużych firm wyniósł 49,9 pkt, co stanowi obniżkę o 1,1 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem, wskaźnik dla średnich firm wyniósł 48,7 pkt, co stanowi redukcję o 0,1 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem, natomiast wskaźnik dla małych firm wyniósł 47,1 pkt, co stanowi spadek o 1,1 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem.

Zhang Liqun, analityk Chińskiej Federacji Logistyki i Zakupów, zwraca uwagę na to, że październikowy wskaźnik PMI spadł poniżej progu ekspansji, a większa część subindeksów utrzymuje się poniżej tej granicy. Regresja wskaźników zamówień wskazuje na dalsze ograniczanie popytu na artykuły „made in China”. Skutkiem tego jest zniżka indeksu produkcji i jego powrót poniżej progu. Zmniejszał się także indeks cen producenta, a komplikacje, choćby z utrzymaniem cen, świadczą o ograniczonym rozmiarze popytu.

„Reasumując, popyt napędzany przez rynek wciąż słabnie, utrzymuje się brak równowagi między podażą a popytem w makroekonomii, a niewystarczający popyt w coraz większym stopniu hamuje produkcję i inwestycje przedsiębiorstw, wywierając presję na spadek gospodarki” — twierdzi analityk.

Według jego słów „należy nadać tej tendencji priorytetowe znaczenie, a antycykliczne dostosowania polityki makroekonomicznej powinny ulec znacznemu wzmocnieniu, wraz z inwestycjami rządowymi w dobra publiczne, w celu skutecznego zwiększenia popytu, powiększenia zamówień przedsiębiorstw i szybkiego pobudzenia ożywienia produkcji i inwestycji firm, poprawy sytuacji na rynku pracy, przyspieszenia wzrostu dochodów mieszkańców i pobudzenia popytu konsumpcyjnego”.

Tak natomiast kształtowały się wartości poszczególnych subindeksów. Szczególną uwagę zwraca osłabienie wskaźnika zamówień eksportowych, a to na eksporcie wyrosła dzisiejsza potęga gospodarcza Chin. Amerykańskie cła ją podkopują:

Wskaźnik produkcji wyniósł 49,7 pkt, co równa się spadkowi o 2,2 punktu procentowego w odniesieniu do poprzedniego miesiąca
Wskaźnik nowych zamówień wyniósł 48,8 pkt, co stanowi spadek o 0,9 pkt w zestawieniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik nowych zamówień eksportowych wyniósł 45,9 pkt, co jest równe spadkowi o 1,9 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik zamówień oczekujących uplasował się na poziomie 44,5 pkt i obniżył się o 0,7 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik zapasów wyrobów gotowych wyniósł 48,1 pkt, co jest równe redukcji o 0,1 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik wolumenu zakupów wyniósł 49 pkt i był niższy o 2,6 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik importu wyniósł 46,8 pkt, co stanowi spadek o 1,3 pkt w odniesieniu do poprzedniego miesiąca
Wskaźnik cen zakupu wyniósł 52,5 pkt, co równa się spadkowi o 0,7 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej wyniósł 47,5 pkt i obniżył się o 0,7 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik zapasów surowców wyniósł 47,3 pkt, co stanowi regresję o 1,2 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik zatrudnienia wyniósł 48,3 pkt, co jest równe spadkowi o 0,2 pkt w zestawieniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik czasu dostaw dla dostawców wyniósł 50 pkt i obniżył się o 0,8 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem
Wskaźnik oczekiwań dotyczących produkcji i aktywności biznesowej wyniósł 52,8 pkt, co stanowi spadek o 1,3 pkt w porównaniu z poprzednim miesiącem.