Polskie siły zbrojne intensyfikują działania przygotowawcze na wypadek ewentualnych działań wojennych, przewidując ich wybuch do 2030 roku. Wydatki na obronę rosną w rekordowym tempie i szacuje się, że do 2025 roku osiągną 186 miliardów złotych. Tylko w ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku na ten cel przeznaczono blisko 22 miliardy złotych.
- Polska zwiększa wydatki na obronność, przeznaczając na ten cel co najmniej 186 mld zł do 2025 r. — co stanowi 4,7% PKB.
- Większość środków przeznaczana jest na pozyskiwanie uzbrojenia wyprodukowanego za granicą.
- Analitycy ostrzegają, że pomimo znacznych inwestycji, opóźnienia w modernizacji sił zbrojnych mogą nie zostać szybko nadrobione.
Przed II wojną światową Polska priorytetowo traktowała inwestycje przemysłowe w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP), aby dostarczać sprzęt wojskowy, choć obiekty te zostały później zajęte przez wojska niemieckie i przekształcone. Środki były również przeznaczane na projekty morskie, które okazały się zbędne. Obecna strategia jest odmienna, koncentrując się głównie na imporcie uzbrojenia zagranicznego, a jednocześnie przeznaczając ograniczone kwoty na krajową produkcję zbrojeniową.
Analitycy podkreślają, że nawet przy znacznych nakładach, nadrobienie lat opóźnień w rozwoju sił zbrojnych pozostaje ogromnym wyzwaniem, jak donosi WNP. Pojawiają się również obawy o zdolność Polski do pełnego wykorzystania przyznanego jej budżetu obronnego.
W pierwszej połowie 2025 roku Ministerstwo Obrony Narodowej RP, za pośrednictwem Agencji Uzbrojenia, podpisało kontrakty na sprzęt wojskowy o wartości 21,9 mld zł. To historyczny szczyt inwestycji obronnych, stanowiących część rocznego budżetu wynoszącego 186,6 mld zł – 4,7% PKB. Rząd przewiduje, że ta wartość może wkrótce wzrosnąć do 5%.
Wiceminister obrony Paweł Bejda ujawnił te dane w odpowiedzi na interpelację poselską Mariusza Błaszczaka, byłego szefa MON, dotyczącą wydatków na modernizację sił zbrojnych. Z 22 mld zł, prawie 7 mld zł trafiło do firm wchodzących w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej (PGZ), a pozostałe krajowe firmy pozyskały 776 mln zł.
Największa umowa z PGZ, o wartości 6,5 mld zł, dotyczyła nowego wozu piechoty Borsuk. Zagraniczni kontrahenci otrzymali zamówienia o wartości ponad 14 mld zł, w tym kontrakt o wartości 2 mld dolarów netto na szkolenie i wsparcie systemu obrony powietrznej Wisła.
Wydatki na obronę: kontrakty międzynarodowe i krajowe
Agencja Uzbrojenia sfinalizowała również umowy na dodatkowe systemy Patriot i amunicję precyzyjną, prawdopodobnie pochodzące z Korei Południowej i Norwegii. Kontrakty na modernizację czołgów Abrams i tajne projekty czekają na zatwierdzenie przez parlament przed ich upublicznieniem.
Międzynarodowe firmy zbrojeniowe pozyskały większość finansowania . Poza transakcjami Agencji Uzbrojenia, 150 mln zł przeznaczono na nieujawniony kontrakt zagraniczny. Dodatkowo, 176 mln zł trafiło do PGZ w ramach kontraktów agencji zewnętrznych, podczas gdy polskie firmy spoza PGZ otrzymały 413 mln zł w ramach 97 umów.
W połowie 2025 roku rząd i Najwyższa Izba Kontroli przedstawiły Sejmowi sprawozdania budżetowe za rok ubiegły. W 2024 roku na obronę przeznaczono 118 mld zł, z czego 42 mld zł wydano w ramach Centralnych Planów Materiałowych, co pozwoliło na osiągnięcie 99,8% wykonania.
Korekty budżetowe i koszty operacyjne
Początkowo 118 mld zł przeznaczono na „Część 29 – Obrona Narodowa”. Korekty w połowie roku zwiększyły budżet o 67 mln zł z rezerw i 8,5 mln zł z transferów, co zostało skompensowane redukcją o 2 mld zł z „Części 55 – Majątek Państwa”, prawdopodobnie związaną z dotacjami na amunicję spoza MON. Oddzielnie wykorzystano 620 mln zł w ramach „Części 752 – Obrona Narodowa”.
Prawie wszystkie przyznane środki zostały wydane, a jedynie 104 mln zł pozostało niewydane z powodu zwrotów lub opóźnień logistycznych. Centralne plany materiałowe pochłonęły 7,4 mld zł, podczas gdy wydatki inwestycyjne priorytetowo potraktowały zakupy uzbrojenia, przeznaczając 28,1 mld zł, w tym 15,6 mld zł na Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych.
Operacje wojskowe wymagały 45 mld zł w 2024 roku, a koszty osobowe wyniosły łącznie 15,4 mld zł. W wydatkach indywidualnych dominowały świadczenia emerytalno-rentowe, które wyniosły 10,8 mld zł i były wypłacane miesięcznie 158 300 pensjonariuszom, obok stypendiów i odpraw dla rezerwistów.
Wystarczalność finansowania
Chociaż decydenci uważają obecne budżety obronne za niezbędne i cieszące się poparciem społecznym, eksperci ostrzegają, że mogą one nadal nie nadrobić zaległości w modernizacji, które trwały przez dziesięciolecia. Generał Wiesław Kukuła, szef Sztabu Generalnego, zwrócił uwagę na potencjalne niedofinansowanie z powodu niedoborów sprzętu, podkreślając brak zbieżności między rozwojem przemysłu obronnego a tempem transformacji sił zbrojnych.
Utrzymują się luki w zakresie obrony powietrznej, pojazdów bojowych, dronów i wyposażenia żołnierzy. Część produkcji mogłaby zostać zlokalizowana, ale producenci czekają na zamówienia państwowe, aby zwiększyć moce produkcyjne. Ministerstwo Obrony Narodowej zachęca do partnerstwa z sektorem prywatnym, podając jako przykład Grupę Niewiadów. Jednak inwestycje wojskowe obciążają inne sektory, wymagając równowagi z usługami publicznymi, takimi jak opieka zdrowotna.
Presja fiskalna
Równoważenie potrzeb bezpieczeństwa z priorytetami społecznymi staje się coraz ważniejsze, co stanowi wyzwanie wspólne dla całej Europy. Efektywne i elastyczne wydatki są kluczowe. Jako kraj rozwijający się, Polska musi również inwestować w infrastrukturę i drogi, co znajduje odzwierciedlenie w przekierowaniu funduszy na obronność.
Rosnące wydatki na cele wojskowe i socjalne wywierają presję na budżet, a deficyt w pierwszej połowie roku osiągnął 120 mld zł – 41,5% rocznego celu. Dochody osiągnęły 264 mld zł przy 384 mld zł wydatków. Budżet na 2025 r. prognozuje dochody w wysokości 632,85 mld zł, wydatki w wysokości 921,62 mld zł i deficyt w wysokości 288,77 mld zł.
Dług publiczny może wzrosnąć z 58% PKB w 2025 roku do 67% w 2027 roku, przekraczając progi UE. Polska, podlegając procedurom deficytowym, może wykorzystać klauzulę krajową, aby skompensować do 1,5% PKB na wzmocnienie obronności.
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Google News.
Źródło
