Aktywa w postaci środków pieniężnych Funduszu Dobrobytu Narodowego Federacji Rosyjskiej (FDN) osiągnęły wartość 51,6 mld USD na dzień 1 listopada, w porównaniu do 50,3 mld USD w miesiącu poprzednim — obwieściło w poniedziałek Ministerstwo Finansów Rosji. Niemniej jednak, na przestrzeni dłuższego czasu wartość FDN, wykorzystywanego do finansowania konfliktu zbrojnego, konsekwentnie maleje.
Dla porównania, na początku bieżącego roku kwota ta wynosiła 55,9 mld USD. Miesięczne wahania mogą być spowodowane m.in. zmianami kursów walutowych lub cen złota, jak również przychodami z zarządzania aktywami (fundusz lokuje swoje zasoby, mógł zatem uzyskać zyski odsetkowe lub dywidendy z posiadanych instrumentów finansowych).
Aktywa płynne FDN się kurczą
Teoretycznie, możliwy jest również wpływ przychodów z sektorów naftowego i gazowego, aczkolwiek w tym aspekcie Rosja napotyka trudności wynikające z sankcji oraz obniżenia cen tych nośników energii. Jest to podstawowy sposób zasilania funduszu. Jeżeli rzeczywiste ceny eksportowanej ropy i gazu są wyższe od ceny bazowej (tzw. „ceny granicznej”) uwzględnionej w budżecie rosyjskim, nadwyżki z podatków są przekazywane do FDN.
Wspomniane 51,6 mld USD aktywów płynnych FDN stanowi 1,9 proc. prognozowanego produktu krajowego brutto Rosji. Jest to wskaźnik znacznie niższy niż w przeszłości. Wartość aktywów płynnych FDN zmniejszyła się o około dwie trzecie od momentu rozpoczęcia agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. (ponad 180 mld USD bezpośrednio przed inwazją).
Całkowita wartość zasobów w FDN jest większa niż jedynie aktywa płynne (obejmuje aktywa niefinansowe, inwestycje długoterminowe, m.in. w krajowe projekty infrastrukturalne). Na początku listopada osiągnęła poziom 163,99 mld USD z 158,8 mld USD w poprzednim miesiącu. Stanowi to 6 proc. rosyjskiego PKB. Kilka lat temu ten wskaźnik często przekraczał 10 proc. (11,7 proc. na początku 2021 r.).
Zobacz też: Gwałtowny spadek wpływów podatkowych od przedsiębiorstw naftowych. Rosja traci miliardy
W roku 2024 Rosja przeprowadziła masową sprzedaż złota z FDN (stanowiącego główny element aktywów płynnych), w celu sfinansowania powiększającego się deficytu budżetowego oraz wydatków na cele militarne. Na początku 2024 r. fundusz dysponował 358,9 tonami złota, natomiast rok później już tylko 187,7 tonami, co oznacza, że w ciągu 12 miesięcy sprzedano aż 48 proc. rezerw tego kruszcu z FDN.
Co to jest Rosyjski Fundusz Majątku Narodowego
Rosyjski Fundusz Majątku Narodowego (FDN) jest suwerennym funduszem majątkowym Rosji. Funkcjonuje jako ogromny „skarbiec” państwowy, do którego trafiają przede wszystkim ponadprzeciętne dochody państwa.
Fundusz ten jest zasilany głównie z nadwyżek wpływów z eksportu surowców energetycznych (ropy naftowej i gazu). Działa na zasadzie tzw. „reguły fiskalnej” i „ceny odcięcia”. Budżet federalny Rosji uwzględnia określoną bazową cenę ropy (np. 45 dolarów za baryłkę), lecz jeśli Rosja sprzedaje swoją ropę drożej (na przykład po 70 dolarów), cała nadwyżka podatkowa uzyskana z tej różnicy (dochód „ponad” 45 dol.) jest przekazywana bezpośrednio do FDN.
Zobacz też: „Rosja może utworzyć drugi front”. Prezydent Zełenski przestrzega
Jakie są zamierzenia funduszu FDN? Został powołany do życia, aby realizować dwie zasadnicze funkcje. Jest to fundusz stabilizacyjny (na „ciężkie czasy”): Miał zabezpieczać rosyjską gospodarkę oraz budżet przed nagłymi spadkami cen ropy naftowej. Kiedy ceny surowca spadają poniżej poziomu zapisanego w budżecie, środki z FDN są wykorzystywane do pokrycia deficytu. Drugim celem jest fundusz międzypokoleniowy: miał akumulować bogactwo dla przyszłych generacji, współfinansować system emerytalny i wspierać długofalową stabilność finansów publicznych.
Obecnie głównym zadaniem FDN jest pokrywanie deficytu i finansowanie działań wojennych. Od czasu ataku na Ukrainę w 2022 r. oraz nałożenia sankcji na Rosję, rola FDN uległa drastycznej transformacji. W obliczu wzrastających wydatków (przede wszystkim zbrojeniowych) i obniżenia regularnych dochodów, fundusz stał się głównym źródłem finansowania narastającego deficytu budżetowego Rosji. Władze regularnie sięgają po zgromadzone w nim aktywa (obecnie głównie juany i złoto), aby regulować bieżące zobowiązania państwa, których nie można sfinansować z wpływów podatkowych.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
Źródło
