Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej najemcy – czy można go wymagać od najemcy?

W niektórych krajach ubezpieczenie najemcy jest obowiązkowe. U nas tak nie jest i raczej nie zmieni się to w najbliższym czasie. Jednak ubezpieczenie OC najemcy jest interesującą opcją.

Najemcy domów i mieszkań słusznie narzekają na koszty wynajmu mieszkań. O ile czynsze są stabilne (w przeciwieństwie np. do 2022 roku), o tyle rosną również koszty mediów. Dane GUS wskazują, że w ciągu ostatnich trzech lat (2022-2024) cena energii cieplnej dla gospodarstw domowych wzrosła o 66%, a energii elektrycznej o 39%. Towarzyszą temu podwyżki cen m.in. wody (+23% w ciągu trzech lat).

Można zatem założyć, że najemcy zaprotestowaliby, gdyby pojawił się oficjalny wniosek o obowiązkowe ubezpieczenie OC dla najemców . Wdrożenie takiego rozwiązania, które funkcjonuje już w niektórych krajach, wydaje się obecnie mało prawdopodobne. Niemniej jednak ubezpieczenie OC dla najemców będzie nadal zyskiwać na popularności w Polsce. Eksperci z Unilink, największej w kraju multiagencji ubezpieczeniowej, monitorują sytuację.

Reklama Zobacz też: Czy Twój sąsiad chwali się swoją nową kosiarką? Walczysz o nowego Hyundaia. Czas rozpocząć świąteczny wyścig zbrojeń!

Ubezpieczenie najemcy jest obowiązkowe m.in. w Belgii.

Wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia najemców jest rozwiązaniem dość nietypowym, ale nie do końca abstrakcyjnym, o czym świadczy przykład Belgii. W tym kraju obowiązkowe ubezpieczenie najemców domów i lokali było wprowadzane stopniowo:

• w Walonii – od 1 września 2018 r.
• we Flandrii – od 1 stycznia 2019 r.
• w Regionie Stołecznym Brukseli – od 1 listopada 2024 r.

Wprowadzenie obowiązku posiadania ubezpieczenia przez najemców w Brukseli i okolicach było częściowo tylko formalnością, ponieważ lokalni właściciele wynajmowanych nieruchomości mieszkalnych już wcześniej wymagali od najemców wykupienia ubezpieczenia, naśladując w ten sposób rozwiązanie obowiązujące w pozostałej części Belgii.

„Polscy czytelnicy mogą się zastanawiać, dlaczego belgijscy najemcy zostali zmuszeni do posiadania obowiązkowego ubezpieczenia. Odpowiedź na to pytanie jest bardzo interesująca – również w odniesieniu do sytuacji polskich najemców” – mówi Andrzej Prajsnar, ekspert z multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.

Belgijskie prawo od dawna jest niekorzystne dla najemców

Obowiązujący obecnie w Belgii obowiązek ubezpieczeniowy jest oczywiście ściśle powiązany z lokalnymi przepisami. W szczególności artykuł 1732 belgijskiego kodeksu cywilnego wprowadza domniemanie odpowiedzialności najemcy za szkody powstałe w trakcie trwania umowy najmu. Najemca może zostać zwolniony z tej odpowiedzialności tylko wtedy, gdy udowodni, że szkoda powstała bez jego winy. Podobna zasada dotyczy szkód spowodowanych pożarem w nieruchomościach mieszkalnych. „Restrykcyjne przepisy dotyczące odpowiedzialności najemcy, wprowadzone do prawa belgijskiego już w 1804 roku, uzasadniły wprowadzenie obowiązku ubezpieczeniowego po ponad 200 latach” – mówi Andrzej Prajsnar, ekspert w firmie Unilink.

Obowiązkowe ubezpieczenie również we Francji

Co ciekawe, odpowiedzialność cywilna najemców we Francji jest regulowana w bardzo podobny sposób – również w oparciu o przepisy sprzed ponad 200 lat. Jednak przepisy wprowadzające obowiązkowe ubezpieczenie najemców we Francji pojawiły się wcześniej niż w Belgii. Obowiązek ubezpieczenia najmu został wprowadzony ustawą z 6 lipca 1989 r. Niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia uprawnia wynajmującego do rozwiązania umowy lub wykupienia ubezpieczenia na koszt najemcy.

„Obowiązkowe ubezpieczenie najemców we Francji obejmuje szkody w budynku spowodowane pożarem, wybuchem i zalaniem” – mówi Andrzej Prajsnar z Unilink.

W Polsce obowiązuje zasada swobody umów najmu.

W Polsce umowy najmu mają nieco inny charakter niż we Francji i Belgii, ponieważ znacznie częściej występują umowy krótkoterminowe. Ponadto obowiązują inne, korzystniejsze zasady odpowiedzialności najemców za szkody. Te różnice w porównaniu z Francją i Belgią, w połączeniu ze stosunkowo niską popularnością najmu prywatnego w Polsce i szerokim zakresem ustawowej ochrony najemców, zmniejszają prawdopodobieństwo propozycji wprowadzenia obowiązkowego ubezpieczenia najemców w Polsce.

„Nie można jednak wykluczyć, że z czasem właściciele mieszkań będą częściej wymagać od najemców wykupienia ubezpieczenia lub sami zaczną kupować ubezpieczenia obejmujące skutki zaniedbań najemców” – mówi Maciej Łoboz, ekspert multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.

Warto zauważyć, że polska ustawa o ochronie praw lokatorów nie reguluje wprost kwestii ubezpieczenia wynajmowanej nieruchomości – w przeciwieństwie na przykład do wspomnianej francuskiej ustawy z dnia 6 lipca 1989 r. (Loi n° 89-462 du 6 juillet 1989). Polskie przepisy wskazują jedynie, że koszty ubezpieczenia nieruchomości powinny być zaliczane do kosztów utrzymania lokalu, a czynsz może być ustalony w wysokości wystarczającej na pokrycie tych kosztów, zwrot kapitału i zysk. W przypadku ubezpieczenia wykupionego przez najemcę obowiązuje zasada swobody umów.

„Jednakże wymóg, aby wynajmujący wykupił ubezpieczenie na koszt najemcy, może zniechęcać najemców, zwłaszcza jeśli zainteresowanie ofertą najmu jest niewielkie” – dodaje Andrzej Prajsnar, ekspert w firmie Unilink.

Najemca może dodatkowo ubezpieczyć swoje mienie

Oprócz wspomnianej swobody umownej, strony umowy najmu mają również swobodę wyboru odpowiedniego ubezpieczenia. Poniższa tabela przedstawia przykłady interesujących polis. Warto zauważyć, że ubezpieczyciele czasami oferują rozszerzone ubezpieczenie od szkód związanych z wynajmowanymi mieszkaniami w ramach swoich ofert dla wynajmujących. Przykładami są oferty ERGO Hestii i UNIQA, przedstawione w tabeli. Oferty te obejmują nie tylko szkody wyrządzone przez najemcę w wynajmowanym mieszkaniu, ale także szkody wyrządzone przez sąsiadów.

„Koszty rozszerzonego ubezpieczenia formalnie ponosi wynajmujący, ale mogą być wliczone w czynsz. Oczywiście, możliwość przeniesienia przez wynajmującego kosztów ubezpieczenia na najemcę zależy od warunków rynkowych” – zauważa Maciej Łoboz, ekspert z multiagencji ubezpieczeniowej Unilink.

Obserwacje agentów ubezpieczeniowych potwierdzają, że świadomość najemców powoli rośnie. Oprócz wykupienia ubezpieczenia OC dla siebie, czasami decydują się również na ubezpieczenie mienia domowego. Compensa, na przykład, oferuje tę szerszą opcję ochrony w ramach swojej oferty dla najemców. Warto również zauważyć, że opcja odszkodowania za szkody wyrządzone innym osobom w mieszkaniu może być objęta „standardowym” prywatnym ubezpieczeniem OC (OC) najemców. „Ważne jest jednak, aby zawsze sprawdzić, czy polisa OC obejmuje jakiekolwiek wyłączenia, które mogą być związane z wynajmem mieszkania” – radzi Andrzej Prajsnar.

Umowa stron umowy najmu może być ważna

Wydaje się, że w kwestii ubezpieczenia wskazane jest zawarcie umowy między wynajmującym a najemcą. Dostępne są różne opcje. Na przykład najemca może wykupić ubezpieczenie OC dla siebie lub zostać ubezpieczonym, jeśli wynajmujący, kupując polisę obejmującą „M”, rozszerzy swoją ochronę o OC najemcy. Warto uzgodnić zakres ubezpieczenia przed podpisaniem umowy najmu. „Strony powinny wymienić się informacjami o wszelkich istniejących polisach. Pomoże to również agentowi ubezpieczeniowemu, który może zostać poproszony o pomoc, zrozumieć sytuację” – podsumowuje Maciej Łoboz z Unilink.

Źródło