Według wiadomości agencji Reuters, francuska prokuratura w stolicy Francji rozpoczęła wstępne dochodzenie w sprawie platformy TikTok. Dzieje się tak z powodu narastających niepokojów dotyczących wpływu aplikacji na stan psychiczny młodych użytkowników. Jest to konsekwencja sprawozdania komisji parlamentarnej, która zwróciła uwagę na niedostateczną kontrolę treści, szkodliwy algorytm i zagrożenia dla najmłodszych. Swój komentarz w tej kwestii przedstawiła również międzynarodowa organizacja Amnesty International, prezentując dowody na to, jak TikTok wprowadza młodych ludzi w wir przygnębiających nagrań. Równocześnie, jak podaje Medium, ten sam schemat kieruje miliony osób w stronę natrętnych zakupów.
Polecane wideopodcasty:
W tym artykule dowiesz się:
- dlaczego Francja wszczęła wstępne postępowanie wyjaśniające w sprawie TikToka,
- co zawiera raport Amnesty International na temat szkodliwych algorytmów,
- w jaki sposób aplikacja wciąga użytkowników w cykl depresji i konsumpcji,
- z jakiego powodu wzrasta problem uzależnienia od kupowania w TikTok Shop,
- jakie skutki mogą dotknąć sektor mediów społecznościowych.
TikTok na cenzurowanym francuskiego systemu sprawiedliwości
Prokuratura w Paryżu dała do zrozumienia, że wszczęła postępowanie w sprawie TikToka. Dotyczy to podejrzeń powiązanych z ułatwianiem bezprawnych praktyk, jak również promowaniem treści, które mogą skłaniać do samobójstwa. Działanie to zostało zapoczątkowane po raporcie posła Arthura Delaporte’a, który zwrócił uwagę na „niedostateczną kontrolę TikToka, swobodny dostęp osób nieletnich oraz jego wyszukany algorytm, który może pchnąć osoby skłonne do ataków w kierunku samobójstwa, bardzo szybko wciągając je w spiralę przeznaczonych treści”.
To postępowanie przygotowawcze może mieć implikacje rozciągające się daleko poza granice Francji. Po raz pierwszy w tak jasny sposób zadano pytanie o algorytmy cyfrowe oraz o to, kiedy narzędzie rozrywki przekształca się w narzędzie wywołujące nałóg.
Sprawdź też: Redukcje zatrudnienia i protesty w TikToku. Czy sztuczna inteligencja zastąpi moderatorów?
Amnesty International: „Wciągnięci w króliczą jamę”
Nowe badania Amnesty International zatytułowane Dragged into the Rabbit Hole poruszyły opinię publiczną we Francji. Zgodnie z raportem algorytm TikToka jest w stanie w przeciągu zaledwie kilku godzin przekształcić zwykłą ciekawość nastolatka w groźne zagłębienie się w świat treści o charakterze depresyjnym.
Amnesty International informuje, że już po 5 minutach testowe konta trzynastolatków zaczynały otrzymywać nagrania dotyczące smutku i rozczarowania. Po upływie kwadransa ich tablicę wypełniały niemal wyłącznie treści dotyczące zdrowia psychicznego. Z kolei po 45 minutach dwa z kont natrafiły na filmy z wątkami samobójczymi.
„Nasze badania techniczne ukazują, jak prędko nastolatki wyrażające zainteresowanie treściami powiązanymi ze zdrowiem psychicznym mogą wpaść w sidła toksycznych treści. W przeciągu zaledwie trzech do czterech godzin od wkroczenia w kanał »Dla Ciebie« na TikToku nastoletnie konta testowe były narażone na nagrania gloryfikujące samobójstwo lub przedstawiające młodych ludzi manifestujących zamiar odebrania sobie życia, w tym informacje na temat metod samobójczych”
– twierdzi Lisa Dittmer, badaczka Amnesty International ds. praw cyfrowych dzieci oraz młodzieży.
Głos rodziców: „Dla tych platform nasze pociechy stają się towarami”
„Relacje młodych osób i pogrążonych w żałobie rodziców we Francji świadczą o tym, jak TikTok normalizował i zaostrzał samookaleczenia oraz myśli samobójcze, aż do momentu, w którym zalecał treści dotyczące »wyzwań samobójczych«”
– dodaje Lisa Dittmer.
W raporcie umieszczono także wstrząsające wypowiedzi użytkowników oraz rodziców. Maëlle, obecnie 18-latka, wspomina nagrania, które pamięta do dziś. Są to treści, których twórcy wprost mówili, jakie medykamenty zażyć, a także namawiali do wyrządzenia sobie krzywdy.
Dla Stéphanie Mistre, matki 15-letniej Marie Le Tiec, która w roku 2021 targnęła się na własne życie po zetknięciu się z podobnymi treściami, problem ma charakter głęboko systemowy. Jak twierdzi Mistre, cytowana przez Amnesty International:
„Dla tych platform nasze pociechy stają się towarami, a nie ludźmi. Wykorzystują nasze dzieci niczym produkty, posługując się algorytmem i bańką filtrującą, wykorzystując ich emocje, by je uwieść. Algorytm przechwytuje twoje zainteresowania, co nie jest normalne. Wkraczają w sferę prywatności dziecka. Lecz dzieci mają swoje prawa”.
Od emocji do konsumpcji. TikTok i nowy wymiar uzależnienia
Ten sam algorytm, który – jak podkreśla Amnesty International – może pogłębiać depresję, stymuluje także inny rodzaj kompulsywnego zachowania: kupowanie. W analizie opublikowanej na Medium.com Rubi Xu i Kavya Sundar opisują zjawisko określane mianem TikTok Shopping Addiction, innymi słowy uzależnienie od kupowania na TikToku.
Jak zauważają autorki, to, co rozpoczyna się od zwykłego przeglądania, niejednokrotnie kończy się koszykiem wypełnionym po brzegi rzeczami, których nikt tak naprawdę nie potrzebuje. TikTok był w stanie połączyć rozrywkę i handel elektroniczny w sposób, który uzależnia. W roku 2024 aż 43,8% użytkowników w USA zrealizowało co najmniej jeden zakup bezpośrednio przez aplikację – to o 27% więcej niż rok wcześniej.
W momencie publikacji artykułu na Medium.com hasztag #TikTokMadeMeBuyIt miał już ponad 70 miliardów odsłon. Każde nagranie może stać się impulsem do kupna, a użytkownicy spędzają w aplikacji średnio ponad 53 minuty dziennie. To sprawia, że jest to nie tylko miejsce rozrywki, ale także globalny salon wystawowy.
Przykry rachunek za zakupy – nie tylko na TikToku
Pod płaszczykiem wygody kryje się coś więcej niż tylko nadmiar paczek i zwrotów. Raport z Medium zwraca uwagę, że uzależnienie od kupowania stymulowane przez TikToka niesie ze sobą realne konsekwencje społeczne i ekonomiczne. Wzrost szybkiej mody, parcie na masową produkcję oraz niska jakość to zaledwie wierzchołek góry lodowej.
Za kulisami influencerów, którzy w ciągu minuty potrafią sprzedać tysiące produktów, często znajdują się te same fabryki, które odpowiadają za błyskawiczną produkcję odzieży promowanej w sieci. W szeroko komentowanym reportażu Channel 4 o przemyśle szybkiej mody zaprezentowano pracowników zmuszanych do 17-godzinnych zmian oraz szycia setek ubrań dziennie – obraz, który dobrze odzwierciedla cenę natychmiastowej gratyfikacji w handlu cyfrowym.
Na końcu tego łańcucha znajdują się młodzi użytkownicy, którzy coraz częściej wydają pieniądze impulsywnie, nierzadko ponad swoje możliwości finansowe. Z danych PartnerCentric wynika, że 23% użytkowników TikTok Shop żałuje co najmniej jednego zakupu. Najczęstsze przyczyny? Niska jakość towarów albo decyzja podjęta pod wpływem chwili.
Polecamy: Ryzykowne upiększanie z TikToka. Czy nowy trend może stanowić zagrożenie dla zdrowia?
Regulacje, które mogą odmienić przyszłość
TikTok, funkcjonując w Unii Europejskiej, podlega regulacjom Digital Services Act (DSA). Od roku 2023 zobowiązują one największe platformy internetowe do redukowania zagrożeń związanych z bezpieczeństwem użytkowników i prawami dziecka. Według Amnesty International TikTok wciąż nie realizuje w pełni tych wymagań, zwłaszcza w zakresie ochrony młodych ludzi przed krzywdzącymi treściami.
„Te nowe dowody oczywistych naruszeń ustawy DSA przez TikToka muszą zostać niezwłocznie uwzględnione w trwającym dochodzeniu Komisji Europejskiej. Należy podjąć wiążące oraz skuteczne kroki, aby zobligować TikToka do uczynienia swojej aplikacji bezpieczną dla młodych ludzi w Unii Europejskiej i na całym świecie”
– apeluje Katia Roux z Amnesty International France.
Jeśli te zarzuty okażą się prawdziwe, sprawa ta może stanowić precedens dla całego sektora. Jest to sygnał, że era samoregulacji platform społecznościowych dobiega kresu.
Czas, by algorytmy nauczyły się empatii
Świat mediów społecznościowych dorasta – nierzadko w bólach i pod presją. Francja, wszczynając wstępne śledztwo w sprawie TikToka, wysyła czytelny sygnał: technologia nie może stać ponad odpowiedzialnością. To już nie tylko kwestia prywatności albo danych, ale także zdrowia psychicznego, bezpieczeństwa oraz stabilności finansowej młodych ludzi. Bowiem mimo że algorytmy potrafią nas śledzić z dokładnością co do sekundy, wciąż nie pojmują jednego – że za każdym kliknięciem kryje się człowiek.
Zobacz też: Nie tylko TikTok ma trudności. Francuskie władze odkryły na Shein lalki erotyczne przypominające dzieci
Zdjęcie główne: Unsplash
Katarzyna Wendzonka
O AutorzeLatest Posts
Redaktorka i copywriterka z 8-letnim doświadczeniem oraz absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 2017 roku pisze o modzie, urodzie i szeroko pojętym lifestyle’u – teraz również od strony biznesowej. Zawodowo związana między innymi z Fashion Biznes, prywatnie początkująca minimalistka oraz miłośniczka kawy i kryminałów. W wolnych chwilach odkrywa sekrety UX writingu i psychologii.
- TikTok na celowniku prokuratury w Paryżu. Czy algorytm może kosztować życie?lis 5, 2025
- Miu Miu zdetronizowane. Lyst Index Q3 2025 odsłania nową hierarchię stylulis 5, 2025
- Tak wygląda polska drużyna marzeń. PKOl i adidas prezentują stroje na igrzyska zimowe 2026lis 4, 2025
- H&M zamyka kolejny kultowy sklep! Działał od 22 latlis 4, 2025
- Kto naprawdę rządzi modą? Znamy zwycięzców CFDA Awards 2025lis 4, 2025
