Według badania opublikowanego w środę, osoby, które spożywają największe ilości sztucznych słodzików w średnim wieku, wykazują najszybsze pogorszenie funkcji poznawczych, takich jak pamięć, u osób starszych.
Badanie przeprowadzone na prawie 13 000 dorosłych Brazylijczykach w średnim wieku, których obserwowano średnio przez osiem lat, wykazało, że u osób, które spożywały największe ilości aspartamu, sacharyny i pięciu innych rodzajów słodzików, pogorszenie funkcji poznawczych następowało o 62% szybciej niż u osób, które spożywały ich najmniejsze ilości – twierdzą naukowcy.
Według badania opublikowanego w czasopiśmie Neurology różnica ta odpowiada starzeniu się o około 1,6 roku.
Związek między substancjami słodzącymi a szybkością spadku poziomu cukru we krwi był jeszcze silniejszy u osób chorych na cukrzycę, zwłaszcza w odniesieniu do utraty pamięci.
Jednak nie zaobserwowano żadnego efektu u uczestników w wieku 60 lat i starszych. Sugeruje to, że ekspozycja na sztuczne słodziki w średnim wieku – kiedy wiele osób sięga po nie, aby schudnąć – może mieć długotrwałe konsekwencje dla zdrowia mózgu, twierdzą naukowcy z Uniwersytetu w São Paulo i innych miejsc w Brazylii.
Siedem badanych sztucznych słodzików to aspartam, sacharyna, acesulfam K, erytrytol, sorbitol, ksylitol i tagatoza. Codzienne spożywanie któregokolwiek z nich lub wszystkich w średnim wieku wiązało się z przyspieszonym pogorszeniem pamięci, płynności werbalnej i zdolności poznawczych w późniejszych latach, donoszą naukowcy.
Badanie, wspierane przez brazylijskie Ministerstwo Zdrowia, miało pewne ograniczenia, m.in. fakt, że informacje na temat stosowanej diety zostały podane przez samych uczestników, którzy mogli nie pamiętać dokładnie wszystkich spożywanych posiłków.
Opiera się ona na wcześniejszych badaniach brazylijskich naukowców, którzy powiązali żywność ultraprzetworzoną z szybszym spadkiem funkcji poznawczych. Wiele takich produktów sprzedawanych jako bezcukrowe zawiera sztuczne słodziki, zauważa współautorka Claudia Kimie Suemoto, adiunkt geriatrii na Uniwersytecie w São Paulo.
„Obserwując przez osiem lat ponad 12 000 dorosłych, nasze badanie dostarczyło mocnych dowodów na to, że te związki mogą nie być nieszkodliwe, szczególnie gdy są spożywane często i zaczynają być spożywane w średnim wieku” – powiedziała UPI w komentarzu przesłanym e-mailem.
„W szerszym kontekście naukowym nasze odkrycia podkreślają potrzebę bardziej krytycznego spojrzenia na to, czym zastępujemy cukier w naszej diecie, i wskazują, że wybory żywieniowe w średnim wieku mogą mieć konsekwencje dla zdrowia mózgu dziesiątki lat później”.
Suemoto powiedziała, że jej badanie jest największym i najdłuższym jak dotąd badaniem prospektywnym badającym związek między spożyciem sztucznych słodzików a pogorszeniem funkcji poznawczych, dodając, że nieliczne badania opublikowane wcześniej na ten temat obejmowały mniejsze próby i uczestników monitorowanych przez krótsze okresy czasu.
„Co więcej, chociaż wcześniejsze badania powiązały substancje słodzące z takimi schorzeniami, jak cukrzyca, choroby układu krążenia i depresja, ich długoterminowy wpływ na funkcje poznawcze nie został systematycznie zbadany” – dodała.
Jak dodała, jednym z najbardziej zaskakujących odkryć było to, że związek między spożyciem słodzików o niskiej i zerowej zawartości kalorii a pogorszeniem funkcji poznawczych okazał się istotny statystycznie jedynie wśród uczestników poniżej 60. roku życia.
„Spodziewałem się, że związek ten będzie bardziej widoczny u osób starszych, ponieważ są one bardziej narażone na demencję i upośledzenie funkcji poznawczych” – powiedział Suemoto. „Nasze wyniki sugerują natomiast, że ekspozycja na słodziki w średnim wieku może być szczególnie szkodliwa, co jest istotne, ponieważ średni wiek to okres krytyczny dla kształtowania się zdrowia mózgu”.
Uważa się, że spadek funkcji poznawczych i demencja zaczynają się rozwijać na wiele dziesięcioleci przed pojawieniem się zauważalnych objawów, dlatego narażenie na te czynniki w średnim wieku może przyspieszyć te procesy i mieć długoterminowe konsekwencje.
Najważniejszym wnioskiem jest nowe zrozumienie znaczenia kształtowania nawyków żywieniowych na wczesnym etapie dorosłości, „kiedy strategie zapobiegawcze mogą przynieść największe efekty” – dodała.
Odkrycia brazylijskie pokrywają się z już podejrzewanymi negatywnymi skutkami niskokalorycznych substancji słodzących na zdrowie mózgu, powiedział Pradeep Bhide, profesor na katedrze im. Jima i Betty Ann Rodgers Eminent Scholar Chair of Developmental Neuroscience na Florida State University i dyrektor Instytutu Rzadkich Chorób Pediatrycznych na tym uniwersytecie.
Powiedział UPI, że wyniki „potwierdzają” wnioski z badania z 2022 r. dotyczącego aspartamu, w którym stwierdził, że codzienne spożywanie aspartamu u myszy może prowadzić do zaburzeń behawioralnych i poznawczych, takich jak zachowania lękowe, trudności w uczeniu się i zaburzenia pamięci, prawdopodobnie z powodu wpływu słodzika na układ neuroprzekaźników w mózgu.
„Co ważne, nasze własne badania eksperymentalne wykazały również, że skutki te nie ograniczały się do osób narażonych na aspartam, ale były przekazywane z ojców narażonych na aspartam na ich potomstwo przez dwa pokolenia” – dodał.
Mimo ograniczeń brazylijskich badań, połączenie danych z dużych badań na ludziach z wynikami kontrolowanych badań laboratoryjnych „wzmacnia obawy, że przewlekła ekspozycja na sztuczne słodziki może mieć poważne konsekwencje neurobehawioralne” – powiedział Bhide.
„Wyniki te podkreślają potrzebę zachowania ostrożności przy powszechnym stosowaniu takich substancji słodzących i podkreślają wagę dalszych badań mechanistycznych”.
Theresa Gentile, zarejestrowana dietetyczka i rzeczniczka Akademii Żywienia i Dietetyki, powiedziała, że badanie wskazuje na możliwe „pogorszenie” ryzyka u osób chorujących na cukrzycę i choroby naczyń mózgowych.
„Wiele osób wybiera produkty bez cukru lub „dietetyczne”, myśląc, że są zdrowsze, ale badania sugerują, że mogą one nie być najlepszym wyborem dla zdrowia mózgu” – powiedziała UPI. „Ogólnie rzecz biorąc, badanie podkreśla, że ostrożne dobieranie słodzików może pomóc chronić zarówno zdrowie naczyń krwionośnych, jak i pamięć”.
Badanie to potwierdza wcześniejsze dowody łączące substancje słodzące z zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak „zwiększa wagę, pokazując, że wiele z tych samych substancji słodzących może również w dłuższej perspektywie szkodzić zdrowiu mózgu” – dodała.
„Wspiera również połączenie jelit z mózgiem, ponieważ zmiany w bakteriach jelitowych i stany zapalne to możliwe sposoby, w jakie te substancje słodzące mogą wpływać na pamięć i myślenie”.
Tymczasem badanie wykazało, że nie każdy słodzik ma taki sam wpływ na funkcje poznawcze. Tagatoza, sprzedawana jako niskokaloryczna alternatywa dla sacharozy, „wyróżniła się tym, że nie jest powiązana z pogorszeniem funkcji poznawczych, co sugeruje, że niektóre naturalne słodziki mogą być lepszym wyborem w przypadku funkcji poznawczych niż inne” – dodał Gentile.
