Istnieje duże prawdopodobieństwo, że plastikowe opakowania, które wyrzuciłeś do kosza, wkrótce trafią na wysypisko w Azji. W zeszłym roku ponad połowa odpadów z UE opuszczających UE trafiła właśnie tam. To samo dotyczy odpadów z Polski. Same Turcja i Indie zebrały od nas łącznie ponad milion ton odpadów. Na długiej liście znajdują się naprawdę egzotyczne kraje. Multimedialna mapa, po której możesz samodzielnie się poruszać, pokazuje, gdzie najczęściej trafiają nasze odpady.
- W 2024 roku Polska wyeksportowała poza UE 1 962 222 ton odpadów
- To był rekordowy wynik. W ciągu dwóch lat liczba ta wzrosła o prawie 60 procent. W porównaniu z rokiem 2015 wzrost był ponad czterokrotny.
- Z Polski wyeksportowano co najmniej 1 tonę odpadów do 112 krajów
- Większy udział w eksporcie odpadów niż Polska miały tylko Holandia, Belgia, Niemcy, Włochy i Francja.
- Unia Europejska zmienia przepisy dotyczące eksportu odpadów. Pokażemy Ci jak.
- Więcej informacji o biznesie znajdziesz na Businessinsider.com.pl
W wielu regionach Polski, a zwłaszcza w dużych miastach, obrazy przepełnionych koszy na śmieci są powszechne. Są one również bardzo widoczne, ponieważ segregacja odpadów wymaga stosowania wielu pojemników na różne rodzaje odpadów. Mieszkańcy martwią się przede wszystkim o to, aby ich odpady były odbierane, ale niewielu zastanawia się, gdzie trafiają. Część odpadów trafia do spalarni, część na wysypiska, a sporo jest wysyłanych w świat.
W ciągu roku Polska wyeksportowała poza UE prawie 2 mln ton odpadów
Według najnowszych dostępnych danych Europejskiego Urzędu Statystycznego (Eurostatu) w 2024 roku Polska wyeksportowała poza UE 1,962 mln ton odpadów . Wśród odpadów znajdują się odpady organiczne, tworzywa sztuczne, tektura, szkło, tekstylia, metale itp.
Odpady wywiezione z Polski (poza UE) stanowiły 6,2% całkowitej ilości odpadów unieszkodliwionych przez wszystkie kraje Unii Europejskiej w ubiegłym roku . Łącznie wyniosło to 31 625 131 ton. Większy udział w eksporcie odpadów miały jedynie Holandia (16,4%), Belgia (11,5%), Niemcy (11%), Włochy (8,3%) i Francja (7,4%).
W przypadku statystyk dla całej Unii Europejskiej w 2024 r. widoczny był niewielki spadek ilości wywożonych odpadów (o 8,4%) w porównaniu do 2023 r. Eurostat odnotował również wyższe wartości w latach 2020-2021, podczas gdy w latach poprzedzających pandemię z UE wyjeżdżało znacznie mniej odpadów .
Sytuacja w Polsce była zupełnie inna. Ubiegły rok był rekordowy pod względem zbiórki odpadów . Wynik z 2023 roku został pobity o 3 procent, a w ciągu dwóch kolejnych lat o prawie 60 procent. W porównaniu z 2015 rokiem wzrost jest ponad czterokrotny.
Dokąd Polska wysyła swoje śmieci?
Lista krajów spoza UE, do których trafiają polskie odpady, jest bardzo długa. W 2024 roku co najmniej 1 tona odpadów została wyeksportowana do 112 krajów . Na liście znajduje się nawet Antarktyda (1 tona) i Madagaskar (24 tony).
Lista obejmuje kraje położone blisko siebie, takie jak Ukraina, Białoruś i Serbia, a także odległe kraje Azji, Afryki i obu Ameryk. Głównymi odbiorcami odpadów z Polski są kraje rozwijające się, takie jak Turcja, Indie, Pakistan, Malezja i Wietnam, które są największymi importerami odpadów z Europy.
publiczne.rozkwit.studio
Część odpadów trafia również do krajów afrykańskich (m.in. do Nigerii, Ghany i Kenii), a także do krajów Ameryki Południowej i Środkowej (m.in. do Brazylii, Chile i Meksyku).
Co ciekawe, na liście znalazły się również takie bogate kraje jak USA, Japonia, Wielka Brytania, Szwajcaria i Australia, co pokazuje globalny charakter handlu odpadami .
13 krajów spoza UE przyjęło w 2024 roku z Polski ponad 10 tys. ton śmieci. Transfery te ilustruje poniższa mapa multimedialna.
Połowa wszystkich odpadów eksportowanych w 2024 roku trafiła do dwóch krajów: Turcji i Indii . Każdy z nich otrzymał około 550 000 ton odpadów z Polski. Około jedna dziesiąta tony trafiła na Ukrainę. Granicę przekroczyły również Maroko i Pakistan, z ponad 100 000 ton odpadów każdy.
Na powyższej mapie wyraźnie dominują kraje azjatyckie – oprócz Turcji, Indii i Pakistanu, są tam również Wietnam, Malezja, Tajlandia i Indonezja. Pojawiają się również kraje z innych kontynentów: Europa (oprócz Ukrainy, Białoruś i Wielka Brytania), Afryka (oprócz Maroka, Togo) oraz Ameryka Północna (Stany Zjednoczone). Stany Zjednoczone, z 35 000 ton, mają udział mniejszy niż 2 procent.
Dokąd Unia Europejska wysyła swoje śmieci?
Dane Eurostatu pokazują, że to nie przypadek, że Turcja i Indie są głównymi odbiorcami odpadów z Polski. To samo dotyczy odpadów z całej UE. W 2024 roku udział Turcji w całym imporcie odpadów wyniósł prawie 39%, co stanowiło ponad 12 milionów ton. W tym samym okresie do Indii trafiło niecałe 3,5 miliona ton (prawie 11% całości).
Jest jedna zasadnicza różnica. Egipt jest liderem w statystykach UE, zbierając 1,75 miliona ton odpadów, co stanowi 5,5% całości. W Polsce ten wynik wynosi zero.
Na uwagę zasługują również wysokie pozycje Szwajcarii, Norwegii i Wielkiej Brytanii , trzech krajów europejskich spoza UE. Wszystkie trzy kraje przyjęły ponad milion ton odpadów z UE w 2024 roku. Limit ten przekroczyły również Wietnam, Pakistan, Indonezja i Malezja.
Przepisy UE dotyczące utylizacji odpadów
„Istnieje duże prawdopodobieństwo, że wyrzucona przez ciebie plastikowa torba trafiła na wysypisko śmieci poza Europą” – pisze The European Correspondent. „Przez dekady kraje globalnej Północy eksportowały wszelkiego rodzaju odpady do krajów azjatyckich. Chiny były głównym odbiorcą, dopóki kraj ten nie zdał sobie sprawy ze szkód, jakie wyrządza, i nie wprowadził zakazu importu odpadów plastikowych w 2018 roku. Europa była zmuszona szukać innych źródeł. Dzięki korzystnemu statusowi członka OECD Turcja stała się największym importerem europejskich odpadów plastikowych” – czytamy.
Przepisy zmieniają się również w samej UE. Na początku 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła, że zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i drugim unijnym planem działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym , nowe rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów ustanawia nowe zasady dotyczące przemieszczania odpadów w obrębie UE, a także importu i eksportu odpadów do i z UE .
Celem jest zapewnienie, że UE, zamiast eksportować problemy związane z odpadami, będzie przyczyniać się do przyjaznej dla środowiska gospodarki odpadami i skuteczniej zwalczać nielegalny handel odpadami.
Zgodnie z tym celem rozporządzenie wprowadza bardziej rygorystyczne zasady dotyczące eksportu odpadów do krajów niebędących członkami OECD, w tym całkowity zakaz eksportu odpadów z tworzyw sztucznych od 21 listopada 2026 r .
W przypadku innych rodzajów odpadów niebezpiecznych , kraje spoza OECD muszą złożyć formalny wniosek do Komisji Europejskiej o kontynuację importu takich odpadów z UE. Termin składania takiego wniosku, określony w rozporządzeniu, upłynął. 21 lutego 2025 r.
Do tego dnia wpłynęło 24 wnioski o wpisanie na listę państw uprawnionych do importowania odpadów niebezpiecznych z UE po 21 maja 2027 r. Z Bangladeszu, Bośni i Hercegowiny, Egiptu, Salwadoru, Indii, Indonezji, Kazachstanu, Malezji, Mołdawii, Monako, Maroka, Nigerii, Macedonii Północnej, Pakistanu, Filipin, Arabii Saudyjskiej, Serbii, Singapuru, Tajwanu, Tajlandii, Togo, Tunezji, Ukrainy i Wietnamu .
Komisja Europejska oceni te wnioski i sporządzi listę państw niebędących członkami OECD, którym wolno będzie importować określone strumienie odpadów z UE.
Autor: Damian Słomski, dziennikarz Business Insider Polska
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Google News.
Źródło
