Kiedy offset węglowy może być za taki uznany

Aby offset węglowy mógł zostać uznany za wiarygodny i skuteczny, musi spełnić wiele rygorystycznych warunków. Nie wszystkie bowiem inicjatywy czy instrumenty związane z redukcją emisji gazów cieplarnianych kwalifikują się jako prawdziwe offsety węglowe.

Oto kilka kluczowych cech, które powinien spełniać offset węglowy:

dodatkowość,
trwałość,
rzeczywista redukcja emisji,
brak przeszacowania,
brak negatywnego wpływu na środowisko i społeczeństwo.

Dodatkowość projektu offsetowego

Dodatkowość zapewnia, że redukcje emisji gazów cieplarnianych (GHG), które są finansowane przez offsety węglowe, są rzeczywiście dodatkowe w stosunku do tych, które miałyby miejsce bez interwencji projektu offsetowego. Innymi słowy, projekt redukujący emisje powinien prowadzić do ograniczenia emisji, które nie zostałyby osiągnięte w normalnych warunkach gospodarczych, czyli w scenariuszu business as usual.

To wymaganie sprawia, że projekty te nie zostałyby zrealizowane bez dodatkowego finansowania, pochodzącego z rynku offsetów węglowych, co podkreśla ich ważność. Unia Europejska dąży do wzmocnienia kryteriów dodatkowości, aby zapewnić, że finansowane projekty faktycznie przyczyniają się do redukcji emisji GHG. Będzie się to wiązać z wprowadzeniem bardziej rygorystycznych wymogów w zakresie monitorowania i weryfikacji projektów offsetowych. Niektóre kraje, takie jak Szwecja, już teraz stosują bardzo rygorystyczne standardy w zakresie dodatkowości, stawiając sobie za cel osiągnięcie negatywnych emisji netto.

Podejście UE koncentruje się na promowaniu projektów, które wspierają innowacje technologiczne i transformację w kierunku osiągnięcia neutralności klimatycznej. Celem jest w tym wypadku zapewnienie, że projekty offsetowe nie tylko redukują emisje, ale także przyczyniają się do długoterminowych zmian strukturalnych w gospodarce, co może być uważane za przełom w kwestii zarządzania emisjami GHG.

Trwałość projektu offsetowego

Trwałość offsetu węglowego jest koncepcją zapewniającą, że „ujemny ładunek emisyjny” stworzony przez projekt offsetowy utrzyma się w czasie, nawet po wielu latach od momentu jego realizacji. Podobnie jak offset węglowy działa jako przeciwwaga dla „dodatnich” emisji. Jego trwałość zapewnia, że efekt ujemny utrzyma się, gwarantując stałą korzyść dla klimatu.

Załóżmy, że firma zainwestowała w projekt stworzenia leśnej plantacji, której zadaniem jest pochłanianie dwutlenku węgla. Kiedy drzewa rosną, ujemny ładunek emisyjny generowany przez projekt zwiększa się, kompensując równowartość emisji firmy. Kluczowe znaczenie ma tutaj trwałość tego ujemnego ładunku, co oznacza, że pochłonięty dwutlenek węgla pozostanie związany z drzewami i glebą przez długie lata, nawet dekady.

Trwałość offsetu węglowego oznacza, że po 10, 20 czy nawet 50 latach ujemny ładunek emisyjny wytworzony przez projekt wciąż istnieje. Na przykład jeśli firma zainwestowała w projekt zalesiania, który pochłania 100 ton CO2 rocznie, trwałość tego projektu oznacza, że obszar leśny będzie kontynuować pochłanianie CO2 przez cały okres swojego istnienia. Trwałość offsetu węglowego obejmuje także ochronę przed potencjalnymi zagrożeniami. Na przykład jeżeli w wyniku pożaru obszar leśny zostanie zniszczony, ujemny ładunek emisyjny zostanie utracony. Stąd trwałość offsetu węglowego związana jest z mechanizmami zarządzania ryzykiem i ochrony, które zapewniają, że zrealizowane redukcje emisji będą trwałe.

Rzeczywista redukcja emisji

Rzeczywista redukcja emisji jest kluczowym elementem, który decyduje o skuteczności i wiarygodności projektu offsetowego. W istocie chodzi o to, aby inicjatywa ta nie tylko teoretycznie, ale przede wszystkim praktycznie przyczyniała się do obniżenia poziomu gazów cieplarnianych w atmosferze. Aby to osiągnąć, projekty muszą być oparte na solidnych dowodach naukowych i dokładnych pomiarach.

Rzeczywista redukcja emisji wymaga, aby każda tona CO2, która jest offsetowana, odpowiadała realnemu, dodatkowemu i trwałemu zmniejszeniu emisji. Nie może to być zatem efekt działalności, która i tak by nastąpiła bez projektu (tzw. business as usual). Projekty muszą również uwzględniać potencjalne wycieki emisji, czyli sytuacje, gdy redukcja emisji w jednym miejscu prowadzi do ich wzrostu gdzie indziej. Wyzwaniem jest tu zapewnienie, że metodyka pomiaru i raportowania emisji jest przejrzysta, dokładna i odporna na wszelkie manipulacje. To wymaga nie tylko zastosowania zaawansowanych technologii pomiarowych, ale też niezależnej weryfikacji wyników. Przejrzystość i możliwość weryfikacji są tutaj kluczowe, aby zyskać zaufanie zarówno uczestników rynku, jak i opinii publicznej, że rzeczywista redukcja emisji ma miejsce i przyczynia się do walki z globalnym ociepleniem.

Brak przeszacowania

Wiarygodność projektów offsetowych zależy od precyzji, z jaką są mierzone ich rzeczywiste korzyści dla klimatu. Przeszacowanie emisji może wystąpić w każdym rodzaju projektu, niezależnie od tego, czy są to projekty pochłaniające CO2, redukujące emisje albo unikające emisji. Może ono wynikać z niewłaściwego zastosowania metodologii, błędnych założeń lub nadmiernego optymizmu co do efektów projektu.

Na przykład w projektach redukujących emisje poprzez efektywność energetyczną przeszacowanie może wynikać ze zbyt optymistycznych założeń dotyczących oszczędności energii. W projektach zalesieniowych przeszacowanie może polegać na zbyt optymistycznym założeniu tempa wzrostu drzew. Z kolei w projektach unikających emisji, takich jak REDD+, może ono wypływać z nieadekwatnego oszacowania ilości węgla, która zostałaby wyemitowana, gdyby lasy zostały wycięte. Dlatego też istotne jest, aby podejście do wyliczeń było konserwatywne, oparte na solidnych danych i założeniach, które są weryfikowane przez niezależnych ekspertów. Tylko wówczas można uniknąć przeszacowania i zapewnić, że projekty offsetowe przynoszą rzeczywiste i mierzalne korzyści dla środowiska.

Aby uniknąć przeszacowania, projekty muszą być oparte na rzetelnej, naukowej metodologii oraz regularnych, niezależnych audytach i weryfikacjach, które potwierdzą ich rzeczywiste efekty. Ponadto powinny być projektowane z myślą o adaptacyjności, tak aby można było dostosować założenia i metody w razie potrzeby, zapewniając ich wiarygodność i skuteczność w dłuższej perspektywie.

Brak negatywnego wpływu na środowisko i społeczeństwo

Aby projekt offsetowy był uznany za skuteczny i etyczny, musi również wykazywać brak negatywnego wpływu na środowisko naturalne i lokalne społeczności. Kluczowe jest, aby inicjatywy te nie tylko redukowały emisję gazów cieplarnianych, ale też nie powodowały niezamierzonych skutków, takich jak degradacja siedlisk, utrata bioróżnorodności lub naruszenie praw człowieka. Na przykład projekty zalesiania muszą być realizowane w sposób, który nie prowadzi do wypierania lokalnych społeczności lub naruszania praw ludności tubylczej. Podobnie projekty energetyczne nie powinny niszczyć cennych ekosystemów ani zanieczyszczać wód.

Wszelkie tego typu negatywne skutki mogą całkowicie podważyć pozytywny wpływ projektu na środowisko i społeczeństwo. W związku z tym kluczowe jest przeprowadzanie dokładnych ocen oddziaływania na środowisko i społeczność, włączając w to konsultacje z lokalnymi mieszkańcami oraz ekspertami środowiskowymi. Takie działania pomagają w identyfikacji potencjalnych zagrożeń i opracowaniu strategii ich minimalizacji. Transparentność i zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron są tu kluczowe, aby zapewnić, że projekty przynoszą realne korzyści dla planety i jej mieszkańców.

Autor: Bartosz Podziewski

CEO Green Savings Scheme S.A., mgr inż. Programowania komputerowego. Twórca projektu GSS Cert. Specjalista w projektowaniu, wdrażaniu oraz utrzymaniu systemów IT w branżach: produkcja, usługi, IT, klimat, środowisko, zdrowie.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google. Artykuł sponsorowany Udostępnij artykuł Newsletter Bądź na bieżąco z informacjami ze świata biznesu i finansów Zapisz się