Inicjatywa ponownego obliczania emerytur dla niektórych obywateli Polski jest już sfinalizowana. To rozporządzenie, opracowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest zgodne z orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego.
Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczącej ustalania wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla konkretnych osób, które przed 6 czerwca 2012 r. złożyły wniosek o emeryturę na podstawie przepisów dotyczących osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.
Dotyczy to osób, których emerytury, przyznane po osiągnięciu standardowego wieku emerytalnego, zostały zmniejszone z powodu wcześniejszych emerytur, które otrzymywali. Oczekuje się, że nowe przepisy dotkną około 67 tysięcy osób.
Zawarte w projekcie ustawy przepisy odnoszą się m.in. do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.
Jakie ustalenia podjął Trybunał Konstytucyjny?
W 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że wdrożenie mechanizmu odliczania świadczeń otrzymanych w odniesieniu do kobiet urodzonych w 1953 r. narusza konstytucyjną zasadę zaufania do państwa i jego praw. Wyrok ten zapadł w następstwie skargi konstytucyjnej, która dotyczyła konkretnie tej grupy wiekowej.
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że regulacja ta nie byłaby problematyczna, gdyby została ogłoszona przed tą grupą kobiet, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę. W tym czasie nie mogły przewidzieć, że przejście na emeryturę przed osiągnięciem ogólnego wieku emerytalnego doprowadzi do zmniejszenia zgromadzonych przez nie aktywów z powodu otrzymywanych świadczeń.
W następstwie tego orzeczenia w 2020 r. wprowadzono poprawkę umożliwiającą ponowne obliczenie standardowej emerytury zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn urodzonych w 1953 r.
W czerwcu 2024 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis umożliwiający obniżenie świadczenia emerytalnego osobom, które zdecydowały się na przejście na wcześniejszą emeryturę, jest niezgodny z konstytucją.
Jakie kryteria należy stosować przy przeliczaniu emerytur?
Projekt MRPiPS ma zatem umożliwić mężczyznom urodzonym w latach 1949-1952-1954 oraz kobietom urodzonym w latach 1954-1959 , którzy złożyli wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 r., przeliczenie emerytury bez odliczania pobranych świadczeń z tytułu wcześniejszej emerytury.
Propozycja polega na ponownej ocenie kwoty emerytury dla tych osób w momencie złożenia przez nie wniosku o ustalenie standardowej emerytury, z wyłączeniem corocznej indeksacji kapitału początkowego i wszelkich składek na konto osoby ubezpieczonej w okresie, w którym otrzymywała wcześniejsze emerytury, do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, i bez pomniejszania kapitału emerytalnego o kwoty otrzymanych wcześniejszych emerytur. Następnie nowo obliczona kwota emerytury ogólnej będzie podlegać corocznej indeksacji, która ma miejsce w marcu w przypadku emerytur i rent inwalidzkich.
Ponadto proponowany środek obejmie również osoby, które obecnie pobierają wcześniejsze emerytury i nie złożyły jeszcze wniosku o standardową emeryturę.
Zgodnie z projektem ustawy, wejście w życie ustawy zaplanowano na 1 czerwca 2026 r.
