Od lat słyszy się, że chłód konserwuje, a zanurzanie się w zimnej wodzie podnosi odporność i wspomaga zachowanie młodego wyglądu skóry. Teraz naukowcy dowiedli, że wysoka temperatura — wprost przeciwnie — nie tylko nie wspiera naszego organizmu, lecz wręcz mu szkodzi, przyśpieszając proces starzenia się.
Niepokojące informacje początkowo napłynęły z Uniwersytetu Południowej Kalifornii — tamtejsi badacze na początku bieżącego roku doszli do wniosku, że ekstremalne gorąco przyśpiesza proces starzenia się osób w podeszłym wieku — obecnie potwierdzili to specjaliści z Uniwersytetu w Hongkongu. Wykazali oni, że fale upałów wzmagają biologiczne procesy starzenia o blisko 9 dni w przeliczeniu na cztery dni upałów w ciągu dwóch lat. Zaalarmowali, że częstsze i dłuższe okresy wysokich temperatur stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i wymagają zmian w regulacjach klimatycznych.
Słońce zabija równie skutecznie co papierosy i alkohol
Rezultaty badań przedstawiono w „Nature Climate Change”, bazowały one na analizie zdrowia około 25 tys. Tajwańczyków — ich średni wiek biologiczny wynosił 46 lat, których monitorowano przez 15 lat — od 2008 do 2022 roku. Ustalono, że dodatkowe 1,3 stopnia Celsjusza postarzyło uczestników badania o 0,023–0,031 roku. — Zrealizowaliśmy serię badań medycznych związanych z ciśnieniem krwi, stanem zapalnym i czynnością narządów, które pomogły badaczom ustalić wiek biologiczny. Choć sama liczba może wydawać się znikoma, z czasem i w różnych populacjach, ten efekt może mieć istotne konsekwencje dla zdrowia publicznego” — powiedziała doktor Cui Guo, profesor w Katedrze Planowania i Projektowania Urbanistycznego Uniwersytetu w Hongkongu w rozmowie z „Nature”.
Oddziaływanie upałów na nasz organizm porównano do skutków nadmiernego spożywania alkoholu oraz palenia papierosów. Okazjonalne sięgnięcie po papierosa, czy napój alkoholowy nie jest szkodliwe, jednak powtarzające się stosowanie używek — podobnie jak stałe wystawianie się na słońce i wysokie temperatury — jest dla nas niszczące. Badacze przestrzegli, że upały szczególnie wpływają na pracowników fizycznych, mieszkańców wsi i osoby z ograniczonym dostępem do klimatyzacji. Obserwacje wykazały, że w przypadku pracowników fizycznych przyśpieszenie wieku biologicznego było nawet trzykrotnie wyższe i sięgnęło 33 dni w ciągu tego samego okresu ekspozycji.
Upał przyśpiesza rozwój nowotworów, demencji, cukrzycy
— Ekstremalne temperatury mogą prowadzić do skracania telomerów, naruszania równowagi komórkowej oraz uszkodzeń DNA i mitochondriów – procesów silnie powiązanych ze starzeniem — uważają eksperci z Uniwersytetu w Hongkongu. — Przyspieszony wiek biologiczny jest wczesnym sygnałem podwyższonego ryzyka wystąpienia chorób, takich jak nowotwory, demencja, cukrzyca oraz choroby sercowo-naczyniowe. Należy spodziewać się pogorszenia funkcji układu sercowo-naczyniowego, szczególnie u osób starszych. Stres termiczny obciąża lewą komorę serca, prowadząc do powiększonej śmiertelności wśród seniorów, głównie z przyczyn kardiologicznych. Wiek oddziałuje na ograniczenie zdolności organizmu do termoregulacji, zmniejszoną efektywność pocenia się oraz osłabione odczuwanie pragnienia — przestrzegają.
W krótkim czasie ekstremalne upały nagle obciążają system chłodzenia organizmu. Pocenie się oraz zwiększony przepływ krwi do skóry pomagają regulować temperaturę, jednak te reakcje dodatkowo obciążają serce i nerki. Jeżeli płyny i odpoczynek są niewystarczające, może to prowadzić do odwodnienia, wyczerpania cieplnego, a w ciężkich sytuacjach potencjalnie śmiertelnego udaru cieplnego. W dłuższej perspektywie powtarzające się lub długotrwałe narażenie na wysokie temperatury może zaostrzyć przewlekłe dolegliwości, w tym choroby układu krążenia, układu oddechowego i nerek.
Podczas upału uciekajmy do ostoi zieleni
Wyniki badań są zatrważające szczególnie w kontekście starzenia się społeczeństwa — liczba osób w wieku 65 lat i starszych wzrasta. Poszukując ochrony seniorzy — jeśli to możliwe — powinni przenosić się z centrów miast i zamieszkiwać w ostojach zieleni. Oczywiście znaczącą rolę mają tu do odegrania władze, które powinny wdrażać stosowne plany działania dotyczące upałów i zdrowia. Konieczne są systemy wczesnego alarmowania, programy wsparcia dla grup wysokiego ryzyka — w tym seniorów i pracowników fizycznych oraz edukację społeczną na temat długotrwałych konsekwencji upałów.
Idealnym rozwiązaniem byłoby, gdyby samorządy odpowiednio przygotowały infrastrukturę miejską — powiększyły liczbę parków i terenów zielonych, przygotowały miejsca ochłody i punkty z wodą pitną. Eksperci są zdania, że takie działania powinny być podjęte natychmiast, biorąc pod uwagę fakt, że fale upałów stają się coraz częstsze i trwają dłużej, więc ich wpływ na zdrowie może być w przyszłości o wiele większy.
Upały już z nami zostaną
Zaznaczmy, że fala upałów to długotrwały okres bardzo wysokiej temperatury, definiowanej w odniesieniu do lokalnych progów klimatycznych, a nie do jednej, powszechnej temperatury. Na przykład w Wielkiej Brytanii Met Office ogłasza falę upałów, kiedy dzienne temperatury maksymalne przekraczają progi regionalne przez trzy lub więcej następujących po sobie dni – zwykle 25°C w chłodniejszych regionach, takich jak Walia i Szkocja, oraz 28°C w cieplejszych strefach, w tym w Londynie i niektórych obszarach centralnej części Anglii.
W Polsce ostrzeżenie przed upałami wydaje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w przypadku prognozy temperatur przekraczających 30°C przez co najmniej kilka godzin lub przez okres co najmniej 3 dni. Niestety trzeba się pogodzić z tym, że zjawisko upałów w Polsce będzie coraz powszechniejsze i silniejsze, co jest zgodne z globalnym trendem ocieplenia klimatu. Długoterminowe prognozy wskazują na dalszy wzrost temperatur i częstsze występowanie okresów gorącej pogody w przyszłości. World Weather Attribution, międzynarodowa sieć badaczy udowodniła, że średnio od 2024 roku na świecie wystąpi około 41 dodatkowych dni niebezpiecznego gorąca.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
Źródło
