Największa na świecie fabryka produkująca komary zapobiegające rozmnażaniu się wirusów denga, Zika i chikungunya została otwarta w Kurytybie w Brazylii. Jej celem jest zwiększenie ochrony w 40 gminach o wysokim wskaźniku zakażeń.
Komary nasączone bakterią Wolbachia zapobiegają rozmnażaniu się wirusów przenoszonych przez komary Aedes aegypti, co znacznie ogranicza zdolność tych owadów do przenoszenia chorób.
Fabryka, zbudowana przez Fundację Oswaldo Cruza we współpracy ze Światowym Programem Ochrony przed Komarami i wspierana przez brazylijskie Ministerstwo Zdrowia, może produkować 100 milionów jaj tygodniowo.
Nowy kompleks o powierzchni 37 674 stóp kwadratowych stanowi inwestycję o wartości ponad 15 milionów dolarów i oczekuje się, że skorzysta z niego około 140 milionów osób.
„Brazylia jest obecnie światowym liderem w tej technologii. Żaden inny kraj nie dysponuje tak dużymi, publicznymi możliwościami produkcji komarów z Wolbachią” – powiedział minister zdrowia Alexandre Padilha podczas ceremonii otwarcia.
Zakażone komary są wypuszczane na obszary miejskie, gdzie krzyżują się z dzikimi populacjami i przekazują bakterię nowym pokoleniom. Z czasem lokalne populacje komarów ulegają naturalnemu „zaszczepieniu”, ograniczając rozprzestrzenianie się arbowirusów, takich jak denga, Zika i chikungunya.
Metoda Wolbachia została po raz pierwszy przetestowana w Brazylii ponad dekadę temu, dzięki wsparciu World Mosquito Program i Fiocruz. Wczesne testy wykazały średnią redukcję zachorowań na dengę nawet o 69%, według danych z projektów pilotażowych w Niterói i Rio de Janeiro.
Naukowcy z Fiocruz twierdzą, że dorosłe samice komarów są karmione sztuczną krwią pięć do sześciu dni po wykluciu się z gniazda. Do karmienia wykorzystuje się ludzką krew dostarczaną przez Australijski Czerwony Krzyż lub ludzkich ochotników. Ma to na celu podtrzymanie produkcji jaj i przetrwanie.
Badania przeprowadzone przez World Mosquito Program wskazują, że wskaźnik przeżywalności jaj może utrzymać się na poziomie około 50% po przezimowaniu, jednak wysokie temperatury i niska wilgotność mogą znacznie zmniejszyć wskaźnik wylęgu.
„Rezultaty są jednoznaczne: mniej zachorowań, mniej hospitalizacji i znaczne oszczędności dla publicznego systemu opieki zdrowotnej. Za każde 19 centów zainwestowanych w Wolbachię kraj oszczędza około 90 dolarów na leczeniu i lekach” – powiedział Fiocruz w oświadczeniu.
Od momentu wprowadzenia tej metody w 2014 roku, Brazylia stała się światowym liderem w stosowaniu Wolbachii w zwalczaniu chorób przenoszonych przez komary. Kraj ten należy obecnie do sieci 14 krajów stosujących tę technologię, w tym Meksyku, Kolumbii, Indonezji i Australii.
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje bakterię Wolbachia za skuteczne, bezpieczne i niedrogie narzędzie uzupełniające kampanie szczepień i fumigacji.
Ministerstwo Zdrowia poinformowało o planach rozbudowy sieci biofabryk, aby objąć nią nowe regiony, m.in. północny wschód i Amazonię, gdzie wysokie temperatury i opady deszczu sprzyjają rozmnażaniu się komarów.
Rozwijana jest również krajowa produkcja szczepionki przeciwko dendze, opracowywanej przez Instytut Butantan, którego celem jest wytwarzanie 60 milionów dawek rocznie, począwszy od 2026 r.
Biofabryka Fiocruz-World Mosquito Program w Kurytybie to publiczny projekt wspierany przez rząd, który wykorzystuje naturalną metodę biologiczną opracowaną w Australii i dostosowaną przez brazylijskich naukowców do wprowadzania bakterii Wolbachia do populacji komarów.
Z kolei nowy zakład Oxitec w Campinas w São Paulo to prywatne brytyjskie przedsięwzięcie biotechnologiczne, które stosuje modyfikacje genetyczne w celu wyhodowania komarów Aedes aegypti, których żeńskie potomstwo jest bezpłodne, co skutecznie ogranicza populację komarów.
Firma zajmuje się również hodowlą komarów przenoszących bakterię Wolbachia w ramach swojej strategii zwalczania chorób. Projekty te działają niezależnie i są postrzegane jako uzupełniające się podejścia w ramach brazylijskiej strategii zwalczania dengi i innych chorób przenoszonych przez komary.
„To polityka zdrowia publicznego oparta na brazylijskiej nauce, która ma bezpośredni wpływ na życie milionów ludzi” – powiedział Padilha.
