Zdjęcie: Adobe Stock
U osób powyżej 75 roku życia dyskomfort spowodowany półpaścem może trwać dłużej niż rok, a jego leczenie może być dość kosztowne, podkreśliła dr Magdalena Kocot-Kępska, prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu. Podkreśliła, że najskuteczniejszym sposobem uniknięcia tej choroby jest szczepienie się przeciwko półpaścowi.
Polskie Towarzystwo Badań nad Bólem zaleciło bezpłatne szczepienia przeciwko półpaścowi dla osób w wieku 65 lat i starszych w swojej najnowszej liście dziewięciu zaleceń skierowanych do decydentów. Zostały one uwzględnione w niedawnym raporcie zatytułowanym „Bezpieczeństwo opieki nad pacjentem z przewlekłym bólem”, opracowanym przez PTBB we współpracy z Fundacją „Eksperci dla Zdrowia”.
Tydzień Wiedzy o Półpaścu potrwa do 2 marca.
Prezes PTBB dr Magdalena Kocot-Kępska z Katedry Badań i Leczenia Bólu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie poinformowała PAP, że najkosztowniejszym i najbardziej uciążliwym powikłaniem związanym z półpaścem jest neuralgia postherpetyczna. Schorzenie to charakteryzuje się przewlekłym bólem, który utrzymuje się lub nawraca trzy miesiące po wystąpieniu półpaśca i po wygojeniu się zmian skórnych.
„Neuralgia półpaśca jest podręcznikowym przykładem bólu neuropatycznego, który powstaje w wyniku uszkodzenia układu nerwowego” – wyjaśnił specjalista. Może objawiać się silnym bólem, a także uczuciem pieczenia, drętwienia i zaburzeń sensorycznych, w tym zwiększoną wrażliwością na dotyk – na przykład pacjenci mogą mieć trudności z noszeniem bielizny lub innych ubrań.
Prezes PTBB przypomniał nam, że półpasiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez ten sam wirus, który odpowiada za ospę wietrzną (wirus ospy wietrznej i półpaśca). Po zakażeniu ospą wietrzną wirus przechodzi w stan uśpienia i znajduje się w zakończeniach nerwowych. „Możemy powiedzieć, że po ospie wietrznej nosimy w sobie coś w rodzaju +obcego+ bytu w naszym układzie nerwowym. Kiedy nasz układ odpornościowy jest osłabiony – na przykład z powodu silnego stresu lub chorób, takich jak rak – wirus może się reaktywować, co prowadzi do rozwoju półpaśca” – wyjaśniła dr Kocot-Kępska.
Oznacza to, że znaczna część populacji Polski jest podatna na półpasiec. Niedawno Zbigniew Hołdys ogłosił w mediach społecznościowych, że zdiagnozowano u niego półpasiec.
„Matki, które organizują przyjęcia z okazji ospy wietrznej dla swoich dzieci, aby rzekomo wzmocnić ich odporność, nieświadomie narażają je na ryzyko zachorowania na półpasiec i jego powikłania w późniejszym wieku, około 50–60 roku życia” – podkreśla specjalista.
Około 14% osób, które doświadczyły tej choroby, zachoruje na neuralgię postherpetyczną, a ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, sięgając nawet 30%. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w 2023 r. w Polsce odnotowano 128 000 przypadków półpaśca, a 3411 pacjentów zachorowało na neuralgię. Jednak dr Kocot-Kępska zauważyła, że nie wszystkie przypadki neuralgii postherpetycznej są udokumentowane w Polsce.
„W miarę starzenia się pacjentów wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia półpaśca i neuralgii postherpetycznej. U pacjentów, którzy mieli półpasiec w wieku 40 lat, występowanie neuralgii postherpetycznej jest rzadkie, ale może dotyczyć nawet 30 procent osób w wieku 70–80 lat” — stwierdził prezes PTBB. Ponadto czas trwania neuralgii postherpetycznej jest zwykle dłuższy u starszych pacjentów — średnio trwa rok u osób powyżej 75 roku życia, ale może utrzymywać się przez resztę ich życia.
Specjalista podkreślił, że ból jest głównym objawem neuralgii postherpetycznej, jak również samego półpaśca (oprócz charakterystycznej wysypki) i należy go skutecznie leczyć. „Jeśli pacjent zgłasza się z ostrym półpaścem, oprócz podawania leków przeciwbólowych, bardzo korzystne mogą być zastrzyki miejscowo znieczulające, znane jako blokady. To leczenie może pomóc złagodzić ryzyko przekształcenia się ostrego bólu w ból przewlekły” – stwierdziła dr Kocot-Kępska.
Podkreśliła, że kompleksowe leczenie bólu, w tym blokady nerwów i różne inne opcje leczenia dla pacjentów cierpiących na półpasiec i neuralgię postherpetyczną, są dostępne wyłącznie w klinikach leczenia bólu. „Jednak czas oczekiwania na wizytę w naszej klinice wynosi obecnie 312 dni. To niezwykle długi okres. Dlatego też opowiadamy się za przyspieszonym dostępem do kliniki leczenia bólu dla pacjentów cierpiących na ostrą półpasiec i neuralgię postherpetyczną” – zauważyła specjalistka.
Dodała, że bardziej rozsądne ceny takich wizyt są również niezbędne. „Nawet jeśli pierwsza wizyta jest kosztowna, może przyspieszyć późniejsze leczenie i znacznie obniżyć ogólne koszty całego systemu opieki zdrowotnej” – wyjaśniła.
Jej zdaniem, chociaż leczenie może złagodzić ból, całkowite jego wyeliminowanie u każdego pacjenta może nie być wykonalne. „Często ból ten trwa przez całe życie pacjenta” – podkreśliła dr Kocot-Kępska. Ponadto, ponieważ pacjenci ci są zazwyczaj starsi, farmakoterapia zwykle powoduje u nich więcej skutków ubocznych.
„Dlatego jako PTBB opowiadamy się za wprowadzeniem bezpłatnych szczepień przeciwko półpaścowi dla osób starszych w wieku 65 lat i starszych. Szczepienie pozostaje jedyną skuteczną, bezpieczną i ekonomiczną strategią zapobiegania półpaścowi i neuralgii postherpetycznej – a szczepionka wykazuje 90% skuteczności” – podsumowała specjalistka. Zauważyła również, że przebycie półpaśca nie gwarantuje odporności na przyszłe zachorowania.
Prezes PTBB przypomniał, że szczepionka jest obecnie częściowo refundowana w 50% dla osób w wieku 65 lat i starszych, u których występuje podwyższone ryzyko półpaśca. Pomimo tej dotacji koszt szczepionki nadal przekracza 700 zł.
„Finansowe obciążenie półpaśca i jego powikłań jest znaczne dla systemu opieki zdrowotnej. W naszej klinice przeciętny pacjent z neuralgią postherpetyczną wymaga około ośmiu wizyt rocznie, a leczenie tych osób jest dwa razy droższe niż w przypadku innych pacjentów, pochłaniając cały miesięczny budżet kliniki leczenia bólu” – podkreśliła dr Kocot-Kępska.
W związku z tym uważa, że wszelkie wysiłki należy skierować na zapobieganie neuralgii półpaścowej poprzez szczepienia i obniżanie związanych z tym kosztów.
Joanna Morga (PAP)
jjj/ zan/ mów/
