Instytut Polonika kontynuuje program odnawiania nagrobków Polaków, którzy zmuszeni byli migrować po wielkich zrywach narodowych.
Studnia św. Jana z Dukli we Lwowie
Marek Kozubal
Pomniki znajdują się na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency we Francji w Panteonie Emigracji Polskiej. Tym razem blask odzyskał grób Kazimierza Szwykowskiego (1814-1899), który był oficerem w powstaniu listopadowym, odznaczonym orderem Virtuti Militari. Po upadku powstania wyemigrował do Francji, gdzie pracował jako lekarz, a w trakcie kolejnego powstania organizował pomoc dla walczących. Jako ochotnik brał także udział w wojnie francusko-pruskiej w 1870 r. Za swoje zasługi został odznaczony francuską Legią Honorową. Przy nagrobku Kazimierza Szwykowskiego m.in. zrekonstruowano metalowe ogrodzenie.
Instytut Polonika odnowił w poprzednim roku także kaplicę grobową Mikołaja Jaroszyńskiego (1854-1890), kawalera Legii Honorowej, pierwszego sekretarza ambasady francuskiej w Stambule. Prace polegały m.in. na oczyszczeniu wnętrza i poprawieniu inskrypcji. Konserwacji poddany został też nagrobek kapitana artylerii Aleksandra Orłowskiego (1801–1864). W tym przypadku zrekonstruowano kamienny krzyż wraz z umieszczoną na nim pierwotnie inskrypcją.
Odnawiamy Panteon Polskiej Emigracji pod Paryżem
Instytut Polonika prowadzi prace konserwatorskie na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem od 2018 r. W Panteonie Emigracji Polskiej odnowione zostały m.in. groby rodziny Adama Mickiewicza, Bronisława Piłsudskiego i Olgi Boznańskiej – w nagrobku malarki wymieniono zniszczoną stelę z inskrypcją. Konserwacji poddany został też grób Heleny i Alfreda Paderewskich (żona i syn Ignacego Jana Paderewskiego). Podczas tych prac dbano o to, by nie został uszkodzony rosnący przy nagrobku krzak dzikiej róży. Roślina bowiem została tam przywieziona przez wybitnego pianistę z jego rodzinnego domu i zasadzona po śmierci jego syna Alfreda. W 2021 r. w związku z Rokiem Norwidowskim oczyszczony został zaś nagrobek poety, malarza i filozofa Cypriana Kamila Norwida, który spoczął pod Paryżem w zbiorowej mogile.
W 2023 r. na tym cmentarzu poddany został renowacji podwójny nagrobek dramaturga, publicysty oraz członka Komisji Edukacji Narodowej – Juliana Ursyna Niemcewicza oraz generała Karola Kniaziewicza, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej.
Rzeźby odnowione i pokryte woskiem ochronnym
W poprzednim roku Instytut Polonika prowadził też prace w ogrodzie Domu Polskiego Jana Pawła II w Rzymie, gdzie konserwacji zostały poddane cztery rzeźby dłuta Tomasza Oskara Sosnowskiego. Rzeźby te wykonane zostały w latach 50. XIX wieku. Trzy z marmuru karraryjskiego są personifikacją cnót: siły, sprawiedliwości i zwycięstwa, a czwarta przedstawia Belizariusza z córką Eudoksją. Program prac konserwatorskich trwał dwa lata, w tym czasie m.in. usunięto nawarstwienia i przebarwienia kamienia, sklejono i wzmocniono pęknięcia. Wszystkie rzeźby zostały pokryte woskiem mikrokrystalicznym, które zabezpiecza przed dalszymi zanieczyszczeniami.
Tomasz Oskar Sosnowski ukończył Liceum Krzemienieckie, brał udział w powstaniu listopadowym. Tworzył w Warszawie, Berlinie i w Rzymie, gdzie osiadł w 1846 r. Uczył rzeźby w Akademii św. Łukasza, a w 1859 r. został odznaczony papieskim Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego.
Przez trzy lata od 2021 do 2024 trwały z kolei prace przy odnawianiu studni Św. Jana z Dukli, która znajduje się na wewnętrznym dziedzińcu dawnego klasztoru oo. Bernardynów we Lwowie. Konserwatorzy pracowali m.in. przy więźbie i pokryciu dachowym studni oraz polichromiach w jej wnętrzu. Studnia św. Jana z Dukli powstała na pamiątkę jego beatyfikacji w 1733 r.
