Od 1 stycznia 2025 roku tekstylia, takie jak zużyta odzież, nie mogą być już wyrzucane do ogólnych pojemników na odpady; zamiast tego muszą być segregowane i dostarczane do wyspecjalizowanych punktów zbiórki tekstyliów. Wiele osób regularnie oddaje przestarzałą odzież do punktów zbiórki Polskiego Czerwonego Krzyża. Firmy wstrzymują usługi zbiórki odzieży, wskazując na rosnące koszty przetwarzania. Chociaż liczba darowizn odzieży wzrosła, jej stan wyraźnie się pogorszył. Działania związane z recyklingiem napotykają na przeszkody, a zainteresowanie konsumentów sklepami z używaną odzieżą stale maleje.
- Niedawno wprowadzone przepisy nakazują obywatelom przynoszenie tekstyliów do punktów zbiórki odpadów komunalnych, a nie do ogólnych pojemników na odpady.
- Jakość odzieży przekazywanej w ramach segregacji odpadów znacznie spadła, co utrudnia działalność organizacji non-profit.
- Kraje UE eksportujące używane tekstylia, w tym Polska, stoją w obliczu problemu nadmiernej ilości odpadów składowanych na wysypiskach w krajach importujących.
- Ministerstwo Klimatu i władze regionalne wdrażają nowatorskie strategie gospodarowania odpadami tekstylnymi, jednak postępy są na razie niewielkie.
- Poznaj dodatkowe informacje biznesowe na Businesinsider.com.pl
Nowe przepisy z 2025 r. nakazują segregację odpadów tekstylnych – odzież musi teraz trafiać do centrów PSZOK, a nie do pojemników na śmieci mieszane.
Wcześniej pojemniki Polskiego Czerwonego Krzyża były opcją, ale w lipcu organizacja ograniczyła zbiórki z powodu gorszej jakości odzieży i rosnących opłat za utylizację. Wtórpol, zajmujący się logistyką i sprzedażą zebranych tekstyliów, zakończył współpracę z organizacją charytatywną.
Wyzwania związane z postępowaniem z wyrzuconą odzieżą
Kolejny spadek akceptacji odzieży ma miejsce w przypadku startupu Ubrania do Oddania, platformy odsprzedaży, której współzałożycielami są Tomasz Bocian i Zofia Zochniak. W maju wstrzymali oni dostawy odzieży w związku ze zmianami w przepisach.
Bocian powiedział PAP: „Po wprowadzeniu regulacji liczba przesyłek podwoiła się, ale jakość spadła. Przed wprowadzeniem regulacji wskaźnik uszkodzeń wynosił 15%, a obecnie sięga 35%. Nasze możliwości sortowania osiągnęły maksimum, co wymagało restrukturyzacji operacyjnej”.
Podkreślił podwójne obciążenie: zmiany regulacyjne i skutki konfliktu na Ukrainie , które zablokowały eksport tekstyliów na główny rynek. Zainteresowanie konsumentów towarami używanymi również spadło.
Bocian zauważył, że chociaż brakuje formalnych badań, obserwacje sugerują, że osoby kupujące w second-handzie przedkładają przystępność cenową nad zrównoważony rozwój. Marki ultranowoczesnej mody zmniejszyły różnice cenowe między nowymi a używanymi produktami , podkopując rynek odsprzedaży.
„Chińscy detaliści, tacy jak Temu czy Shein, a także polska marka Sinsay, dominują dzięki niskim cenom. Ich rozwój podważa rynki wtórne, które i tak już borykają się z trudnościami” – dodał.
Podróż wyrzuconych ubrań
Bocian potwierdził , że nie istnieje żaden kompleksowy system śledzenia przepływu odzieży po donacji , ani poprzez legalne, ani nielegalne kanały w Europie.
Wysokiej jakości przedmioty mogą ponownie pojawić się na platformach takich jak Vinted czy Allegro , pod warunkiem dobrego stanu i rozpoznawalności marki – co jest coraz rzadsze w dobie szybkiej mody. W obiegu pozostają tylko produkty premium.
Powiązane: Osobiste konto inwestycyjne: Kluczowe zagadnienia dotyczące nowej polityki podatkowej.
Przedstawiciele władz Warszawy poinformowali, że dostawy tekstyliów w ramach PSZOK wzrosły o 225% w ujęciu rok do roku , co stanowiło 7,63% wszystkich odpadów komunalnych zebranych w połowie 2025 roku. Jednak większość tekstyliów jest poddawana spalaniu, a nie ponownemu wykorzystaniu.
Gminy często nie sprawują nadzoru nad wynikami PSZOK w zakresie tekstyliów . Bocian zauważa: „Długie odległości do placówek i brak protokołów sortowania sprawiają, że niewiele artykułów trafia z powrotem do obiegu przed ich zniszczeniem”.
Podejrzane pojemniki na datki
Poza oficjalnymi kanałami, nieuregulowane pojemniki na śmieci stanowią plagę osiedli mieszkaniowych – często są nielegalnie ustawione, zaniedbane i przepełnione . Te darowizny mogą trafić na nielegalne wysypisko śmieci, czasami znajdowane w stanie spalonym lub porzuconym na terenach naturalnych.
Problem ten został uwypuklony w marcu, gdy pracownicy leśni odkryli w lesie Płytnica dużą ilość odpadów odzieżowych pochodzących z nieautoryzowanych zbiórek.
Niższe darowizny na cele charytatywne
Siostra Małgorzata Chmielewska ze schronisk „Chleb Życia” określiła darowizny otrzymane po wprowadzeniu regulacji jako „szmaty wymagające kosztownej utylizacji”. Podczas gdy dobrej jakości rzeczy nadal są potrzebne, nadmierne, bezużyteczne składki obciążają zasoby .
„Przemyślane darowizny są cenne, ale śmieciowe tekstylia stwarzają logistyczne koszmary. Wiele osób traktuje organizacje charytatywne jak wysypiska śmieci” – podkreśliła w rozmowie z PAP.
Złożoności eksportowe
Eksport tekstyliów z UE potroił się od 2000 roku , osiągając 1,7 miliona ton do 2019 roku. Afryka otrzymuje 40% tych dostaw, z których wiele trafia na wysypiska śmieci. Polska plasuje się w czołówce eksporterów UE, obok Niemiec i Holandii.
Kontrola NIK z 2024 roku skrytykowała polski monitoring odpadów jako nieskuteczny i hamujący postęp w recyklingu. Niektóre gminy eksportują nawet odpady do Niemiec z powodu zaniedbań systemowych.
Drogi do poprawy
Ministerstwo Klimatu rekomenduje miejskie strategie, takie jak odbiór odpadów przy krawężniku, „re-butiki” oraz partnerstwa z firmami recyklingowymi. Jednak wskaźniki wdrażania pozostają niejasne ze względu na ograniczoną infrastrukturę przetwarzania w Polsce .
Bocian podkreślił: „Z powodu niewielkiej liczby cementowni wykorzystujących tekstylia jako paliwo i minimalnej liczby firm zajmujących się recyklingiem, większość zebranej odzieży spala się. Roczne koszty utylizacji podwoiły się, wywierając presję na i tak już przeciążony system”.
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Google News.
Źródło
