Mimo że koszty pracy rosną, a liczba osób nieaktywnych ekonomicznie osiąga niespotykane dotąd szczyty, polski rynek pracy wciąż radzi sobie z recesją. Świeże dane z Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) ilustrują scenariusz, w którym niedobór pracowników stopniowo utrudnia rozwój biznesu i zmusza firmy do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań.
/ 123RF/PICSEL
Wbrew temu, co można by wnioskować z nagłówków o rosnących kosztach i malejącej sile roboczej, polski rynek pracy utrzymuje swoją pozycję. Spostrzeżenia zebrane przez Polski Instytut Ekonomiczny (PIE), oparte na Miesięcznym Indeksie Cyklu Koniunkturalnego i Badaniu Aktywności Ekonomicznej, podkreślają, że sytuację można postrzegać z szerszej perspektywy. Nie jest to okres znaczących zwolnień , ale raczej faza aktywnego poszukiwania nowych metod i dostosowywania się do wyzwań demograficznych i kosztowych.
Pracodawcy nie zwalniają tempa, ale szukają innych stanowisk
Choć mogłoby się wydawać, że rosnące koszty pracy mogą zmusić firmy do redukcji siły roboczej, rzeczywistość jest o wiele bardziej złożona . Zamiast ciąć miejsca pracy, liczni pracodawcy wybierają alternatywną drogę — modyfikację strategii, inwestowanie w elastyczne rozwiązania i skrupulatną ocenę lokalnych wymagań rynkowych.
Według danych udostępnionych przez Katarzynę Dębkowską w PIE Economic Weekly, aż 81% przedsiębiorstw wskazuje, że utrzyma obecny poziom zatrudnienia w ciągu najbliższych trzech miesięcy, a 91% nie zamierza dostosowywać wynagrodzeń . Jedynie 8% firm sygnalizuje redukcję zatrudnienia, podczas gdy 11% planuje zwiększyć zatrudnienie.
Różnice regionalne, różne wymagania kadrowe
Warunki zatrudnienia w Polsce nie są jednolite w całym kraju. Różnice regionalne są widoczne, a lokalne okoliczności coraz bardziej wpływają na strategie HR firm . Dostępność wykwalifikowanych pracowników , struktura gospodarcza i stopień konkurencji o talenty stopniowo kształtują podejście przedsiębiorców.
W makroregionie centralnym, obejmującym województwa łódzkie i świętokrzyskie, 19% firm zamierza zwiększyć zatrudnienie w ciągu najbliższych trzech miesięcy . W województwie mazowieckim podobne zamiary ma 15% firm . Z kolei we wschodniej Polsce 12% firm zapowiada redukcję zatrudnienia . W makroregionie północno-zachodnim, obejmującym województwa zachodniopomorskie, wielkopolskie i lubuskie, ponad połowa firm, a dokładnie 58%, zgłasza wyzwania wynikające z braku pracowników. Liczba ta stanowi najwyższy wskaźnik w kraju.
Koszty pracy są uciążliwe, ale nie zatrzymują
Rosnące koszty płac są jednym z głównych zmartwień właścicieli firm dzisiaj , ale czy rzeczywiście skutkują zwolnieniami? Wygląda na to, że firmy są bardziej skłonne do zaciskania budżetów niż uciekania się do zwolnień.
Według analizy Katarzyny Dębkowskiej wysokie koszty pracy mają wpływ na 71 proc. firm w Polsce. Ten problem najczęściej podają przedsiębiorcy z makroregionu wschodniego, gdzie zgłasza go 74 proc. firm, a także ci z regionów północnych (73 proc.) i centralnych (72 proc.). Niemniej jednak w dwóch ostatnich obszarach tylko 3 do 5 proc. firm planuje redukcję zatrudnienia . Zamiast zwolnień właściciele firm decydują się na strategie adaptacyjne — obejmując automatyzację, outsourcing lub elastyczne formy pracy . To pokazuje zmianę podejścia do zarządzania zasobami ludzkimi w obliczu rosnącej presji kosztowej.
Coraz więcej Polaków poza rynkiem pracy
Zatrudnienie nie stanowiłoby wyzwania, gdyby potencjalni pracownicy byli łatwo dostępni. Jednak rosnąca liczba osób nieaktywnych ekonomicznie sygnały narastających problemów strukturalnych. Polska nie tylko się starzeje, ale coraz większa liczba osób, w tym w wieku produkcyjnym, decyduje się na czasowe lub stałe wycofanie się z rynku pracy.
Jak podaje Jędrzej Lubasiński w Tygodniku Ekonomicznym PIE, w pierwszym kwartale 2025 r. liczba osób nieaktywnych zawodowo osiągnęła 12,7 mln, co stanowi 41,8% populacji w wieku od 15 do 89 lat. Jest to najwyższy wynik od drugiego kwartału 2021 r. Największy segment osób nieaktywnych zawodowo stanowią emeryci — ponad 5,1 mln osób w wieku 15–74 lat. Ogółem osoby w wieku emerytalnym stanowią imponujące 61% wszystkich osób nieaktywnych zawodowo.
Edukacja, zdrowie i rodzina poza pracą
Nie tylko wiek powstrzymuje Polaków przed wejściem na rynek pracy . Inne czynniki odgrywają znaczącą rolę — zarówno wybory osobiste, jak i ograniczenia zdrowotne lub społeczne.
W pierwszym kwartale tego roku 2,325 mln osób było nieaktywnych ekonomicznie z powodu ciągłej edukacji lub podnoszenia kwalifikacji . Jest to również najwyższa liczba od
Źródło
