Propozycja Ministerstwa Pracy dotycząca zakazu nieodpłatnych staży wymaga gruntownego dialogu publicznego. Nakładanie dużych obciążeń finansowych na firmy może zmniejszyć ich gotowość do przyjmowania stażystów lub praktykantów, ostrzegał Robert Lisicki z Konfederacji Lewiatan w oświadczeniu dla PAP.
W lipcu minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o rozpoczęciu prac nad projektem ustawy zakazującej nieodpłatnych staży. Jednak szczegóły proponowanych przepisów – takie jak to, które programy szkoleniowe będą wymagały wynagrodzenia – pozostają nieujawnione przez ministerstwo.
Robert Lisicki, analityk Konfederacji Lewiatan, zauważył dla PAP, że sformułowanie „zakaz bezpłatnych staży” jedynie wywołuje szerszą debatę. Podkreślił potrzebę zdefiniowania, jakich formatów szkoleń dotyczyć będą reformy, podkreślając wieloaspektowość problemu i wagę inkluzywnych dyskusji z interesariuszami.
Reklama Zobacz także: Weź udział w naszym multithlonie giełdowym! Dyscypliny: sprint po akcje, zanurz się w ETF-y i wypchaj portfel, by zdobyć nagrodę.
Podkreślił, że produktywność stażystów waha się w zależności od rodzaju pracy, wcześniejszego doświadczenia i możliwości rozwoju umiejętności. Krytycy sugerują, że rzeczywiste budowanie kompetencji często rozpoczyna się po zakończeniu stażu, co powinno wpływać na system wynagrodzeń.
„To zależy od przypadku. Często pracodawcy biorą na siebie znaczną odpowiedzialność już na wczesnym etapie, zapewniając bezpieczne środowisko i wyznaczając mentorów, którzy poprowadzą stażystów przez protokoły obowiązujące w miejscu pracy” – stwierdził.
Lisicki wyraził również obawy pracodawców dotyczące obowiązkowych stawek wynagrodzeń stażystów. Odnosząc się do płacy minimalnej, wyraził wątpliwość, czy wkład stażystów można zrównać z wkładem doświadczonych, wykwalifikowanych pracowników.
– Z punktu widzenia pracodawcy, wyniki stażystów często nie uzasadniają wypłacania im minimalnego wynagrodzenia – zauważył.
Ostrzegł również, że przytłaczające obciążenia finansowe mogą skłonić firmy do ograniczenia możliwości szkoleniowych. „Wysokie koszty mogą zniechęcić pracodawców do przyjmowania stażystów w niektórych sektorach” – dodał.
Lisicki przyznał, że podnoszenie jakości staży – poprzez wartość edukacyjną, praktyczne doświadczenie i odpowiednie mentoring – zasługuje na uwagę. Powtórzył, że sukces programów szkoleniowych zależy od sprzyjającego środowiska, zgodnego z celami edukacyjnymi.
„ Kluczowe jest zbilansowanie wydatków pracodawców związanych z koordynacją staży . Przyjmowanie stażystów wiąże się z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy, udostępnienia narzędzi i wyznaczenia opiekunów – zadań, które wymagają czasu i zasobów, zwłaszcza na początkowym etapie” – wyjaśnił.
Studenci wyrazili w tej sprawie zdecydowane opinie. Mateusz Nesterowicz, rzecznik Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS), stwierdził, że młodzież domaga się godziwego wynagrodzenia za swój wkład . W roku akademickim 2024/2025 NZS przeprowadził ankietę wśród 1330 studentów z całego kraju w ramach badania zatytułowanego „Staże i praktyki studenckie”.
„Wyniki ujawniły powszechną frustrację związaną z nieodpłatnymi rolami, które zdaniem studentów utrudniają im stabilność finansową. Wielu postrzega to jako wyzysk, zwłaszcza biorąc pod uwagę rosnące koszty utrzymania” – zauważył.
Wyjaśnił, że rosnące koszty zmuszają większość studentów do łączenia studiów z pracą zarobkową. Obowiązkowe nieodpłatne staże pogłębiają obciążenia finansowe, często zmuszając absolwentów studiów licencjackich do rezygnacji ze studiów magisterskich.
Według Nesterowicza studenci domagają się odpowiedzialności pracodawcy za zapewnienie godnych warunków kształcenia. Chociaż płaca minimalna jest pożądana, w badaniu zaproponowano również alternatywy, takie jak zwrot kosztów podróży czy zapewnienie wyżywienia.
– Celem jest złagodzenie stresu finansowego, aby stażyści mogli skupić się na nauce, nie martwiąc się o przetrwanie – podkreślił.
Równoległe działania na rzecz wyeliminowania niepłatnych staży trwają w UE. Wytyczne polityczne i projekty dyrektyw w tej sprawie zostały opracowane i zatwierdzone podczas polskiej prezydencji w Radzie UE. (PAP)
kblu/ mark/ aba/ mow/
