08.06.2025. Na zdjęciu z 7. dnia bieżącego miesiąca Sergio Palumberi, kierownik misji Axiom-4 z Europejskiej Agencji Kosmicznej, bierze udział w sesji zdjęciowej dla PAP na Przylądku Canaveral. 10 czerwca rakieta Falcon 9 wystrzeli kapsułę Dragon, która przewiezie czterech astronautów z misji Axiom-4 (Ax-4) na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) z Centrum Kosmicznego im. Johna F. Kennedy'ego. Załogę stanowić będą: Peggy Whitson (USA) – dowódca, Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista, Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot i Tibor Kapu (Węgry) – specjalista. (sko) PAP/Leszek Szymański
Uczestnicy dwutygodniowej misji Ax-4 będą mieli napięty harmonogram w trakcie swojego krótkiego pobytu na orbicie, poinformował PAP Sergio Palumberi z Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Zauważył, że tego typu komercyjne misje będą zyskiwać coraz większe znaczenie.
Sławosz Uznański-Wiśniewski, drugi Polak w historii, ma wyruszyć w misję AX-4 na orbitę okołoziemską 10 czerwca.
Palumberi, pełniący funkcję kierownika misji ESA Ax-4, podkreślił, że obowiązki międzynarodowych agencji i firm współpracujących przy tej komercyjnej misji — Ax-4 — są jasno określone. Zadania związane z misją są rozdzielone między czterech głównych partnerów: ESA, NASA oraz amerykańskie firmy Axiom Space i SpaceX.
Podczas misji komercyjnych ESA nadzoruje przygotowanie naukowe i udziela wsparcia astronautom z Europy – w tym przypadku Uznański-Wiśniewski.
„Do naszych obowiązków należy szkolenie astronautów, zapewnianie wsparcia medycznego, przygotowywanie wszystkich eksperymentów i koordynowanie działań przed startem, w trakcie misji i po powrocie” – wyjaśnił Sergio Palumberi.
Axiom Space, jako główny wykonawca misji, odpowiada za wszystkie przygotowania i lot do momentu zbliżenia się kapsuły do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
Za eksploatację rakiety Falcon 9 i kapsuły Dragon, która przetransportuje astronautów Ax-4 na ISS, odpowiada SpaceX.
Z kolei NASA przejmie odpowiedzialność za misję, gdy tylko pojazd znajdzie się w tzw. strefie operacyjnej ISS, obejmującej promień kilku kilometrów wokół stacji.
„Na tym etapie NASA zajmie się działaniami związanymi ze zbliżaniem się do ISS i dokowaniem” – wyjaśnił Palumberi.
Wspomniał także, że po dokowaniu kapsuły do stacji, załoga Ax-4 przejdzie pod zarząd ISS.
„NASA odpowiada za operacje stacji, z wyłączeniem rosyjskich modułów zarządzanych przez agencję Roscosmos. ESA ma również własne zespoły, takie jak te nadzorujące europejski moduł laboratorium kosmicznego Columbus, które zajmują się wszystkimi działaniami ESA na ISS pod przewodnictwem dyrektora lotów NASA z Houston” – podkreślił kierownik misji.
Zauważył, że ESA osiągnęła 95% gotowości technicznej do misji Ax-4 ponad dwa tygodnie przed startem i musi osiągnąć 100% gotowości dwa dni wcześniej. Jednak wskazał, że nawet to może nie wystarczyć, aby rozpocząć procedurę startu w zaplanowanym terminie. Warunki pogodowe oceniane podczas okresowych ocen również będą decydować o zatwierdzeniu lotu.
„Informacje o pogodzie odbywają się co kilka godzin — od 48 do 8 godzin przed przewidywanym startem. Jeśli pogoda nie spełnia norm bezpieczeństwa, start może zostać opóźniony o dzień lub dłużej. Opóźnienia spowodowane niesprzyjającą pogodą zazwyczaj nie przekraczają kilku dni” — wyjaśnił.
Start misji z udziałem polskiego astronauty planowano początkowo na 29 maja, ale ze względu na problemy techniczne z nową kapsułą Dragon przeznaczoną do lotu orbitalnego astronautów, przełożono go na 8, a następnie na 10 czerwca. Okno startowe, czyli przedział czasowy, w którym statek kosmiczny może zostać wystrzelony, w ramach misji AX-4, rozciąga się do końca czerwca.
Sergio Palumberi zauważył, że komercyjne loty kosmiczne różnią się od regularnych misji organizowanych przez NASA, ESA i partnerów międzynarodowych, zarówno pod względem struktury organizacyjnej, jak i obowiązujących przepisów. Wspomniał między innymi o surowych przepisach narzuconych przez NASA partnerom komercyjnym.
„Prywatne przedsiębiorstwa mogą mieć różne interesy — czy to w wizerunku, czy w marketingu. Dlatego NASA egzekwuje ograniczenia, aby chronić infrastrukturę ISS przed nieautoryzowanym użyciem, takim jak reklama” — dodał.
Podkreślił, że komercyjne misje, takie jak AX-4, nie mają nic wspólnego z turystyką kosmiczną ani z nagłośnionymi lotami z udziałem sławnych osób na pokładzie.
„W naszym scenariuszu wysoko wyszkoleni astronauci wybrani przez swoje narody lub agencje kosmiczne są wysyłani na orbitę. Ich głównym celem jest przeprowadzanie eksperymentów, które w znacznym stopniu przyczynią się do rozwoju nauki i technologii” – podkreślił kierownik misji.
Oczekuje się, że zespół Ax-4 przeprowadzi ponad 60 eksperymentów naukowych na pokładzie ISS, przy czym każdy członek załogi poświęci około 80 godzin na badania w ciągu dwutygodniowej misji.
„Każdy eksperyment ma swój własny wyznaczony zespół odpowiedzialny za różne aspekty, w tym zgodność z wymogami technicznymi, bezpieczeństwem, logistyką i operacjami. Moją rolą było koordynowanie tych wysiłków. Musieliśmy je zaplanować tak, aby eksperymenty pasowały do godzin pracy załogi, zapewniając im zasilanie, transmisję danych i dostępność chłodnictwa” – stwierdził.
Wszystkie misje na ISS, jak np. Ax-4, wymagają bardzo precyzyjnego harmonogramu, ponieważ astronauci są bardzo zajęci na orbicie, a zespoły naziemne dążą do maksymalizacji naukowych efektów każdej misji.
„Załoga Ax-4 będzie pracować bardzo pilnie” – potwierdził przedstawiciel ESA.
Jego zdaniem loty komercyjne będą odgrywać coraz większą rolę.
Filozofia NASA opiera się na
Źródło
