Adobe Stock
Związek o nazwie YM81 wykazuje obiecujące właściwości zmniejszające uszkodzenia wątroby wywołane przedawkowaniem acetaminofenu (paracetamolu), a także może przynieść korzyści osobom cierpiącym na sepsę, dnę moczanową lub zapalenie stawów, jak wykazano w badaniu zaprezentowanym na konferencji American Chemical Society w Waszyngtonie.
Acetaminofen, powszechnie znany jako paracetamol, jest najpopularniejszym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Jest składnikiem wielu leków dostępnych bez recepty i na receptę. Chociaż jest bezpieczny w zalecanych dawkach, przekroczenie tych limitów może spowodować poważne uszkodzenie wątroby. Przedawkowanie często występuje w przypadku łączenia wielu produktów zawierających acetaminofen, błędnego obliczenia częstotliwości dawkowania lub przypadkowego połknięcia, szczególnie u dzieci.
W Stanach Zjednoczonych przedawkowanie paracetamolu jest najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności wątroby. Do grup wysokiego ryzyka należą niemowlęta, osoby starsze, osoby z chorobami wątroby oraz osoby przewlekle nadużywające alkoholu. Dorośli nie powinni przekraczać jednorazowej dawki 500–1000 mg lub dziennego limitu 4000 mg w przypadku krótkotrwałego stosowania i 2600 mg w przypadku długotrwałego leczenia. Należy zachować odstępy między dawkami wynoszące 4–6 godzin, a łączenie z alkoholem jest niebezpieczne. Dawki dla dzieci nie mogą przekraczać 60–75 mg na kilogram masy ciała dziennie.
W normalnych dawkach wątroba metabolizuje część acetaminofenu do szkodliwego związku zwanego N-acetylo-p-benzochinoiminą (NAPQI). Zdrowa wątroba skutecznie neutralizuje NAPQI, ale nadmierne spożycie acetaminofenu zaburza ten proces, powodując toksyczne nagromadzenie, które uszkadza komórki wątroby i może prowadzić do niewydolności narządu lub śmierci.
Jedynym zatwierdzonym antidotum na zatrucie paracetamolem jest N-acetylocysteina, którą należy podać w ciągu ośmiu godzin. W przypadku nieskuteczności konieczne staje się przeszczepienie wątroby (zatrucie to jest drugą najczęstszą przyczyną przeszczepów wątroby na świecie).
Naukowcy z Virginia Commonwealth University sugerują, że YM81, nowa cząsteczka, może być pomocna w leczeniu uszkodzenia wątroby wywołanego acetaminofenem (AILI) i innych chorób zapalnych. Wczesne testy na myszach wykazały zdolność YM81 do hamowania stanu zapalnego wątroby i ochrony przed uszkodzeniami związanymi z AILI.
Aby opracować terapie na AILI i choroby neurodegeneracyjne, Jannatun Nayem Namme i jej zespół badali związki hamujące inflamasomy – białka napędzające stan zapalny. W trakcie tych prac zidentyfikowali cząsteczki zdolne do blokowania gasderminy D (GSDMD), białka powiązanego z piroptozą, mechanizmem śmierci komórkowej zaangażowanym w AILI.
Po syntezie wielu inhibitorów GSDMD zespół odkrył YM81, który specyficznie blokuje GSDMD, aby zahamować piroptozę. W badaniach pięć myszy leczonych YM81 po przedawkowaniu acetaminofenu wykazało znacznie niższe poziomy markerów uszkodzenia wątroby (aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej) w porównaniu z 10 myszami nieleczonymi, co wskazuje na zmniejszenie stanu zapalnego.
Główny badacz Shijun Zhang wyjaśnił, że YM81 jest nadal w fazie wstępnego rozwoju. „Przyszłe działania pozwolą udoskonalić skuteczność, bezpieczeństwo i stabilność YM81, a jednocześnie ocenić jego potencjał w szerszych badaniach na zwierzętach” – stwierdził.
Namme podkreśliła szersze zastosowanie YM81, zauważając, że inhibitory GSDMD mogą zwalczać różne schorzenia zapalne i neurodegeneracyjne, w tym zapalenie stawów, sepsę i dnę moczanową. „Ukierunkowanie na GSDMD oferuje strategiczną ścieżkę łagodzenia stanu zapalnego i uszkodzeń tkanek w różnych schorzeniach” – wyjaśniła. (PAP)
Paweł Wernicki (PAP)
pmw/ zan/
