Fot. Tomasz Modrzejewski/UMW
Obecne ramy oceny uniwersytetów nie sprzyjają jakości ani nie promują postępu naukowego. Nie sposób pomyśleć, że od przyszłego roku nie będzie żadnych zmian w tym zakresie, stwierdzili w czwartek rektorzy polskich uczelni medycznych.
Uważają, że absurdem jest to, aby uniwersytety medyczne konkurowały z instytutami badawczymi, które nie zajmują się działalnością kliniczną.
W czwartek rektorzy spotkali się we Wrocławiu na posiedzeniu Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych (KRAUM), którego gospodarzem był Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu.
Wśród ich próśb jest odrębny proces oceny instytutów badawczych i uniwersytetów, a także zwiększenie liczby wysoko punktowanych publikacji kwalifikujących się do oceny. Stanowisko KRAUM zostanie wyrażone w dokumencie i przekazane Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako podstawa do niezbędnych zmian w przyszłości.
„Obecne kryteria oceny są niewystarczające pod względem jakości; nie wspierają one wysiłków naukowych. Cieszę się, że KRAUM jednoczy się w tej trosce, opowiadając się za koniecznymi zmianami w nadchodzącym okresie oceny. Nie możemy sobie wyobrazić scenariusza, w którym nasze zalecenia zostaną pominięte lub zlekceważone. Jako wybitne uniwersytety, naszym celem nie jest samo przetrwanie, ale dążenie do jakości” – zauważył prof. Piotr Ponikowski, rektor wrocławskiego uniwersytetu.
Ewaluacja to proces oceny działalności badawczej jednostek akademickich, który jest kluczowy dla takich aspektów, jak ich finansowanie, zdolność do nadawania stopni naukowych lub udział w programie IDUB (Initiative of Excellence Research University). Obecny system, ustanowiony w 2018 r., budzi kontrowersje w całej społeczności naukowej. Wezwania do modyfikacji pojawiają się również w obecnej administracji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Obawy budzi m.in. metodologia przyznawania punktów za osiągnięcia naukowe. Prof. Piotr Dzięgiel, Prorektor ds. Nauki Uniwersytetu Medycznego w Warszawie, zauważył, że w tym kontekście korzystniejsze jest publikowanie na szeroką skalę, ponieważ ilość jest ważniejsza od jakości. „Nieuniknionym skutkiem jest spadek zarówno jakości publikacji, jak i samych badań naukowych. Na poziomie krajowym występują rozbieżności, takie jak korzystanie z tzw. fabryk publikacji, gdzie prace są kupowane bez rzeczywistej działalności naukowej. Dlatego proponujemy metodę oceny, która zachęca do publikacji najwyższej jakości” – stwierdził.
Społeczność szkolnictwa wyższego w zakresie medycyny wyraża również obawy dotyczące struktury systemu, który karze uniwersytety, których pracownicy zajmują się nauczaniem i pracą kliniczną obok badań. Jednak są oni oceniani wyłącznie w jednej z tych dziedzin.
„Podkreślamy i prosimy o zrozumienie potrzeb naszych uczelni, które posiadają unikalne cechy i obszary działania. Oprócz nauczania i badań, dbamy również o ciężko chorych pacjentów. Zarządzamy dużymi jednostkami klinicznymi i dlatego powinniśmy być postrzegani inaczej, szczególnie w porównaniu z instytutami badawczymi, które mają zupełnie inne obowiązki” – wyjaśniał prof. Wojciech Załuska, przewodniczący KRAUM i rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Podkreślił, że obecna metoda oceny, która ma obowiązywać do końca 2025 r., nie jest ani konstruktywna, ani sprawiedliwa i nie ułatwia rozwoju uniwersytetów. Zauważył rosnący brak zainteresowania młodych lekarzy kontynuowaniem kariery dydaktycznej na uniwersytetach i opowiadał się za poprawą warunków kształcenia i awansu personelu medycznego.
Prof. Maciej Małecki, prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum, zwrócił uwagę, że obecny system oceniania faworyzuje mniejsze uniwersytety z różnych powodów, pozwalając im osiągać lepsze wyniki niż większe instytucje medyczne lub niemedyczne. Porównał to do wyścigu, w którym niektórzy zawodnicy biegną 400 metrów, inni pokonują 400-metrowe płotki, a niektórzy „pokonują tylko 100 lub 300 metrów, ponieważ działają zaledwie od dwóch lat”.
„Te wyniki nie odzwierciedlają rzeczywistej jakości naszych uniwersytetów. Niedopuszczalne jest, aby najlepsze uniwersytety w rankingach międzynarodowych z Polski miały problemy z uzyskaniem odpowiednich klasyfikacji w polskiej ocenie” – stwierdził Małecki.
KRAUM proponuje wprowadzenie tzw. oceny niesankcjonowanej, dzięki której Ministerstwo Nauki będzie mieć pewność, że istniejąca kategoria nie może zostać zdegradowana, choć może zostać ulepszona.
„Tę korektę można by wprowadzić poprzez zmiany legislacyjne, a poprzez modyfikację przepisów możliwe jest odróżnienie uczelni, które prowadzą badania i kształcą studentów od instytutów badawczych, takich jak Polska Akademia Nauk (PAN), które zajmują się wyłącznie badaniami naukowymi. Uważamy, że niesprawiedliwe jest grupowanie nas wszystkich w jednej kategorii ewaluacyjnej” – podsumował prof. Małecki.
Podobno podczas kolejnego spotkania KRAUM, które odbędzie się w dniach 12-13 marca, ma zostać sfinalizowany dokument, który zostanie zatwierdzony przez wszystkich sygnatariuszy i w którym zostaną zaproponowane niezbędne zmiany w
Źródło
