Ponad trzy czwarte obywateli Polski sprzeciwia się idei płatnej edukacji, zgodnie z sondażem IBRiS przeprowadzonym dla „Rzeczpospolitej”. Wskazuje to na brak poparcia społecznego dla propozycji Sławomira Mentzena, która poruszyła nastroje społeczne po jego wywiadzie w Channel Zero. 
Uroczyste rozpoczęcie roku akademickiego na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Auditorium Maximum tej uczelni w Warszawie
Joanna Ćwiek-Swidecka
„W moim idealnym scenariuszu edukacja miałaby swoją cenę” – stwierdził Sławomir Mentzen w wywiadzie dla Krzysztofa Stanowskiego w Channel Zero. Jednak wydaje się, że kandydat na prezydenta z Konfederacji jest odosobniony w tym punkcie widzenia, ponieważ sondaż IBRiS dla „Rzeczpospolitej” (przeprowadzony w dniach 28-29 marca) ujawnia, że zdecydowana większość Polaków opowiada się za bezpłatną edukacją.
To przekonanie podziela aż 76,1% uczestników, przy czym 37,4% twierdzi, że edukacja powinna być całkowicie bezpłatna. Z kolei 39,1% uważa, że absolwenci bezpłatnej edukacji powinni być zobowiązani do pracy w Polsce przez określony czas. Częstym tematem dyskusji publicznych jest propozycja zakazu młodym lekarzom przeprowadzania się za granicę w celach zarobkowych.
Kto poparłby płatną edukację?
Zaledwie 1,6% ankietowanych opowiada się za wprowadzeniem opłat za naukę. Tymczasem 15,5% jest otwartych na pomysł płatnej edukacji, pod warunkiem, że osoby potrzebujące będą miały szeroki dostęp do systemu stypendialnego dla utalentowanych osób. Co ciekawe, jeśli chodzi o wymóg „odpracowania” wykształcenia w Polsce, opinie wśród wyborców są podzielone: 44% zwolenników partii rządzącej i 45% wyborców opozycji jest za.
Niewielka liczba osób opowiadających się za powszechnym czesnym występuje niemal wyłącznie wśród zwolenników opozycji – PiS, Konfederacji i Razem (4% respondentów). Ta propozycja nie znajduje poparcia wśród innych grup wyborczych. Jednak gdy weźmie się pod uwagę stypendia, podejście to zyskuje poparcie 18% zwolenników partii rządzącej i 16% zwolenników opozycji. Żądanie bezpłatnej edukacji jest bardziej widoczne wśród kobiet – potencjalnie ze względu na ich większe prawdopodobieństwo kontynuowania nauki na poziomie wyższym. Natomiast mężczyźni częściej popierają wymóg pracy w kraju przez określony czas po ukończeniu studiów.
Nacisk na bezpłatną edukację jest najsilniejszy wśród młodszych respondentów – jedna na trzy osoby w wieku od 18 do 29 lat popiera opcję bezwarunkową. Poparcie dla wymogu odpracowania ich wynosi 14%, podczas gdy 17% opowiada się za odpłatnością połączoną ze stypendiami. W tej grupie wiekowej tylko 3% opowiada się za płatną edukacją.
Z drugiej strony zaobserwowano, że respondenci w wieku 50–59 lat wykazują największy entuzjazm dla obowiązku odpracowania wykształcenia w kraju – znaczące 65% popiera tę koncepcję. Podobny punkt widzenia wyrażają osoby po sześćdziesiątce, z 60% zwolennikami. Ta skłonność może być związana z problemami zdrowotnymi i wyzwaniami związanymi z dostępem do opieki medycznej.
Kto straciłby szansę na zdobycie doświadczenia?
Nic dziwnego, że ponad połowa rodziców pobierających zasiłki na wiele dzieci wolałaby, aby edukacja była całkowicie bezpłatna. Osoby z wykształceniem średnim, w tym te, które nie ukończyły studiów (48%), i 29% absolwentów uniwersytetów podzielają podobny pogląd. Wielu polityków podkreśla brak możliwości edukacji, gdyby wprowadzono opłaty. – Płatna edukacja byłaby znaczącym błędem. Młodym ludziom coraz trudniej byłoby zdobyć wykształcenie i odnieść sukces – stwierdził kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki w filmie udostępnionym na platformie X. Podkreślił, że nie byłby w stanie pozwolić sobie na edukację, gdyby była płatna.
Kandydat Platformy Obywatelskiej Rafał Trzaskowski i Szymon Hołownia, reprezentujący Polskę 2050, również sprzeciwili się propozycji Sławomira Mentzena dotyczącej płatnej edukacji. – Świat jego aspiracji jest koszmarem dla niezliczonej liczby młodych ludzi w Polsce – zauważył marszałek Sejmu podczas konferencji prasowej. – Wielu mieszkańców mniejszych miejscowości i mniej zamożnych rodzin w większych miastach nie dostanie się na studia, nie zrobi postępów i nie zrealizuje swoich aspiracji w idealnym świecie wyobrażonym przez Sławomira Mentzena – podsumował.
