Z archiwum Georgiosa Georgalisa, fragment.
Paleontolodzy z Polski i Kanady zidentyfikowali starożytne szczątki salamander, żab i jaszczurek datowane na 37 milionów lat temu. Wśród nich są prekursorzy współczesnych „afrykańskich żab byczych”, kolosalnych jadowitych jaszczurek, które obecnie występują w Ameryce Środkowej i Północnej, a także wymarłe obecnie, silnie opancerzone gady.
Te okazy pochodzą z nieczynnego kopalnictwa fosforanów w Quercy w południowej Francji. Miejsce to, znane jako La Bouffie, datuje swój wiek na późny eocen – okres charakteryzujący się ciepłymi, wilgotnymi warunkami przypominającymi środowisko tropikalne.
„Od XIX wieku kopalnie fosforanów w Quercy dostarczają licznych skamieniałych szczątków zwierząt. Chociaż obszar ten słynie z różnorodnych populacji ssaków – w tym torbaczy i naczelnych – inne grupy kręgowców były niedostatecznie reprezentowane we wcześniejszych badaniach. Współpracując z Alfredem Lemierre z kanadyjskiego Królewskiego Muzeum Paleontologii Tyrrell, przeanalizowaliśmy skamieniałości płazów i gadów, dokumentując kilka wcześniej niezarejestrowanych znalezisk” – powiedział dr Georgios Georgalis z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Skamieniałości reprezentują różnorodne linie rozwojowe gadów i płazów. „Niektóre grupy nie mają żyjących odpowiedników w Europie. La Bouffie jest spokrewniony z „gila monsterem” – współczesnymi jadowitymi jaszczurkami z Ameryki – obok czterech odrębnych gatunków legwanów, przodków dzisiejszych afrykańskich żab byczych, oraz wymarłych grup gadów, takich jak gliptozaury (grubo opancerzone jaszczurki) i paleowaranidy (wczesni krewni waranów, takich jak waran z Komodo). Ta różnorodność maluje żywy obraz pradawnych dżungli Europy sprzed 37 milionów lat” – wyjaśnia badacz.
Wśród odkryć warto zwrócić uwagę na dwa wcześniej niezidentyfikowane gatunki jaszczurek.
„Cadurcopanoplos, gliptozaur, był całkowicie opancerzonym jaszczurem. Jego grecka nazwa nawiązuje do plemienia Cadurci ze starożytnej Quercy. Jak sugeruje nazwa, jego ciało było osłonięte gęstymi, kostnymi płytkami, przypominającymi zbroję średniowiecznego rycerza. Od europejskich gliptozaurów odróżnia go unikalna struktura osteodermy czaszki. Linia ta zanikła około 34 miliony lat temu, wraz z ochłodzeniem klimatu Europy, co wywołało zmiany środowiskowe” – zauważył Georgalis.
Mówiąc o Phosphoriguana, dodał: „Ten gatunek legwana, nazwany tak od miejsca odkrycia w złożach fosforanowych, był mniejszy od swoich krewnych i charakteryzował się odmienną morfologią szczęki i cechami zębów”.
Wyniki badań zostały opublikowane w ogólnodostępnym czasopiśmie Swiss Journal of Palaeontology, dofinansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki. (PAP)
akp/ zan/
