Nowe badanie sugeruje, że doświadczenia w rzeczywistości wirtualnej, mające naśladować efekty wizualne o charakterze psychodelicznym, mogą bezpiecznie zwiększać kreatywność i elastyczność myślenia – bez użycia narkotyków.
Naukowcy z Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca w Mediolanie odkryli, że „cyberdeliczne” doświadczenia VR – generowane komputerowo środowiska symulujące halucynacje wzrokowe – mogą wywoływać krótkotrwałe efekty psychologiczne i emocjonalne podobne do tych obserwowanych po zażyciu substancji psychodelicznych, takich jak LSD czy psylocybina.
Wyniki badań zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Dialogues in Clinical Neuroscience przez zespół pod kierownictwem profesora Giuseppe Rivy, dyrektora uniwersyteckiego Humane Technology Lab, a także Giulii Brizzi i Chiary Pupillo.
„Po raz pierwszy wykazaliśmy, że rzeczywistość wirtualna jest w stanie odtworzyć niektóre pozytywne efekty zwykle kojarzone ze stosowaniem substancji psychotropowych” – powiedział Riva w komunikacie prasowym uniwersytetu.
Według niego, spośród tych efektów szczególnie znaczący jest „wzrost elastyczności poznawczej i kreatywności”.
„Ważne jest jednak, aby zweryfikować, czy efekty te są rzeczywiście porównywalne, na poziomie neurobiologicznym, z efektami wywoływanymi przez związki takie jak psylocybina czy LSD” – powiedział Riva. „Zebrane dane sugerują jednak, że obrana ścieżka jest obiecująca i wymaga dalszych badań”.
Do badania jego zespół zrekrutował 50 zdrowych dorosłych, z których każdy wziął udział w dwóch 10-minutowych sesjach VR. Jedna sesja pokazywała uspokajające otoczenie z filmu „Tajemniczy ogród”, a druga wykorzystywała sztuczną inteligencję do przekształcenia tej samej sceny za pomocą halucynogennych wizualizacji.
U uczestników, którym pokazano wersję „halucynacyjną”, zaobserwowano krótkotrwałe zmiany nastroju, kreatywności i elastyczności poznawczej w porównaniu do osób, którym pokazano standardową wersję filmu.
Naukowcy twierdzą, że te efekty wskazują na to, iż cyfrowe doświadczenia „cyberdeliczne” mogą w przyszłości stanowić wsparcie terapii zdrowia psychicznego, zwłaszcza w przypadku osób, które nie reagują dobrze na tradycyjne leki.
Eksperci ostrzegają jednak, że u niektórych użytkowników rzeczywistość wirtualna może powodować chorobę lokomocyjną, nudności i dezorientację.
Z tego powodu autorzy stwierdzili, że tego typu doświadczenia powinny być wykorzystywane wyłącznie w kontrolowanych warunkach, pod nadzorem przeszkolonych specjalistów.
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie substancjami psychodelicznymi w kontekście zdrowia psychicznego.
Związki takie jak psylocybina, substancja czynna „magicznych grzybów”, są testowane w badaniach klinicznych w leczeniu opornej na leczenie depresji i zespołu stresu pourazowego. Psylocybina jest legalna do stosowania terapeutycznego w Kolorado i Oregonie, choć nadal nielegalna na mocy prawa federalnego.
We Włoszech pierwsze badanie z psylocybiną zostało autoryzowane w sierpniu 2025 roku. Jednak naukowcy, tacy jak Riva, twierdzą, że symulacje cyfrowe mogą oferować podobne korzyści bez obaw prawnych i bezpieczeństwa związanych z lekami.
„Cyfrowe doświadczenia psychodeliczne nie mają na celu zastąpienia narkotyków” – twierdzą autorzy badania. „Naszym celem jest jednak wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości i technologii do stworzenia bezpiecznego laboratorium, w którym można badać odmienne stany świadomości i ich terapeutyczny potencjał. Jednocześnie oferują one cyfrową alternatywę dla osób poszukujących potencjalnych korzyści płynących z doświadczeń psychodelicznych bez uciekania się do substancji psychoaktywnych, a także dla tych, którzy nie reagują na tradycyjne metody leczenia”.
Więcej informacji
Więcej informacji na temat VR jako narzędzia w badaniach nad zdrowiem psychicznym można znaleźć na stronie Narodowych Instytutów Zdrowia.
Prawa autorskie © 2025 HealthDay. Wszelkie prawa zastrzeżone.
