Najwyższa Izba Kontroli (NIK) ujawniła, że planowanie i realizacja Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) w latach 2021-2023 były prowadzone nienależycie. Inicjatywa nadal boryka się z wieloma wątpliwościami, co stawia pod znakiem zapytania jej gotowość operacyjną do przewidywanego terminu 2032 roku.
Analiza NIK wskazuje, że przedstawiciel rządu w CPK niewłaściwie monitorował przedsięwzięcie, ustalając jego zakres i harmonogram w oparciu o przestarzałe i niepraktyczne założenia. Ponadto, CPK zaniedbał przygotowanie niezbędnej dokumentacji i błędnie oszacował alokacje budżetowe.
Rozwój lotniska w Radomiu uznany za ekonomicznie nieuzasadniony
Kontrola NIK ujawniła ponadto, że Polskie Porty Lotnicze SA (PPL) niewłaściwie przekierowywała środki z modernizacji lotnisk Chopina i Modlin na budowę obiektu w Radomiu, co nie miało uzasadnienia ekonomicznego. Ta zmiana nie przyczyniła się do zwiększenia przepustowości Warszawy, co doprowadziło do utraty dochodów. Ponad 738 mln zł zainwestowane w Radom przyniosło straty w wysokości 67,5 mln zł w latach 2023–2024.
Do grudnia 2023 roku spółka CPK zrealizowała zaledwie cztery z sześciu zaplanowanych celów. Do poważnych opóźnień należało uzyskanie pozwolenia na lokalizację, wydanego z 15-miesięcznym opóźnieniem w styczniu 2025 roku. Wydatki na segment lotniskowy wyniosły 1,3 mld zł przy budżecie wynoszącym 7,7 mld zł, a materiały przygotowawcze ukończono z kilkumiesięcznym opóźnieniem.
Zalecenia poaudytowe przekazano kluczowym interesariuszom, w tym kierownictwu CPK i kadrze kierowniczej PPL, wzywając do wzmocnienia nadzoru, zmiany harmonogramów i podjęcia działań naprawczych.
NIK krytykuje nadzór rządowy jako niewystarczający
Podczas briefingu na temat wyników kontroli, wiceprezes NIK Michał Jędrzejczyk wyjaśnił, że ocena koncentrowała się na uchybieniach proceduralnych, a nie na wartości strategicznej CPK. Stwierdził: „Kontrola uwypukla niegospodarność w definiowaniu parametrów projektu oraz opieranie się przez pełnomocnika CPK na nierealnych terminach”.
Jakub Niemczyk, dyrektor Departamentu Gospodarczego NIK, ujawnił skutki finansowe przekraczające 1,074 mld zł za lata 2021–maj 2025.
Oczekuje się zaangażowania prokuratora
Jędrzejczyk potępił zaprzestanie przez PPL modernizacji lotnisk Chopin i Modlin, nazywając to szkodliwą decyzją. „Decyzje te spowodowały stratę przychodów w wysokości 83 mln zł w 2024 roku, a potencjalne roczne deficyty mogą sięgnąć 226 mln zł” – zauważył, sugerując, że rozwój Radomia miał na celu wywarcie presji na linie lotnicze, aby przeniosły działalność.
NIK potwierdziła plany przekazania ustaleń prokuratorom, powołując się na względy proceduralne.
Zgodnie z obecnym harmonogramem budowa lotniska CPK w Baranowie, Wiskitkach i Teresinie planowana jest na 2026 rok. Oddanie do eksploatacji planowane jest na 2031 rok, a uruchomienie w 2032 roku, wraz z budową połączenia kolejowego Warszawa–CPK–Łódź. Całkowity koszt prognozowany do 2032 roku wynosi 131,7 mld zł.
