Offsety naturalne są istotnym narzędziem do osiągnięcia neutralności klimatycznej, ale ich efektywność zależy od odpowiedniego doboru projektów i transparentności działań.
Przedsiębiorstwa, które mądrze korzystają z offsetów, mogą nie tylko zmniejszyć swój wpływ na klimat, ale też przyczynić się do ochrony ekosystemów i budowy zrównoważonej przyszłości poprzez wspieranie projektów pochłaniających dwutlenek węgla z atmosfery.
Kredyty węglowe nie zastępują działań mających na celu bezpośrednią redukcję emisji, ale mogą być skutecznym narzędziem uzupełniającym strategie dekarbonizacyjne.
Offsety naturalne to działania lub inwestycje, które przyczyniają się do unikania, usuwania lub pochłaniania gazów cieplarnianych, przede wszystkim CO₂, za pomocą procesów naturalnych. Typowe projekty offsetowe obejmują:
- zalesianie i ponowne zalesianie – sadzenie drzew w celu zwiększenia pochłaniania CO₂;
- ochronę lasów – zapobieganie wylesianiu i degradacji lasów, które są naturalnymi magazynami węgla;
- rewitalizację terenów podmokłych – przywracanie ekosystemów, które naturalnie magazynują węgiel;
- rolnictwo regeneracyjne – wprowadzanie praktyk rolniczych, które zwiększają zdolność gleby do magazynowania węgla.
Offsety są mierzone w tonach CO₂, a ich certyfikacja odbywa się w ramach uznanych programów, takich jak GSS CERT. Jednostki GSS powstają w ramach projektów realizowanych przez podmioty wytwarzające biogaz oraz podmioty działające w sektorze LULUCF (Land Use, Land-Use Change and Forestry). Kompensując emisje jednostkami GSS CERT, przedsiębiorstwa inwestują jednocześnie w produkcję energii odnawialnej z biogazu w Polsce.
Dlaczego firmy sięgają po offsety naturalne?
- Neutralizacja emisji trudnych do uniknięcia: w niektórych branżach, takich jak lotnictwo, transport morski czy produkcja cementu, całkowita eliminacja emisji jest obecnie technologicznie niemożliwa lub bardzo kosztowna. Offsety pozwalają neutralizować te emisje.
- Budowanie wizerunku odpowiedzialnej firmy: działania związane z offsetowaniem są pozytywnie odbierane przez interesariuszy, w tym konsumentów, inwestorów i partnerów biznesowych.
- Spełnianie regulacji i wymagań rynkowych: w niektórych regionach offsety są elementem regulacji lub dobrowolnych zobowiązań w ramach systemów handlu emisjami, takich jak EU ETS.
- Dostępność i relatywnie niski koszt: w porównaniu z kosztami transformacji technologicznej offsety naturalne mogą być bardziej opłacalne w krótkim okresie.
Biznes odważnie sięga po offsety w swoich strategiach redukcji emisji:
· Microsoft w ramach swojej strategii osiągnięcia negatywnego bilansu węglowego do 2030 roku inwestuje w projekty związane z ochroną lasów oraz zalesianiem. Firma współpracuje z organizacjami certyfikującymi offsety. Projekty te są częścią szerszego planu firmy, który obejmuje eliminację emisji z łańcucha dostaw i operacji własnych.
· Delta Air Lines zainwestowała setki milionów dolarów w offsety węglowe, aby kompensować emisje wynikające z działalności lotniczej. Przykładem działań firmy są projekty ochrony lasów tropikalnych w Ameryce Południowej, które wspierają pochłanianie CO₂ i ochronę bioróżnorodności.
· Shell wykorzystuje offsety naturalne w ramach swojej strategii „Powering Progress”, której celem jest osiągnięcie zerowych emisji netto do 2050 roku. Firma oferuje swoim klientom możliwość zakupu paliwa z neutralnym bilansem węglowym, kompensując emisje dzięki projektom zalesiania i ochrony lasów.
· W branży modowej firma Gucci postawiła na całkowitą neutralność węglową, wykorzystując offsety naturalne do kompensacji emisji, które trudno jest wyeliminować. Gucci wspiera projekty związane z ochroną lasów w krajach rozwijających się, takich jak Zimbabwe i Indonezja.
· Unilever w ramach swojego programu „Climate and Nature Fund” finansuje projekty offsetowe związane z regeneracją terenów rolniczych i zalesianiem. Firma zobowiązała się do osiągnięcia zerowych emisji netto w całym swoim łańcuchu wartości do 2039 roku.
Standardy osiągania neutralności węglowej, takie jak te opracowane przez Science Based Targets initiative (SBTi) w ramach standardu Net Zero, precyzyjnie określają, w jaki sposób i w jakim zakresie firmy mogą korzystać z kompensacji emisji. Standard Net Zero kładzie szczególny nacisk na hierarchię działań klimatycznych, w której redukcja emisji jest priorytetem, a kompensacja dotyczy emisji rezydualnych.
W kontekście dekarbonizacji przedsiębiorstw emisje rezydualne (ang. residual emissions) to te emisje gazów cieplarnianych, które pozostają po wdrożeniu wszystkich możliwych i wykonalnych działań mających na celu ich bezpośrednie ograniczenie. Są to emisje trudne do uniknięcia, które wynikają z ograniczeń technologicznych, logistycznych lub ekonomicznych w danym czasie.
Założenia standardu Net Zero (SBTi):
- Redukcja emisji jako priorytet: przedsiębiorstwa powinny dążyć do maksymalnego ograniczenia emisji w całym łańcuchu wartości (ang. value chain) poprzez transformację operacyjną i inwestycje w technologie niskoemisyjne.
- Kompensacja wyłącznie emisji rezydualnych: offsety mogą być stosowane tylko do emisji, które pozostają po wdrożeniu wszystkich wykonalnych działań redukcyjnych. Standard Net Zero podkreśla, że nie można osiągnąć neutralności węglowej jedynie poprzez zakup offsetów – kompensacja ma być uzupełnieniem, a nie substytutem działań redukcyjnych.
- Priorytet dla projektów trwałego pochłaniania CO₂: standard preferuje offsety związane z tzw. permanent carbon removal – trwałym usuwaniem dwutlenku węgla z atmosfery (np. poprzez projekty związane z technologiami wychwytywania i składowania węgla lub zalesianiem).
- Cele krótkoterminowe i długoterminowe: firmy są zobowiązane do osiągnięcia znaczących redukcji emisji (zgodnych z ograniczeniem globalnego ocieplenia do 1,5 st. C) do 2030 roku, a do 2050 roku powinny ograniczyć emisje o co najmniej 90–95 proc. Kompensacja dotyczy pozostałych 5–10 proc. emisji, które są trudne do wyeliminowania.
Włączenie kompensacji emisji rezydualnych w strategię Net Zero wymaga od firm spełnienia kilku kluczowych wymagań, aby uniknąć zarzutów greenwashingu:
- Przejrzystość działań: firmy muszą jasno komunikować, które emisje zostały zredukowane, a które skompensowane oraz jakie projekty offsetowe wykorzystano.
- Certyfikowane offsety: kompensacja powinna opierać się na projektach certyfikowanych przez uznane programy, które gwarantują rzeczywisty, dodatkowy i trwały wpływ na redukcję emisji.
- Włączenie interesariuszy: współpraca z lokalnymi społecznościami i partnerami w realizacji projektów offsetowych zwiększa ich akceptację i trwałość.
Przykłady kompensacji emisji rezydualnych przez firmy:
- Google osiągnęło neutralność węglową w 2007 roku i dąży do pełnej dekarbonizacji swoich operacji do 2030 roku. W międzyczasie firma kompensuje emisje rezydualne za pomocą certyfikowanych projektów związanych z zalesianiem i energią odnawialną.
- Apple zobowiązało się do osiągnięcia neutralności węglowej w całym łańcuchu wartości do 2030 roku. Kompensuje emisje rezydualne poprzez inwestycje w projekty zalesiania i ochrony lasów tropikalnych.
- Nestlé kompensuje emisje rezydualne poprzez projekty regeneracji lasów i inwestycje w rolnictwo regeneracyjne, które pozwalają na zwiększenie pochłaniania węgla przez glebę.
System GSS CERT jest oparty na międzynarodowych standardach walidacji i weryfikacji, oferuje certyfikowane offsety emisji unikniętej, usuniętej i pochłoniętej w łańcuchu wartości biogazowni:
- Bezpieczna technologia: projekt, emisje i cykl życia certyfikatów są w pełni przejrzyste.
- Osiągnięte redukcje emisji są poświadczane przez niezależnego weryfikatora zewnętrznego (Bureau Veritas).
- Metodologia obliczeń została opracowana na podstawie metodologii UNFCCC i RED II.
- Konserwatywne podejście do danych i mierników wykorzystywanych w obliczeniach.
- Reguły systemu zapewniają, że oceniono i zapobieżono możliwości wzrostu emisji w innych miejscach oraz projekt nie powoduje szkód środowiskowych ani społecznych.
- Każdy projekt realizowany w ramach systemu GSS CERT i każda jednostka offsetowa realizuje co najmniej trzy cele zrównoważonego rozwoju.
Kluczowym elementem strategii osiągnięcia neutralności emisyjnej przez przedsiębiorstwa, które posiadają emisje rezydualne i trudne do redukcji lub uniknięcia, zwłaszcza w sektorach, gdzie pełna dekarbonizacja jest technologicznie lub ekonomicznie trudna, jest ich kompensacja. Projekty powinny być wysokiej jakości oraz o trwałym wpływie na redukcję CO₂. Przyszłość strategii klimatycznych zależy od tego, czy firmy będą w stanie skutecznie łączyć bezpośrednią redukcję emisji z odpowiedzialnym i przejrzystym wykorzystaniem mechanizmów kompensacyjnych. W ten sposób dekarbonizacja staje się realnym narzędziem w globalnej walce z kryzysem klimatycznym.
dr Monika Płońska – prezes zarządu Green Savings Scheme S.A. i Green Industry Foundation. Menadżer zarządzania zrównoważonym rozwojem w europejskich koncernach w sektorze naftowym, energetycznym i nawozowo- chemicznym.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google. Udostępnij artykuł Newsletter Bądź na bieżąco z informacjami ze świata biznesu i finansów Zapisz się