Zdjęcie: materiały prasowe
Pięć niezwykłych kobiet naukowców z całego świata ma otrzymać międzynarodowe nagrody L'Oréal–UNESCO 2025 For Women in Science. Ich innowacyjne projekty, zajmujące się kluczowymi kwestiami, takimi jak monitorowanie zdrowia, bezpieczeństwo danych i zielona energia, podejmują niektóre z najbardziej palących wyzwań dzisiejszych czasów. Uroczystość wręczenia nagród zaplanowana jest na czwartek w Paryżu.
Międzynarodowe Nagrody L'Oréal-UNESCO For Women in Science przyznawane są co roku pięciu wybitnym kobietom z różnych regionów: Afryki i państw arabskich, Azji i Pacyfiku, Europy, Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Ameryki Północnej.
W 27. edycji programu laureaci zostali wybrani z puli 466 nominacji, po wnikliwej ocenie przeprowadzonej przez niezależne jury pod przewodnictwem prof. Artura Avili – profesora w Instytucie Matematyki Uniwersytetu w Zurychu, uznanego badacza w Instituto de Matematica Pura e Aplicada w Brazylii i laureata Medalu Fieldsa z 2014 r.
Wyniki badań przeprowadzonych przez laureatów są pionierskimi nowymi ścieżkami w takich dziedzinach jak monitorowanie zdrowia w czasie rzeczywistym, bezpieczeństwo danych, zielona energia, wiedza uniwersalna i zanieczyszczenie powietrza. Ich odkrycia mają potencjał przekształcenia technologii, zwiększenia zdolności społeczeństwa do stawiania czoła globalnym wyzwaniom i znacznego podniesienia jakości życia na całym świecie.
Laureatem z Afryki i regionu arabskiego jest prof. Priscilla Baker z University of the Western Cape w Kapsztadzie, w Republice Południowej Afryki. Została uhonorowana za swój wyjątkowy wkład w rozwój wysoce czułych mikrosensorów elektrochemicznych mających na celu wykrywanie zanieczyszczeń środowiska, mających zastosowanie w sektorach farmaceutycznym, spożywczym, zdrowotnym i energetycznym. Jej rola jako mentora w zakresie analitycznej elektrochemii umożliwiła studentom i początkującym naukowcom rozpoczęcie przełomowych projektów badawczych w tej dyscyplinie.
Spośród nominowanych z regionu Azji i Pacyfiku nagrodę otrzymała prof. Xiaoyun Wang z Instytutu Studiów Zaawansowanych Uniwersytetu Tsinghua w Pekinie w Chinach. Została doceniona za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie kryptografii i matematyki kryptograficznej, niezbędne do bezpiecznej komunikacji i przechowywania danych. Jej badania ujawniły krytyczne luki w funkcjach skrótu powszechnie wykorzystywanych w protokołach komunikacyjnych, które są integralną częścią kart bankowych, haseł komputerowych i handlu elektronicznego. Jej wysiłki zainspirowały wiele studentek do podjęcia studiów na kierunkach matematycznych i bezpieczeństwa sieci.
Europejskim laureatem jest prof. Claudia Felser , dyrektor i członek naukowy Instytutu Maxa Plancka ds. Badań Ciała Stałego w Dreźnie w Niemczech. Otrzymała wyróżnienie za swoją interdyscyplinarną pracę łączącą fizykę, matematykę i chemię, co zaowocowało odkryciem i stworzeniem nowych materiałów magnetycznych. Materiały te są bardzo obiecujące dla przyszłych innowacji w zakresie zielonej energii. Jej nowatorskie podejście zapoczątkowało nową dziedzinę, „topologiczną chemię kwantową”, i wywołało rewolucję w materii relatywistycznej. Jej zaangażowanie i ciekawość stworzyły połączenie między nauką podstawową a praktycznymi wyzwaniami w zakresie przechowywania danych i technologii zielonej energii. Odgrywa ona kluczową rolę w podnoszeniu świadomości społecznej na temat znaczenia nauki i zachęca młodsze pokolenia, szczególnie kobiety, do kontynuowania kariery w nauce.
Nagrodę dla kobiet-naukowców Ameryki Łacińskiej i Karaibów przyznano prof. Marii Teresie Dova z Wydziału Nauk Ścisłych Uniwersytetu Narodowego w La Plata i starszej badaczce w National Council for Scientific and Technical Research (CONICET) w Argentynie. Została doceniona za swój kluczowy wkład w fizykę wysokich energii, w tym odkrycie i scharakteryzowanie bozonu Higgsa, eksplorację nowych dróg w fizyce i badania w dziedzinie fizyki promieni kosmicznych. Jej przywództwo i niezachwiane zaangażowanie w mentoringowanie początkujących naukowców zainspirowały nowe pokolenie, pozycjonując Argentynę jako kluczowego gracza w globalnej fizyce eksperymentalnej.
Laureatem nagrody z Ameryki Północnej jest profesor Barbara Finlayson-Pitts , emerytowana profesor na Wydziale Chemii oraz założycielka i współdyrektor Atmospheric Integrated Research Institute na Uniwersytecie Kalifornijskim (USA). Została doceniona za pionierskie badania, które odkryły nowe procesy w tworzeniu zanieczyszczeń powietrza, takich jak smog fotochemiczny. Ponadto ustaliła molekularne podstawy reakcji zachodzących na styku atmosfery i cząstek stałych unoszących się w powietrzu. Jej wyjątkowa zdolność do przekładania podstawowych odkryć na praktyczne zastosowania doprowadziła do znaczącego wkładu w politykę publiczną i regulacje w zakresie chemii atmosfery, ostatecznie poprawiając jakość powietrza.
Według statystyk UNESCO kobiety stanowią obecnie nieco ponad jedną trzecią badaczy na świecie (31,1%). Z tego powodu Fundacja L'Oréal i UNESCO współpracują od 27 lat w ramach programu For Women in Science, wspólnie opowiadając się za rolą kobiet w dziedzinach naukowych i ją wzmacniając. Ta inicjatywa wspiera rozwój karier kobiet naukowców i pomaga im pokonywać przeszkody.
Od początku istnienia programu L'Oréal–UNESCO For Women in Science uhonorowano 4700 badaczek, w tym 137 laureatek For Women in Science International Awards i 4500 laureatek lokalnych konkursów. Siedem laureatek otrzymało Nagrodę Nobla w dziedzinie nauk ścisłych.
Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 12 czerwca w siedzibie UNESCO w Paryżu. (PAP)
ekr/ pasek/
