Według polskich służb rosyjski oligarcha Oleg Bojko ma „niepokojące powiązania z rosyjskim rządem, rosyjskim wywiadem i służbami bezpieczeństwa, a także przestępczością zorganizowaną”. Były łotewski dyrektor ds. finansowych jego firmy ma dziś interesy w Polsce. Jest pomysłodawcą i twórcą marki, która właśnie podbija polski rynek jednorazowych e-papierosów — wynika z ustaleń Business Insider Polska. A nietypowe rosyjskie tło dotyczy też Aroma King, czyli najpopularniejszej marki jednorazówek w Polsce. Według dokumentów, w jej tworzenie zaangażowany był były działacz putinowskiej Jednej Rosji z obwodu królewieckiego.
- Bojko w Polsce robił interesy w branży finansowej. W przeszłości był m.in. głównym udziałowcem spółki, do której niegdyś należała znana firma pożyczkowa Vivus. Polskie MSWiA i UKNF ostrzegają przed oligarchą w oficjalnym dokumencie
- Były dyrektor ds. finansowych w jego imperium jest obecnie beneficjentem rzeczywistym spółki, która właśnie staje się jednym z najsilniejszych graczy na polskim rynku jednorazówek. W przesłanej nam odpowiedzi firma przekonuje, że nie ma nic wspólnego z Rosją i Bojką
- Rosja pojawia się w historii sukcesu drugiego nikotynowego potentata – marki Aroma King. W jej tworzenie zaangażowany był były polityk partii Władimira Putina
- Więcej informacji o biznesie znajdziesz na Businessinsider.com.pl
Oleg Bojko to jeden z najbogatszych Rosjan – w 2013 r. „Forbes” sklasyfikował go na 71. miejscu w kraju z majątkiem 1,4 mld dol. W swojej ojczyźnie zasłynął jako współwłaściciel telewizji Fashion, a także szef rosyjskiego komitetu paraolimpijskiego (biznesmen porusza się na wózku). Na świecie – jako właściciel grupy finansowej 4Finance. Do 2022 r. w jej skład wchodziła m.in. znana na polskim rynku firma pożyczkowa Vivus. Po pełnoskalowej rosyjskiej agresji na Ukrainę została sprzedana i zmieniła właściciela.
„Oleg Bojko posiada niepokojące powiązania z rosyjskim rządem, rosyjskim wywiadem i służbami bezpieczeństwa, a także z przestępczością zorganizowaną” – czytamy we wniosku Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, do którego przychyliło się polskie MSWiA w dokumencie z 12 września br. Zasadność wniosku potwierdziła też Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
UKNF dawał do zrozumienia, że Bojko może próbować wrócić na polski rynek finansowy. W uzasadnieniu przywołano jego zaangażowanie na Łotwie. Urząd wskazał na jego potencjalne powiązania z zarejestrowaną w tym kraju spółką AS 4Finance. Nadzorca opisuje, że miliarder, który formalnie wyzbył się udziałów w łotewskim biznesie, może nadal pośrednio wpływać na tamtejszą firmę. A ta z kolei mogłaby próbować wejść na polski rynek pożyczkowy poprzez kontrolowaną przez siebie nową zarejestrowaną w Polsce firmę, czyli Bastorehill Investments.
Minister spraw wewnętrznych i administracji po weryfikacji danych przez ABW uznał obawy UKNF za zasadne i zdecydował o zamrożeniu aktywów Bastorehill, jak i zakazaniu udostępniania mu środków finansowych i zasobów gospodarczych. Polska nie jest jedynym krajem blokującym potencjalne biznesy Rosjanina – Bojko widnieje też na listach sankcyjnych USA, Wielkiej Brytanii czy Australii.
Łotewska Służba Wywiadu Finansowego w marcu ostrzegała, że w tym kraju ryzyko omijania antyrosyjskich sankcji jest większe niż w innych krajach Unii Europejskiej ze względu na położenie geograficzne i powiązania ekonomiczne. Mieszka tam ok. 400 tys. Rosjan, którzy stanowią nawet 24 proc. populacji.
Łotewski twórca marki
Tymczasem nazwisko dawnego, łotewskiego pracownika wysokiego, kierowniczego szczebla w firmie Bojki można znaleźć w polskim KRS. I nie chodzi o branżę finansową, lecz nikotynową. Zgodnie z danymi zawartymi w Krajowym Rejestrze Sądowym, beneficjentem rzeczywistym spółek Evapify (obecnie ED Import) oraz Evapify Polska jest obywatel Łotwy Martins Baumanis. Od grudnia 2021 r. do maja 2023 r. obie spółki były powiązane kapitałowo.
To dzięki Evapify na sklepowe półki w Polsce trafiają jednorazowe e-papierosy marek Crystal, Geek Bar czy Dragbar. Według danych, do których dotarł Business Insider Polska, ich produkty w 2023 r. mogły stanowić nawet ponad 20 proc. rynku smakowych „jednorazówek” w Polsce.
Jak wynika z archiwalnych dokumentów spółki AS 4Finance, Martins Baumanis zajmował w firmie kontrolowanej przez Bojkę wysokie stanowiska. W archiwalnych sprawozdaniach finansowych kontrolowanego przez oligarchę podmiotu, Baumanis wymieniany był m.in. jako członek zarządu, był dyrektorem finansowym, a następnie dyrektorem ds. sprzedaży. W 2017 r. spółka informowała o tym, że Baumanis odchodzi z firmy — w oficjalnej notce prasowej podziękowano mu za sześć lat pracy.
Ponadto, zgodnie z danymi z KRS, udziały w ED Import (dawniej o nazwie Evapify) mają również spółki: E-ALT SIA oraz BFIN SIA. Według łotewskiego odpowiednika KRS Baumanis zajmuje kluczowe funkcje w podmiotach o tych samych nazwach.
Trop z Malta Files
Co więcej, do kwietnia 2024 r. jednym z udziałowców w Evapify (obecnie ED Import) była spółka Nessa Ltd.
Spółka o tej samej nazwie przed laty była przedstawiana jako element struktury udziałowej 4Finance. Widnieje w sporządzonym w 2013 r. dokumencie pokazującym wykres udziałowców firmy Bojki, przedstawionym w tzw. Malta Files — szeroko zakrojonym śledztwie dziennikarskim w sprawie niejasnych przepływów finansowych na Malcie.
Autorzy opisywali zaangażowanie łotewskiego biznesmena Marisa Martinsonsa (wówczas udziałowca Nessy) i innych łotewskich biznesmenów w operacje finansowego imperium Bojki w tym kraju. To właśnie m.in. od Martinsonsa Bojko kupił w 2011 r. 75 proc. udziałów w łotewskiej spółce 4Finance, którą potem dynamicznie rozwinął, a następnie przeniósł udziały na swoją matkę Wierę (po agresji Rosji na Ukrainę wyzbyła się udziałów).
Skierowaliśmy do Evapify pytania o łotewskiego beneficjenta i Nessę Ltd.
Evapify odpowiada
„Pan Martins Baumanis jest pomysłodawcą i twórcą marki Evapify. Nie pełni żadnych funkcji nadzorczych ani związanych z bieżącą, operacyjną działalnością w spółce ED Import czy Evapify Poland” — podkreśla Evapify w przesłanej nam odpowiedzi.
„Martins Baumanis w latach 2011-2017 był zatrudniony w strukturach grupy 4Finance — międzynarodowej spółki finansowej działającej w wielu krajach na świecie […]. Zajmował tam stanowisko dyrektora finansowego, a następnie dyrektora ds. sprzedaży […]. W 2017 r. Pan Martins Baumanis opuścił spółkę i rozpoczął swoją własną działalność, nie związaną z grupą 4Finance, ani podmiotami powiązanymi. Pan Baumanis nie utrzymuje także żadnego kontaktu z grupą 4Finance czy też jej podmiotami powiązanymi” — czytamy dalej.
Spółka chwali się jednak sukcesami 4Finance z czasów, gdy pracował tam Baumanis. „W czasie zatrudnienia spółka umocniła swoją pozycję i odnotowała znaczący wzrost oraz pozyskała kapitał poprzez emisję obligacji notowanych na giełdach we Frankfurcie i Sztokholmie” — napisano.
W sprostowaniach wysyłanych do innych mediów, a załączonych do korespondencji z Business Insiderem, przeczytać też można m.in., że Baumanis był jedynie pracownikiem 4Finance jak setki innych, a więc o żadnych „powiązaniach biznesowych” z Rosją i oligarchami nie może być mowy. Dementowano również jakiekolwiek ewentualne relacje Evapify oraz Baumanisa z rosyjskim kapitałem oraz Olegiem Bojką i dodano, że Łotysz jest zaangażowany w pomoc Ukrainie.
Firma odniosła się też do kwestii udziałów Nessa Ltd. „Spółka Nessa Ltd posiadała część udziałów w spółce ED Import. Niemniej jej przedstawiciele nie pełnili żadnych funkcji (ani zarządczych/operacyjnych, ani nadzorczych) w spółce. W związku ze zmianą profilu działalności spółki, Nessa przestała być udziałowcem ED Import” — opisano.
Poruszono też obecność Nessa Ltd w Malta Files. „Spółka została wymieniona w kontekście tzw. Malta Files tak samo, jak inne podmioty posiadające swoje siedziby na Malcie” — wskazano, wymieniając nazwy różnych wielkich międzynarodowych koncernów.
Evapify stwierdziło również: „nie do końca zrozumiałe jest dla nas zainteresowanie polskich mediów tematem struktury właścicielskiej”.
Aroma King
Zadziwiającą historię pośrednio związaną z Rosją w tle ma inny nikotynowy potentat nowej generacji, czyli Symetricus, odpowiedzialny za popularną markę Aroma King. Firma w ubiegłym roku mogła mieć nawet 35 proc. udziału na polskim rynku.
W KRS można przeczytać, że jednym z udziałowców Symtericusa był Dmitrii Shesternenko. Na stronach czeskiego sądu arbitrażowego dowiadujemy się, że w przeszłości pełnił nawet funkcję prezesa zarządu. „W 2020 r. Powodowie (a więc Symetricus i Shesternenko — przyp. red.) podjęli działania w celu wprowadzenia na rynek aromatyzowanych wyrobów nikotynowych” — czytamy w dokumencie.
Jego nazwisko można znaleźć w wyszukiwarkach znaków towarowych zarejestrowanych w UE w kontekście marki Aroma King, widnieje również w polskich „Wiadomościach Urzędu Patentowego” z 2023 r., gdzie jest określony jako twórca zarejestrowanego wzoru elektronicznego papierosa.
Z danych rosyjskiego rejestru wyborczego wynika, że w 2011 r. Dmitrii Shesternenko został deputowanym w obwodzie królewieckim z ramienia proputinowskiej partii Jedna Rosja, kandydował w wyborach do Dumy. Zasiadał też w regionalnej radzie politycznej tej formacji.
O jego powiązaniach z branżą nikotynową i polityką pisały już media w Ukrainie, m.in. serwis Today.ua w październiku ubiegłego roku. W maju 2022 r. Shesternenko został wykreślony ze wspólników Symetricusa w KRS.
Po naszych pytaniach o wpływ Shesternenki na markę, Aroma King Sp. z o.o. (której udziałowcem jest właśnie Symetricus) najpierw zapewniła e-mailowo, że „oczywiście wróci z odpowiedziami”, a dzień później stwierdziła, że… pytania jej nie dotyczą. Odesłani zostaliśmy m.in. do kontaktu z Rosjaninem, jednak po prośbie o namiar, przekazano nam, że spółka „nie jest upoważniona do przekazywania kontaktu”. Wciąż czekamy też na odpowiedzi bezpośrednio ze spółki Symetricus. Opublikujemy je po otrzymaniu.
Ogromne pieniądze w e-papierosach
Jak opisywaliśmy na łamach Business Insidera, biznes jednorazowych e-papierosów rośnie bardzo dynamicznie. Tylko w pierwszym półroczu 2024 r. osiągnął sprzedaż sięgającą blisko 1,4 mld zł. Choć minister zdrowia jeszcze w lutym zapowiadała zakazanie tej używki w związku z rosnącą popularnością wśród nieletnich, regulacje nadal nie weszły w życie. Resort finansów zapowiedział w ubiegły piątek, że wróci do sprawy opodatkowania jednorazówek.
Dostępne sprawozdania finansowe opisywanych firm również pokazują skalę biznesu. Zgodnie z dostępnymi danymi finansowymi Evapify (obecnie ED Import) w 2022 r. osiągnęło przychód sięgający blisko 6,7 mln zł. Z kolei Evapify Poland nawet ponad 20 mln zł. Na tym tle to jednak Symetricus ze swoim Aroma King jawi się jako prawdziwy gigant. W 2022 r. przychody podmiotu wynosiły ponad 382,6 mln zł, a zysk 18,7 mln zł.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
Źródło
