15.04.2025. Polska prezydencja w Radzie UE. Astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski drugiego dnia 3. Konferencji Bezpieczeństwa ESA, 15. w tym miesiącu na Zamku Królewskim w Warszawie. PAP/Radek Pietruszka
Ostatnia sesja szkoleniowa w Europejskiej Agencji Kosmicznej w Niemczech, przygotowania do lotu kapsuły Dragon w USA i dwutygodniowa kwarantanna – to najbliższe plany załogi Ax-4, o których poinformował PAP członek misji Sławosz Uznański-Wiśniewski. Zaznaczył, że znaczna część szkolenia astronautów koncentruje się na radzeniu sobie z nieoczekiwanymi scenariuszami.
Polski astronauta wziął udział w dwudniowej konferencji Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), która rozpoczęła się w poniedziałek w Warszawie. W wywiadzie dla PAP wyraził, że tygodnie poprzedzające jego wylot w kosmos będą szczególnie intensywne i wymagające, zwłaszcza ze względu na nadchodzące podróże.
„W zeszłym tygodniu ukończyłem ostatni tydzień szkolenia w NASA. Przeszedłem półdniową symulację, która odzwierciedlała normalne warunki operacyjne na orbicie i sposób, w jaki będziemy komunikować się z Ziemią. Wykonałem przykładowe nagrania edukacyjne i przeprowadziłem eksperymenty, wykorzystując modele Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) znajdującej się w Johnson Space Center w Houston” – powiedział PAP we wtorkowym wywiadzie.
Dr Uznański-Wiśniewski wspomniał, że w tym tygodniu zakończy szkolenie w ośrodku Europejskiej Agencji Kosmicznej w Kolonii (Niemcy), a w przyszłym tygodniu uda się do Kalifornii (USA), aby dokończyć szkolenie z zakresu obsługi kapsuły Dragon i rakiety Falcon, która przetransportuje załogę Ax-4 na ISS.
Czterech astronautów przejdzie dwutygodniową kwarantannę przed startem. „To oznacza ścisłą kwarantannę podobną do tej, której doświadczyliśmy podczas pandemii COVID. Załoga i personel pomocniczy — w tym trenerzy personalni, część personelu ochrony, kucharze i ekipa filmowa — będą odizolowani w oczekiwaniu na lot kosmiczny” — wyjaśnił dr Uznański-Wiśniewski.
Podkreślił, że te dwa tygodnie nie będą okresem relaksu, ale raczej intensywnej pracy. Załoga Ax-4 przejdzie ostateczne badania lekarskie i certyfikacje, aby potwierdzić gotowość do lotu. Czterech członków będzie miało za zadanie omówienie ostatecznych procedur, przeprowadzenie eksperymentów i przećwiczenie scenariuszy, które mogą pojawić się podczas startu rakiety lub po przybyciu na ISS.
„Astronauci są szkoleni na wszystkie potencjalne scenariusze, które mogą wystąpić na orbicie. W rzeczywistości szkolenie w zakresie standardowych sytuacji (tj. operacji nominalnych — sytuacji i procedur określonych w planie misji) na stacji kosmicznej i przeprowadzanie eksperymentów stanowi jedynie niewielką część szkolenia. Znacznie większa część poświęcona jest przygotowaniu na nieoczekiwane (operacje awaryjne) i sytuacje awaryjne (krytyczna awaria). Szkolenie kładzie nacisk na te aspekty, ponieważ są one najtrudniejsze, pomimo ich niskiego prawdopodobieństwa. Naturalnie mamy nadzieję, że ta wiedza pozostanie niewykorzystana i że będziemy doświadczać tylko standardowych scenariuszy operacyjnych na orbicie” — wyjaśnił polski astronauta.
Ocenił, że jedną z najbardziej niebezpiecznych faz misji jest start: „Astronauci siedzą w kapsule na szczycie rakiety, która jest wypełniona paliwem. Ta rakieta magazynuje ogromną energię, aby wynieść kapsułę na orbitę”.
Powrót na Ziemię również wiąże się ze znacznym ryzykiem. „Kapsuła i Międzynarodowa Stacja Kosmiczna poruszają się z prędkością 27 000 km/h. Podczas ponownego wejścia w atmosferę kapsuła jest zwalniana, gdy przecina atmosferę, a my lądujemy na spadochronach w oceanie” – opisał.
Rozmówca PAP podkreślił, że astronauci przechodzą również szkolenie psychologiczne: „Jesteśmy wybierani na podstawie konkretnych cech psychologicznych, oceniających, jak radzimy sobie ze stresującymi sytuacjami, ograniczeniami czasowymi i okolicznościami zagrażającymi życiu. Znaczna część szkolenia dotyczy również tych aspektów”.
Polak planuje zabrać na orbitę wiele przedmiotów symbolicznie związanych z Polską, w tym bryłę soli z Wieliczki, wiersze Wisławy Szymborskiej i pamiątki po Marii Skłodowskiej-Curie. Bagaż astronautów przeznaczony na ISS jest ograniczony do maksymalnej wagi 1,5 kg i musi zmieścić się w małym standardowym opakowaniu — znanym jako zestaw osobistych preferencji. „Ostatecznie nie tylko ja wybieram, co zabiorę na orbitę. Mam jednak kilka cenionych przedmiotów, które chciałbym zabrać” — ujawnił Uznański-Wiśniewski.
Zwrócił uwagę, że większość ciężaru i objętości ładunku, który będzie towarzyszył misji Axiom 4 na orbicie, składa się ze sprzętu, próbek biologicznych i odczynników chemicznych niezbędnych do przeprowadzania eksperymentów naukowych na ISS. „Przewozimy to wszystko specjalnie po to, aby polskie instytucje naukowe i firmy mogły prowadzić badania i demonstracje, które później wykorzystają jako rozwiązania technologiczne oferowane na rynku komercyjnym” – podkreślił.
Dr Uznański-Wiśniewski, jedyny członek załogi Ax-4, nie ma rezerwowego astronauty. Wyjaśnił, że Europejska Agencja Kosmiczna ocenia, że ryzyko wystąpienia jakichkolwiek problemów podczas szkolenia astronautów z przyczyn medycznych lub merytorycznych jest minimalne. Kwestie kosztów również odgrywają rolę — szkolenie jednego astronauty zamiast dwóch jest bardziej ekonomiczne i wymaga mniej czasu.
„W związku z tym ustalono, że tym razem nie ma potrzeby szkolenia zapasowego astronauty. Mam nadzieję, że moja sytuacja uzasadnia tę decyzję. Jestem gotowy na tę misję i z niecierpliwością wyczekuję czasu spędzonego na orbicie” – podsumował Sławosz Uznański-Wiśniewski.
Misja Ax-4, której start zaplanowano na koniec maja lub początek czerwca, będzie kolejną komercyjną załogową wyprawą podjętą przez Axiom Space. Zaangażowanie polskiego astronauty jest wynikiem paktu zawartego między Ministerstwem Rozwoju i Technologii a ESA w celu przygotowania i realizacji polskiej misji naukowo-technicznej IGNIS na ISS. Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) również jest zaangażowana w przygotowania jako agencja wykonawcza Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
Międzynarodowa załoga składa się z: Peggy Whitson (USA) – dowódcy misji; Sławosza Uznańskiego (Polska/ESA) – specjalisty misji; Shubhanshu Shukla (Indie) – pilota misji; i Tibora Kapu (Węgry) – specjalisty misji. Astronauci mają spędzić 14 dni na pokładzie stacji.
Nauka w Polsce, Anna Bugajska (P
Źródło
