Na terenie Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie odkryto pozostałości nieznanego budynku

Widok na relikty jednego z budynków przylegających do Pałacu Myśliwskiego (fot. R. Solecki) Pozostałości budowli przylegającej do Pałacu Myśliwskiego, uchwycone na fotografii R. Soleckiego

Archeolodzy z UKSW donoszą, że w Parku Morysińskim, będącym częścią Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, odkryto pozostałości nowo zidentyfikowanej budowli. Położona na skrzyżowaniu dróg prowadzących do Pałacu Myśliwskiego i pobliskiego folwarku, mogła pełnić funkcję rezydencji stróża.

Pałac Myśliwski w Morysinie należy do nowszych, historycznych uzupełnień zespołu pałacowo-ogrodowego w Wilanowie. Zaprojektowany przez Aleksandrę Potocką (z domu Lubomirską) i Stanisława Kostkę Potockiego jako centralny punkt założenia parkowego w Morysinie, wiele szczegółów na temat jego historii pozostaje nieuchwytnych.

Ukończony w 1811 roku, kolejnymi ulepszeniami, dokonanymi przez kolejnych właścicieli, były: Oraculum (1825), neogotycka Brama (1846) oraz budynki takie jak Dom Stróża i Gajówka (około 1850 roku). Mapy z połowy XIX wieku przedstawiają trzy budynki pomocnicze w pobliżu Pałacu Myśliwskiego, nieobecne w innych źródłach. Ruiny dwóch z nich są nadal widoczne, ale miejsce pobytu trzeciego było niepewne.

1
Rys. 1. Pałac myśliwski w Morysinie na fotografii z 1915 r. (źródło: Karta Biała, https://zabytek.pl/pl/obiekty/ruiny-palacyku-mysliwskiego-warszawa/dokumenty/PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_EN.9644/6 ; oryginał w Instytucie Sztuki PAN)

Na początku 2025 roku Muzeum zleciło wykonanie badania Morysina na podstawie numerycznego modelu terenu (NMT), zintegrowanego z analizą map historycznych, w celu ustalenia prawdopodobnej lokalizacji zaginionego budynku. Dalsze prace terenowe koncentrowały się na zachowanych ruinach wokół Pałacu Myśliwskiego.

1
Fragment planu z lat 1859–1866, na którym zaznaczono zabudowania folwarczne (A 0 2 ) w pobliżu Pałacu Myśliwskiego (A 0 1 ), w tym obecnie niezachowany budynek na południu (źródło: Centralne Archiwum Akt Historycznych, sygn. 468-7, arkusz 11)

Dr Fabian Welc z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego zastosował nienaruszające gruntu metody geofizyczne – radar penetrujący grunt i magnetometrię.

Prof. Welc zauważył, że badania te potwierdziły fundamenty budowli o wymiarach około 8×4 metry, z południowym aneksem. Jej wymiary i forma odzwierciedlają dwie pobliskie ruiny z kamiennymi podstawami i pozostałościami ceglanych murów. Jedna z nich prawdopodobnie służyła służbie obsługującej gości pałacowych (o czym świadczy piec), a druga służyła celom magazynowym. Rola trzeciego budynku pozostaje niejasna, choć jego położenie przy kluczowym skrzyżowaniu sugeruje, że mogła to być loża strażnika.

1
Zachodnia perspektywa miejsca, w którym kiedyś stał budynek pomocniczy z połowy XIX wieku (fot. R. Solecki)

W pobliżu ruin folwarku znaleziono fragmenty ceramiki z wczesnej epoki nowożytnej i XV wieku. „To wskazuje na wcześniejsze osadnictwo na tym terenie” – zauważył dr Rafał Solecki, koordynator projektu.

1
Analiza NMT (po lewej) i dane z radaru penetrującego grunt (po prawej) ujawniające fundamenty zniszczonego budynku (NMT autorstwa R. Soleckiego, geofizyka F. Welca)

Położenie pozostałości na sztucznych kopcach (terpach) wskazuje na wcześniejsze osadnictwo holenderskich olęderów, aktywnych wzdłuż Wisły w XVI–XVII wieku.

1
Inna perspektywa pozostałości budynku pomocniczego w pobliżu Pałacu Myśliwskiego (fot. R. Solecki)

„Stanisław Kostka Potocki prawdopodobnie wybrał istniejące już wzniesienia pod budowę kompleksu pałacowego, wykorzystując starsze kopce i fundamenty” – dodał dr Solecki.

1
Zachowana rotunda Pałacu Myśliwskiego na szczycie terpu (fot. R. Solecki)

Przyszłe wysiłki na rzecz ochrony przyrody mogą potwierdzić tę hipotezę.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, funduszu celowego rządu. (PAP)

Nauka w Polsce

ekr/ zan/ lm/



Źródło

No votes yet.
Please wait...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *