Widok na pozostałości jednej z budowli w pobliżu Pałacu Myśliwskiego (fot. R. Solecki)
Archeolodzy z UKSW odkryli pozostałości nowo odkrytej budowli w Parku Morysińskim, będącym częścią Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Położona na skrzyżowaniu dróg prowadzących do Pałacu Myśliwskiego i pobliskiego folwarku, mogła służyć jako siedziba dozorcy, jak twierdzą badacze.
Pałac Myśliwski w Morysinie należy do najnowszych nabytków historycznego zespołu pałacowo-ogrodowego związanego z Pałacem w Wilanowie. Zaprojektowany przez Aleksandrę Potocką (z domu Lubomirską) i Stanisława Kostkę Potockiego jako centralny punkt parku w Morysinie, jego pełna historia pozostaje owiana tajemnicą.
Ukończony w 1811 roku Pałac Myśliwski, pod rządami kolejnych właścicieli, był rozbudowywany, m.in. przez Oraculum (1825), Bramę Neogotycką (1846), Dom Stróża i Gajówkę (około 1850 roku). Mapy z połowy XIX wieku przedstawiają trzy mniej znane budowle w pobliżu pałacu, nieobecne w źródłach pisanych. Choć zachowały się ruiny dwóch z nich, lokalizacja trzeciej od dawna pozostawała nieznana badaczom.
Na początku 2025 roku Muzeum zleciło wykonanie badania Morysina na podstawie Cyfrowego Modelu Terenu (NMT), skorelowanego z mapami archiwalnymi, wskazującego prawdopodobną lokalizację zaginionego budynku. Dalsze prace terenowe koncentrowały się na badaniu zachowanych pozostałości architektonicznych wokół Pałacu Myśliwskiego.
Dr Fabian Welc z Instytutu Archeologii UKSW zastosował nieinwazyjne metody geofizyczne – georadar i magnetometrię – do zbadania terenu. Prof. Welc potwierdził odkrycie fundamentów budowli o wymiarach około 8 na 4 metry, z południowym aneksem. Jej projekt i wymiary nawiązują do dwóch sąsiednich ruin, których kamienne podstawy zwieńczone są fragmentami ceglanego muru. Jedna z budowli prawdopodobnie służyła służbie pałacowej, o czym świadczą pozostałości pieca, a druga pełniła funkcje użytkowe. Rola trzeciego budynku pozostaje niejasna, ale może być związana z jego strategicznym położeniem w węźle komunikacyjnym.
„Odkryte w pobliżu ruin gospodarstwa fragmenty ceramiki pochodzą z okresów od XV wieku wzwyż, co sugeruje wcześniejsze osadnictwo na tym obszarze” – zauważa dr Rafał Solecki, koordynator projektu.
Wyniesiony teren – sztuczne kopce zwane terpami – wskazuje na możliwą aktywność olęderów (osadników holenderskich) w XVI–XVII wieku wzdłuż Wisły. Te zmiany terenu mogły wpłynąć na decyzję Potockiego o budowie infrastruktury parkowej Morysina na istniejących już wcześniej ziemnych umocnieniach.
„Jest prawdopodobne, że Stanisław Kostka Potocki strategicznie wykorzystał starsze elewacje podczas budowy kompleksu Pałacu Myśliwskiego, osadzając nowe budynki na historycznych fundamentach” – zauważył dr Solecki.
Więcej informacji może pojawić się w trakcie przyszłych inicjatyw konserwatorskich na tym terenie.
Badania te zostały częściowo sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pośrednictwem Funduszu Promocji Kultury, będącego zasobem celowym skarbu państwa. (PAP)
Nauka w Polsce
ekr/ zan/ lm/
