Prawnicy z Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Sejmu skrytykowali propozycję senatorów, mającą na celu umożliwienie zawodowym tancerzom wcześniejszego przejścia na emeryturę. Niemniej jednak projekt ustawy nadal ma szansę na uchwalenie, według naszych źródeł. 
Wcześniejsza emerytura dla tancerzy? „Rozwiązania zaproponowane w projekcie rozporządzenia budzą poważne wątpliwości prawne”
Wiktor Ferfecki
„Rozwiązania zaproponowane w projekcie rozporządzenia budzą poważne wątpliwości prawne” – twierdzą eksperci z Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Sejmu w szczegółowej analizie propozycji wcześniejszej emerytury dla tancerzy. Krytykują projekt, który w marcu wywołał falę reakcji w mediach i na platformach internetowych.
Senatorowie twierdzą, że zawód tancerza jest bardzo obciążający dla ciała i często prowadzi do różnych urazów.
Ustawa dotyczy tancerzy zawodowych, głównie baletowych. Obecnie podlegają standardowym przepisom dotyczącym uprawnień emerytalnych, ale mogą skorzystać z emerytury pomostowej, dostępnej dla kobiet od 55. roku życia i mężczyzn od 60. roku życia. Zgodnie z propozycją senatorów mogliby przejść na emeryturę jeszcze wcześniej, konkretnie w wieku 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn, pod warunkiem, że przepracowali co najmniej 20 lat.
Uzasadnienie? Jak wyjaśniają autorzy projektu, był to wiek emerytalny tancerzy do 2009 r., uzasadniony wymagającym charakterem ich zawodu. „Tancerze ciągle doznają kontuzji, a rygorystyczne treningi i częste występy odbijają się na ich ciałach” – twierdzą w uzasadnieniu. Uważają, że wydłużenie wieku emerytalnego doprowadziło do kryzysu w zawodzie i trudności w tworzeniu zespołów baletowych.
Prawnicy parlamentarni mają wiele obaw: od systemowych po szczegółowe
Propozycja została zatwierdzona w głosowaniu Senatu i trafiła do Sejmu, gdzie musi przejść pełny proces legislacyjny. Jednak ocena prawników sejmowych może utrudnić jej postęp. Z ich ustaleń jasno wynika, że propozycja jest wadliwa prawnie.
W kontekście struktury systemu emerytalnego wprowadzenie nowej emerytury branżowej narusza zasadę jednolitości systemu. Ponadto warunki kwalifikowalności do emerytury nieproporcjonalnie faworyzują tę grupę osób ubezpieczonych, co nie jest uzasadnione wyjątkowością tej grupy i może prowadzić do dyskryminacji podobnych grup zawodowych.
Według ekspertów parlamentarnych obecny system emerytalny obejmuje tylko dwa rodzaje emerytur przemysłowych: dla górników i nauczycieli. Projekt ustawy proponuje wprowadzenie trzeciego: dla tancerzy zawodowych, co zdaniem prawników stanowi „odejście od zasady jednolitości systemu emerytalnego”.
Zauważają ponadto, że „proponowane rozporządzenie budzi również wątpliwości co do szczegółowych przepisów”, co oznacza, że występują w nim braki i wady. Na przykład, podczas gdy projekt wskazuje, że okres zatrudnienia obejmuje czas spędzony na wykonywaniu zawodu na podstawie umowy o świadczenie usług, po przejściu na emeryturę należy być zatrudnionym na podstawie umowy o pracę; w przeciwnym razie świadczenia nie zostaną przyznane.
To nie koniec obaw. Prawnicy twierdzą, że nie ma wystarczającego uzasadnienia, dlaczego tancerze powinni być klasyfikowani jako grupa uprzywilejowana, a obniżenie wieku emerytalnego „może być postrzegane jako niesprawiedliwe wobec innych ubezpieczonych i może wywołać presję ze strony innych grup zawodowych ubiegających się o podobne prawa”.
Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej również wyraziły krytykę wobec tej propozycji.
Podobne nastroje często pojawiały się w publicznych dyskusjach i były artykułowane w listach do Senatu od ministerstw finansów oraz rodziny, pracy i polityki społecznej. Pierwszy z nich stwierdził, że „w obecnym klimacie demograficznym konieczne jest zwiększenie zaangażowania zawodowego osób starszych”, a jeśli tancerze nie są w stanie pracować, powinni przejść na emeryturę. Ministerstwo rodziny dodało, że „zaakceptowanie propozycji Senatu zniweczyłoby jeden z podstawowych celów reformy systemu emerytalnego”.
2,4 tys.
szacuje się, że w Polsce może być 2,4 tysiąca profesjonalnych tancerzy, choć dokładne liczby są niepewne i bardzo się różnią
Niemniej jednak tak negatywne opinie nie zniechęciły senatorów i członków parlamentu do kontynuowania prac nad tą propozycją. „Tancerze baletowi stanowią niewielką i wysoce wyspecjalizowaną grupę zawodową, a dyskusje na temat ich emerytur pojawiają się na niemal każdym spotkaniu dotyczącym szerszego sektora kultury” – zauważa Piotr Adamowicz z KO, przewodniczący sejmowej Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Mediów.
„Projekt był omawiany ze społecznością tancerzy, także z perspektywy prawnej” – dodaje senator KO Halina Bieda, jedna z orędowniczek projektu. „Zostało to wyjaśnione z prawnikami Senatu i Ministerstwem Kultury. Uważamy, że to pozytywny krok” – podsumowuje.
Według naszych źródeł los projektu w Sejmie w dużej mierze zależy od tego, które ministerstwo zwycięży: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które się mu sprzeciwia, czy Ministerstwo Kultury, które go popiera. Oczekuje się, że merytoryczne dyskusje rozpoczną się w czerwcu.
