Zdjęcie: Adobe Stock
W ramach polskiej misji kosmicznej Ignis zaplanowano przeprowadzenie łącznie 13 eksperymentów. Ze względu na ograniczenia związane z masą i rozmiarem, część z nich zostanie wysłana na ISS z wyprzedzeniem, aby oczekiwać na przybycie załogi. Jeden z tych eksperymentów ma zostać wystrzelony na orbitę 21 kwietnia.
„W ramach misji Ignis (na początku maja i czerwca – PAP) planowane jest przeprowadzenie wszystkich 13 eksperymentów. Konieczność wysłania części z nich wcześniejszymi lotami wynika z ograniczeń masy i wielkości kapsuły Crew Dragon, która będzie transportować załogę misji Axiom-4. Nie oznacza to, że eksperymenty zostaną przeprowadzone wcześniej, ale po prostu będą dostępne na ISS przed przybyciem załogi” – powiedziała PAP Agnieszka Gapys, rzeczniczka Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA).
Dodała również, że logistyka transportu eksperymentów jest obecnie przedmiotem negocjacji pomiędzy POLSA, Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) i amerykańską agencją kosmiczną NASA – „w oparciu o szybko rozwijającą się sytuację, na którą wpływają zmiany w harmonogramie lotów i gotowość poszczególnych statków kosmicznych (kapsuł) do startu”.
W związku z tym próbki potrzebne do jednego z eksperymentów, zatytułowanego „Stabilność leków”, mają zostać przetransportowane na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) 21 kwietnia, w ramach komercyjnej misji zaopatrzeniowej prowadzonej przez SpaceX, jak poinformował dr Jakub Włodarczyk, pomysłodawca i koordynator tego eksperymentu z Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych Polskiej Akademii Nauk w Zabrzu.
Celem eksperymentu „Biodegradowalne systemy dostarczania leków w warunkach zerowej grawitacji” jest zbadanie, w jaki sposób przechowywanie polimerowych, biodegradowalnych systemów dostarczania i uwalniania leków w warunkach orbitalnych wpływa na ich trwałość. Innymi słowy, ma on na celu ustalenie, czy leki zachowają stabilność w tych „tarczach”.
Jak zauważył Jakub Włodarczyk, inicjatywa ta odpowiada na potrzebę zbadania nowych metod dostarczania leków i ochrony, szczególnie w kosmosie, gdzie podwyższone poziomy promieniowania kosmicznego mogą przyspieszyć rozkład. Jeśli te podejścia okażą się skuteczne, może to utorować drogę do opracowania takich „tarcz”, zapewniających bezpieczeństwo leków podczas długich misji kosmicznych.
Ponadto systemy zaproponowane przez naukowców z Zabrza umożliwiają kontrolowane lub odpowiednio „zaprogramowane” uwalnianie leków, co pozwala na dawkowanie w określonych ramach czasowych, a nie jednorazowo.
Do badania wybrano trzy polimery, już rozpoznane i stosowane w medycynie. Różnią się one kilkoma cechami, z których najważniejsze to szybkość degradacji i krystaliczność.
Same leki również różnią się pod względem efektów i składu chemicznego. Obejmują one środki przeciwbólowe, leki przeciwzapalne, antybiotyki, leki przeciwdepresyjne i lek stosowany w radioterapii nowotworów (ten ostatni wybrano ze względu na potencjalną ochronę przed promieniowaniem kosmicznym).
W tym konkretnym scenariuszu astronauci nie będą bezpośrednio zaangażowani w eksperyment. Ich rola polega jedynie na przetransportowaniu próbek na orbitę i umieszczeniu pakietów w module badawczym Columbus na ISS: jedna część bezpośrednio w przestrzeni laboratoryjnej w temperaturze otoczenia, a druga w lodówce w niższej temperaturze, co spowalnia procesy rozkładu i zapewnia dodatkową ochronę przed promieniowaniem.
Opakowania zawierają trzy rodzaje próbek: czyste leki (w formie sprasowanych peletek), same matryce polimerowe i matryce nasączone lekami. Każde opakowanie waży około 200 g.
Oczekuje się, że eksperyment potrwa trzy lata, a w tym czasie na Ziemię będą co roku powracać dwa ładunki: jeden z laboratorium i jeden z lodówki.
Ponadto naukowcy z CMPW PAN przeprowadzą równoległy eksperyment, który będzie stanowił punkt odniesienia dla wyników uzyskanych na orbicie.
Polska misja naukowo-techniczna na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), z udziałem polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, zaplanowana jest na koniec maja i początek czerwca.
Odliczanie do wylotu misji z próbkami przygotowanymi przez naukowców z Zabrza można śledzić na tej stronie internetowej.
Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik (PAP)
acp/ zan/ amac/
