Ministerstwo Finansów opublikowało śródroczną ocenę wykonania ustawy budżetowej, podkreślając powolny wzrost dochodów z VAT – fundamentu finansów publicznych. Dane Departamentu Budżetu Państwa pokazują, że wpływy z podatków pośrednich, głównie z VAT, wyniosły łącznie 207 mld zł w okresie od stycznia do czerwca 2025 r., w porównaniu z rocznym celem 453 mld zł. Oznacza to wskaźnik realizacji na poziomie 45,7%. Chociaż zbieżność kalendarza sugeruje, że postęp jest w połowie, nieregularne schematy poboru i wolniejszy wzrost budzą obawy o przedłużające się problemy z VAT.
- Wpływy z podatku VAT rosną wolniej niż przewidywano, co zwiększa ryzyko długotrwałego obciążenia fiskalnego
- Deficyt budżetowy w połowie roku wyniósł 119,7 mld zł, co stanowi 41,5% zakładanego na ten rok celu
- Utrzymanie stabilności finansów publicznych wymaga większych wpływów dochodów w późniejszych miesiącach i dyscypliny w kontroli wydatków
- Polska nadal jest objęta protokołem UE dotyczącym nadmiernego deficytu, a jej dług może potencjalnie przekroczyć 60% PKB
- Dodatkowe aktualności biznesowe znajdziesz na Businessinsider.com.pl
Podatki pośrednie stanowią prawie 80% wpływów podatkowych budżetu centralnego. Osiągnięcie celów na 2025 rok wymagałoby średnich miesięcznych wpływów w wysokości około 41 mld zł w drugiej połowie roku – znacznie powyżej średniej miesięcznej wynoszącej 34,5 mld zł od stycznia do czerwca.
Jednocześnie Sejm RP debatował nad wykonaniem budżetu na 2024 rok i udzieleniem rządowi absolutorium. Debaty polityczne wielokrotnie koncentrowały się na poziomie dochodów i skali deficytu , co dowodzi, że efektywność podatkowa pozostaje niezmiennym priorytetem w różnych administracjach.
Wstępne dane za I półrocze 2025 r. wykazały deficyt w wysokości 119,7 mld zł (41,5% prognoz rocznych). Dochody wyniosły 264,2 mld zł, a wydatki zbliżyły się do 384 mld zł – 41,7% rocznych planów wydatków. Ustawa budżetowa na 2025 r. prognozuje dochody w wysokości 632,85 mld zł, wydatki w wysokości 921,62 mld zł i pułap deficytu w wysokości 288,77 mld zł.
Powiązane: Duży pożar na placu budowy w Wielkopolsce. Na miejsce wysłano trzynaście jednostek straży pożarnej.
Utrzymują się niewielkie ulepszenia
Urzędnicy odnotowali wzrost podatku VAT w ujęciu rok do roku, w tym wzrost o 19,7% w maju, częściowo związany z odbiciem wydatków konsumpcyjnych.
Jednocześnie władze podkreśliły trwające działania mające na celu zwalczanie oszustw związanych z karuzelami VAT . Ministerstwo przyznaje, że egzekwowanie przepisów przynosi coraz mniejsze korzyści, koncentrując się na ekspansji gospodarczej i konsekwentnej administracji podatkowej.
Rozwiązanie potencjalnych niedoborów dochodów pozostaje kluczowe. Możliwe opcje obejmują zwiększenie deficytu powyżej 300 mld zł poprzez rewizję budżetu, choć realokacja wydatków między kategoriami pozostaje możliwa . Trwają przygotowania do budżetu na 2026 r., uwzględniając zaktualizowane prognozy oparte na wynikach z 2025 r. w celu wyjaśnienia odchyleń od pierwotnych szacunków.
Najnowsza analiza Banku Pekao przedstawia zagrożenia dla stabilności fiskalnej, identyfikując cztery główne punkty nacisku:
- Niespełnienie oczekiwań dotyczących wykonania budżetu na rok 2025 (w tym wysokie transfery do samorządów i wybrane niedobory podatkowe)
- Podwyższona wartość bazowa w porównaniu z wynikami finansów publicznych za 2024 r.
- Priorytetowe traktowanie inwestycji w obronność i infrastrukturę w całej UE w porównaniu z zacieśnianiem fiskalnym
- Mniejsze szanse na szybkie reformy fiskalne w Polsce
Prognozy wskazują, że dług publiczny może wzrosnąć z 58% PKB w 2025 r. do 67% w 2027 r. – przekraczając unijny próg 60% z Maastricht, ale pozostając poniżej średniej unijnej wynoszącej 81%. Oczekuje się, że koszty obsługi długu osiągną poziom zbliżony do 2,7% PKB rocznie , odzwierciedlając szczytowe poziomy z kryzysu zadłużenia publicznego w Europie.
Przeczytaj także: Rosyjski poseł krytykuje Polskę: „Naród dryfujący”.
Poruszanie się w ograniczeniach deficytowych
Zgodnie z protokołami UE dotyczącymi deficytu, Polska może skorzystać z krajowej klauzuli wyłączającej, zezwalającej na odchylenia wydatków na obronność do 1,5% PKB.
Analitycy zakładają, że klauzula ta zacznie w pełni obowiązywać w 2026 r . Jednak bez korekt fiskalnych wyjątki mogą okazać się niewystarczające do zapewnienia zgodności, przedłużając tym samym nadzór proceduralny.
Średnioroczne wskaźniki fiskalne są zgodne z oczekiwaniami, ale nierównomierne pobory podatkowe grożą tymczasowymi problemami z płynnością finansową. W drugiej połowie 2025 roku władze muszą zharmonizować dochody i wydatki, stabilizując jednocześnie strumienie VAT i poprawiając wyniki w zakresie podatków bezpośrednich .
Powiązane: Nocne ataki dronów na rosyjskie obiekty
Wyniki dotyczące podatku od osób prawnych dają lepszy wgląd: 36 mld zł zebrane do połowy roku stanowi 51,3% z rocznego celu wynoszącego 71 mld zł, co świadczy o odporności przedsiębiorstw pomimo przeciwności gospodarczych .
Składki podatkowe sektora bankowego również są zgodne z planami, z kwotą 3,5 mld zł – 50,5% celu na 2025 r. wynoszącego 6,9 mld zł – odzwierciedlającą stabilność systemu finansowego. W połączeniu z obecnymi trendami, czynniki te tworzą złożoną sytuację fiskalną, w której podatki pośrednie pozostają kluczowe. Osiągnięcie celów rocznych zależy od utrzymania wysokich miesięcznych dochodów i rygorystycznej dyscypliny wydatkowej do końca roku.
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Google News.
Źródło
