Nauczyciele z wyższym wykształceniem i kwalifikacjami nauczycielskimi otrzymują obecnie wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5153 zł brutto. Tymczasem starszy woźny w tej samej instytucji zarabia około 4700 zł. Ta niewielka różnica, wynosząca kilkaset złotych, oddziela stanowiska o zupełnie odmiennych obowiązkach i wymaganiach edukacyjnych. Krytycy twierdzą, że wskazuje to na pilną potrzebę gruntownej reformy systemu wynagradzania nauczycieli.
/ Polska press / East News
Zawód nauczyciela od dawna uważany jest za jeden z najtrudniejszych w służbie publicznej – wymagający dużej odpowiedzialności, wysiłku poznawczego i zaawansowanych kwalifikacji. Jednak struktura wynagrodzeń wydaje się obojętna zarówno na inwestycje akademickie, jak i znaczenie społeczne . Pomimo powracających dyskusji na temat wynagrodzeń nauczycieli, rzeczywiste liczby wciąż szokują obserwatorów, nie tylko tych z branży.
Zarobki nauczycieli i personelu pomocniczego: minimalna różnica
Dane opublikowane przez Polską Agencję Prasową 1 września – z początkiem roku akademickiego 2025/2026 – pokazują, że nauczyciele rozpoczynający pracę w zawodzie, posiadający tytuł magistra i uprawnienia nauczycielskie , otrzymują 5153 zł brutto miesięcznie . Dla porównania, sprzątacze w szkołach zarabiają 4680-4700 zł brutto , a pracownicy kuchni lub obsługi technicznej 4740-4800 zł brutto . Zarobki na stanowiskach kierowniczych w tych zawodach sięgają 4800 zł .
Liczby te pokazują, że różnica w dochodach między certyfikowanymi nauczycielami a personelem pomocniczym ledwo przekracza kilkaset złotych . Dla wielu profesjonalistów w edukacji tworzy to przygnębiający kontrast między ich rozległym szkoleniem a skromnym wynagrodzeniem, jakie otrzymują.
Obliczenia teoretyczne a wynagrodzenie w świecie rzeczywistym
Obowiązujące przepisy obliczają wynagrodzenia nauczycieli na podstawie rocznej kwoty bazowej – ustalonej na 5434,82 zł w 2025 r. Teoretycznie daje to nauczycielom początkową pensję na poziomie 6672,31 zł brutto . Organizacje związkowe podkreślają jednak, że kwota ta pozostaje hipotetyczna, ponieważ uwzględnia różne dodatki, których wielu nauczycieli w rzeczywistości nigdy nie otrzymuje.
Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) konsekwentnie zauważa, że miesięczne dodatki za pracę w nocy, premie jubileuszowe czy odprawy emerytalne – składniki wliczane do „średniej” – są rzadko wypłacane. W rezultacie pensja zasadnicza staje się realną rzeczywistością finansową nauczycieli, która jest uderzająco odległa od oczekiwań społecznych .
Skromne korekty wynagrodzeń w obliczu większych podwyżek
Nauczyciele odnotowali 5% wzrost wynagrodzeń w 2025 roku , ale propozycje budżetowe wskazują jedynie na 3% wzrost w kolejnym roku . Z kolei pracownicy samorządowi otrzymali podwyżki od 5% do 16% w zależności od stopnia uposażenia. Ta rozbieżność oznacza, że niektórzy pracownicy techniczni i administracyjni w szkołach zarabiają obecnie więcej niż nauczyciele.
Na przykład specjaliści IT (stopień X) zarabiają 4840 zł brutto, starsi księgowi 4820 zł, a sekretarki szkolne 4940 zł. Wicedyrektorzy niebędący nauczycielami zarabiają 5670 zł brutto – wszystkie te kwoty przewyższają wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli z nowymi kwalifikacjami.
Związki zawodowe opowiadają się za ekonomicznym wyrównaniem płac
Związek Narodowy ZNP domaga się kompleksowej reformy wynagrodzeń nauczycieli , w szczególności poprzez powiązanie wynagrodzeń nauczycieli z krajowymi średnimi płacami. W parlamencie pojawił się obywatelski projekt ustawy, a premier Donald Tusk obiecał przyspieszoną jej analizę podczas obrad w listopadzie 2024 roku.
„Dalsze przesunięcia nie będą miały miejsca” – oświadczyła premier. Jednak czerwcowa aktualizacja minister edukacji Barbary Nowackiej sugeruje, że wdrożenie może poczekać do 2027 roku. „Jestem przekonana, że począwszy od 2027 roku, kiedy projekt ustawy stanie się prawomocny, dochody nauczycieli wzrosną ” – zauważyła Nowacka , apelując do ustawodawców o nadanie ustawie priorytetu.
Związek zawodowy ZNP ostrzega, że obecne stawki płac zniechęcają potencjalnych kandydatów do wyboru kariery nauczycielskiej . Związek podkreśla, że minimalne różnice w wynagrodzeniach między nauczycielami a personelem pomocniczym skutecznie zniechęcają osoby poszukujące pracy. Bez zmian systemowych instytucje edukacyjne ryzykują nie tylko niedobory kadrowe , ale także obniżenie standardów nauczania w kolejnych latach. Niewielu chętnie podjęłoby pracę w zawodzie, w którym wysiłek jest ważniejszy niż korzyści finansowe.
Agata Siwek
